Η αφάνταστη γοητεία Α' ΠΡΟΣΩΠΟ της έναστρης νύχτας

Α' ΠΡΟΣΩΠΟ Η ομορφιά που εμπεριέχει κάθε μορφή τέχνης ανήκει σε ένα παράξενο οικοσύστημα που πατάει τόσο στην πραγματικότητα όσο και στην Ουτοπία. Εκεί, σε έναν νέο κόσμο, η ζωή και ο θάνατος δεν ανταγωνίζονται αλλά αλληλοσυμπληρώνονται. Το παράδοξο αυτό της συνομωσίας των αντιθέτων σχετίζεται με την διεισδυτικότητα του ονείρου, την απεριόριστη δύναμη της ψυχής του καλλιτέχνη να υπερβαίνει τις αισθήσεις και να διεκδικεί πεισματικά την προβολή αυτού που συναισθάνεται.

Με αυτή τη λογική τους καλλιτέχνες τους θεωρούμε μάγους της φυλής, σαμάνους, που η αρχέγονη τους σκέψη ανιχνεύει τελετουργικά νέα σύμπαντα. Ένα έργο τέχνης μας βλέπει όπως το βλέπουμε κι εμείς. Αυτό μπορεί να ισχύει και για ένα βουνό, μια λίμνη, ένα τεράστιο κύμα και ένα δένδρο. Τα ανθρώπινα όμως δημιουργήματα δεν αποτελούν μέρος της φύσης ή είναι υπερφυσικά η είναι μεταφυσικά.
 

Η τέχνη έχει το προνόμιο να μην υπακούει σε συμβατικούς κανόνες και γι’ αυτό καθιστά ορατό το αόρατο              

Η τέχνη συνδιαλέγεται με το πραγματικό υπονοώντας κι επινοώντας μια άλλη διάσταση. Στην «Έναστρη Νύχτα» του Βαν Γκογκ, το ερώτημα τίθεται αμείλικτο: «Ποιος είναι ο κόσμος που περιγράφεται;». Το ίδιο ισχύει για τα έργα του ντε Κίρικο, του Παρθένη, του Ελ Γκρέκο, ανοίγουν με μυστήριο τρόπο μυστικές εισόδους σε μια πραγματικότητα που νοιώθει κάποιος βλέποντας από μια ασυνήθιστη γωνία. Κάθε εικαστική εικόνα αποτελεί ένα είδος περιπλάνησης σε μια ιδιαίτερη ευφυΐα, σε μια άτακτη σκέψη που αντιπαρατίθεται στον ορθολογισμό.

Η τέχνη έχει το προνόμιο να μην υπακούει σε συμβατικούς κανόνες και γι’ αυτό καθιστά ορατό το αόρατο. Ακόμα και η απλοϊκότητα της αναπαράστασης, αυτό που σήμερα το λέμε χάπενινγκ, έχει τη δική της μαγεία. Ο αυτοκράτορας Μουρακάμι, ένα χειμωνιάτικο βράδυ όπου η πανσέληνος κυριαρχούσε απόκοσμα στο χιονισμένο τοπίο των αυτοκρατορικών κήπων, ζητάει από την αρχιθαλαμηπόλο Χγιοέ να περιγράψει τη σκηνή με ένα ποίημα. Αυτή παίρνει έναν ασημένιο δίσκο σερβιρίσματος, τον γεμίζει με χιόνι και προσθέτει μερικά άνθη δαμασκηνιάς που βρίσκονται στο έδαφος. «Το ποίημα σας είναι έτοιμο», λέει στον αυτοκράτορα.
 

«Μην μετατρέπετε ένα έργο τέχνης ούτε σε μνημείο ούτε σε αντικείμενο, αφήστε τη γοητεία του να κατακλύσει το Σύμπαν»

Σε κοινωνίες συντήρησης η Τέχνη δεν είναι παρά μια αναπαράσταση, αλλά εκεί τηρείται ένα μοναδικό τελετουργικό. Οι καλλιεργημένες ανώτερες τάξεις θεωρούν την Τέχνη κομμάτι των καθηκόντων τους. Αντίθετα, στις κοινωνίες με κινητικότητα η ατομική έκφραση φέρνει στην επιφάνεια νέες πηγές που απελευθερώνουν τη μορφή. Στην περίοδο της Αναγέννησης, η συσσώρευση του πλούτου στις μικρές εμπορικές δημοκρατίες της Ιταλίας έδωσε τη δυνατότητα στους καλλιτέχνες να δημιουργήσουν μεγάλα έργα. Οι έμποροι κι οι τραπεζίτες ανταγωνίζονταν σε όλα τα επίπεδα, ήθελαν να φαίνονται καλλιεργημένοι, εραστές της ομορφιάς, πράγμα που τους έκανε να ευνοήσουν και να αναπτύξουν τη ζωγραφική και τη γλυπτική. Η πολυμορφία των κοινωνικών οικοσυστημάτων αλλά και το φανταστικό ερέθισμα «να μοιάσουμε στους αρχαίους Αθηναίους» απελευθέρωσαν δημιουργικά τους καλλιτέχνες.

Αν θέλουμε να κατανοήσουμε το μυστήριο της Τέχνης στην αυθεντική του μορφή, ένας μόνον κανόνας υπάρχει: «Μην μετατρέπετε ένα έργο τέχνης ούτε σε μνημείο ούτε σε αντικείμενο, αφήστε τη γοητεία του να κατακλύσει το Σύμπαν».


Διαβάστε επίσης:
Το πηγάδι των επιθυμιών
Σαρκοφάγος Έρωτας
Το θέμα είναι να υπάρχεις
Ένα κομμάτι ουτοπίας

εμφάνιση σχολίων