Οι Guaraní στριμώχνονται στο μικρότερο αγροτεμάχιο της Βραζιλίας: σε δύο μικροσκοπικά χωριά, στα βόρεια της μεγαλύτερης πόλης της Λατινικής Αμερικής. Περίπου 700 άνθρωποι ζουν σε μικροσκοπικά σπίτια σε μια περιοχή εμβαδού τεσσάρων ποδοσφαιρικών γηπέδων. Υπάρχουν λίγα δέντρα και ένα βρώμικο ρυάκι, και τα παιδιά παίζουν ανάμεσα στα περιττώματα από σκυλιά που εγκαταλείφθηκαν από κατοίκους άλλων, πλούσιων γειτονιών. Τα αποκαϊδια των αποβλήτων μπορείς και να τα δεις στον αέρα. «Οι άνθρωποι πιστεύουν ότι θέλουμε να ζούμε σε φαβέλες…» λένε αγανακτισμένοι οι κάτοικοι στον Guardian ένα από τα λίγα μέσα που έκανε εκτενές ρεπορτάζ για το θέμα.
Κανένας φυσικά δεν έδωσε σημασία όταν 150 δυσαρεστημένα μέλη της φυλής Guaraní κατέλαβαν το υψηλότερο σημείο στο Σάο Πάολο, την κορυφή του Jaraguá. Η κατάληψη έγινε χωρίς αντίσταση: μία ομάδα κατέλαβε τις πύλες του πάρκου και του χώρου κλειστής πρόσβασης, ενώ μια άλλη περικύκλωσε τις τηλεοπτικές κεραίες και επέτρεψε στον φύλακα να φύγει στο τέλος της βάρδιας.
Για δύο ημέρες, οι Guaraní έμειναν στον τόπο όπου βρισκόντουσαν οι πρόγονοί τους πριν τέσσερις αιώνες. Ισχυρίστηκαν ότι τα περισσότερα από τα εδάφη που περιβάλλουν το βουνό έπρεπε να είναι δικά τους, ότι πρέπει να σταματήσουν την ιδιωτικοποίηση των κρατικών πάρκων -αλλά κανείς δεν τους άκουγε.
Μέχρι που απενεργοποίησαν το τηλεοπτικό σήμα. Όταν ένας μεγάλος αριθμός κατοίκων του Σάο Πάολο άνοιξε τις τηλεοράσεις το επόμενο πρωί, όλα τα κανάλια ήταν «κλειστά».
Ο λαός των Guaraní βρίσκεται διασκορπισμένος σε πέντε χώρες. Στη Βραζιλία, υπάρχουν 85.000 μοιρασμένοι σε οκτώ κράτη. Αυτοί που βρίσκονται μέσα στα όρια της πόλης του Σάο Πάολο θα ήθελαν να ζουν όπως οι συγγενείς τους σε άλλες περιοχές. «Θέλουμε να ζήσουμε από την καλλιέργεια, τη συγκομιδή, την αλιεία - αλλά η περιοχή του χωριού δεν το επιτρέπει. Για να διατηρήσουμε τον πολιτισμό μας, χρειαζόμαστε περισσότερη γη».
Δουλεύουν σκληρά για να διατηρήσουν τις παραδόσεις τους. Το τοπικό σχολείο απασχολεί ιθαγενείς καθηγητές και παραδίδονται μαθήματα στη γλώσσα τους, σε αντίθεση με τα δημόσια σχολεία στη Βραζιλία. Υπάρχει χώρος προσευχής και πολλοί κάτοικοι χρησιμοποιούν παραδοσιακή ιατρική, με τοπικά φυτά αντί συνταγογραφούμενων φαρμάκων. Τα παιδιά περπατούν ελεύθερα γύρω από το χωριό.
Αλλά η επίτευξη της ισορροπίας μεταξύ παραδοσιακού και σύγχρονου δεν είναι εύκολη. «Εάν πηγαίνουμε στην πόλη ξυπόλητοι και ημίγυμνοι συναντάμε επικριτικότητα διότι μας βλέπουνε σαν ξένους. Αλλά όταν φοράμε επώνυμα ρούχα, όπως παπούτσια της Nike, συμβαίνει το ίδιο, διότι πιστεύουν πως χάνουμε την ταυτότητά μας» λέει ο Thiago στον Guardian, ο οποίος μεγάλωσε στο χωριό πριν να ανοίξει το τοπικό σχολείο. Ήταν στόχος συνεχούς προκατάληψης κατά τη διάρκεια της παιδικής του ηλικίας. «Οι γυμνοί αυτόχθονες χαρακτηρίζονταν ως άγριοι, ή ετοιμοπόλεμοι και επιθετικοί. Οι συμμαθητές μου με κορόιδευαν εξαιτίας αυτού». Όταν έπιασε δουλειά σε ένα τοπικό αρτοποιείο, οι συνάδελφοί του ήταν εξίσου κακοί. «Μου είπαν να μην φέρνω τις ψείρες των μικρών άγριων στη δουλειά».
Οι Guaraní νόμιζαν ότι η κατάσταση θα βελτιωνόταν. Μετά από 11 χρόνια έρευνας, το National Indian Foundation (Funai) επέτρεψε το 2013 την επέκταση της γης τους στο Jaraguá, σε μια έκταση 536 εκταρίων -315 φορές μεγαλύτερη από το σημερινό της μέγεθος. Αλλά τον Αύγουστο η ομοσπονδιακή κυβέρνηση εμπόδισε την κίνηση. Η κυριότερη δύναμη κατά της αύξησης της γης των Guaraní στο Σάο Πάολο είναι η κρατική κυβέρνηση, η οποία διαχειρίζεται το πάρκο Jaraguá. Ο υπουργός Δικαιοσύνης, Márcio Fernando Elias Rosa, ζητά έναν «συμβιβασμό» και θέλει να δει τους Guaraní έξω από το πάρκο Jaraguá που το κράτος του Σάο Πάολο προσπαθεί να ιδιωτικοποιήσει. Ένας νόμος που ψηφίστηκε το 2016 θα μπορούσε να επιτρέψει σε ιδιωτικές εταιρείες να εκμεταλλευτούν την περιοχή για υλοτομία και τουρισμό τα επόμενα 30 χρόνια.
«Σήμερα, τα παιδιά μας βλέπουν ένα αστυνομικό αυτοκίνητο και ρωτούν αν θα πρέπει να φύγουν από το χωριό Ολόκληρη η κοινότητα βρίσκεται σε κατάθλιψη. Η ζωή σε τέτοιες μικρές εκτάσεις καταργεί το δικαίωμά μας να επιβιώσουμε».