Α' ΠΡΟΣΩΠΟ Η Μελαγχολική Δημοκρατία

Α' ΠΡΟΣΩΠΟ ΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΚΡΑΤΗΣΟΥΜΕ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΑΡΧΑΙΟΥΣ ΕΛΛΗΝΕΣ; Την ιδέα μιας συλλογικής συμμετοχής στα κοινά. Και από το Διαφωτισμό; Το κριτικό πνεύμα συν τον ενθουσιασμό για το μέλλον. Πώς να βρούμε όμως το απαραίτητο κουράγιο να ξεθάψουμε πάλι αυτές τις «κρυμμένες παραδόσεις», όταν οι κοινωνίες μας δε ζητούν παρά να απολαύσουν τη μακαριότητά τους; Οι ευσεβείς προτροπές για θέληση, συμμετοχή και ανόρθωση είναι απολύτως αξιέπαινες. Αλλά το να ζητάς από τους πολίτες, σε περίοδο ειρήνης να προετοιμαστούν για τις περιόδους της κρίσης, είναι σαν να ζητάς το αδύνατο.

Η ΝΩΘΡΟΤΗΤΑ ΜΑΣ ΘΑ ΗΤΑΝ ΤΕΛΕΙΑ ΜΕΣΑ ΣΕ ΕΝΑΝ ΚΟΣΜΟ ΣΥΜΦΙΛΙΩΜΕΝΟ, ΧΩΡΙΣ ΑΝΙΣΟΤΗΤΕΣ. Για να μείνουν όλα όπως είναι, θα χρειαζόταν η Ιστορία να σταματήσει, να μην είναι πλέον ούτε τραγική ούτε βίαιη. Θα χρειαζόταν η ανάγκη της δικαιοσύνης, τα μεσσιανικά όνειρα που θα επιζήσουν της χρεοκοπίας του μαρξισμού να μην προσπαθήσουν να ανοίξουν ένα δρόμο, έστω και με τη βία. Θα χρειαζόταν οι άνθρωποι να είναι πρόθυμοι να δεχθούν καρτερικά τη θέση τους, ανεξάρτητα αν γεννήθηκαν φτωχοί ή προνομιούχοι. Με ένα λόγο, θα χρειαζόταν ένα θαύμα.

Η ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΑΝΤΙΘΕΤΑ ΜΑΣ ΚΟΥΡΑΖΕΙ, ΜΑΣ ΤΥΡΑΝΝΑ ΜΕ ΤΙΣ ΕΠΙΤΑΓΕΣ ΤΗΣ, τα ατέλειωτα καθήκοντα που μας υπαγορεύει. Εμείς την επινοήσαμε, για να μπορέσουμε να την παρακάμψουμε καλύτερα, να τη μετατρέψουμε σε ένα ηρεμιστικό που μας προστατεύει από τις αναποδιές και τις αγωνίες. Τα καταφέραμε τόσο καλά, που χάρη σε μια δραματική αντιστροφή του νοήματός της, κατέληξε να σημαίνει την υποταγή στην κατάσταση των πραγμάτων, μια βολική παραδοχή του απαράδεκτου, μια γλυκιά αδιαφορία απέναντι στους άλλους και τον εαυτό μας.

ΕΤΣΙ ΜΑΣ ΜΕΝΕΙ ΙΣΩΣ ΝΑ ΜΑΘΟΥΜΕ ΟΤΙ Η ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΠΕΘΑΝΕΙ ΑΠΌ ΤΗΝ ΕΠΙΤΥΧΙΑ, να βουλιάξει φορώντας τη χαμογελαστή μάσκα της πραγμάτωσης. Για να μη συμπέσει η υλοποίησή της με τη χρεοκοπία της, δεν έχουμε πια παρά να της ευχηθούμε πολλούς κινδύνους που θα την αναζωογονήσουν.

ΑΛΛΑ ΚΑΙ ΣΤΙΣ ΔΥΟ ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΙΣ, της φθοράς μέσα στο θρίαμβο ή της αναγέννησης από την καταστροφή, δε θα αποφύγουμε τα σιδερένια χρόνια.


Πασκάλ Μπρικνέρ-Η Μελαγχολική Δημοκρατία, εκδ. Αστάρτη, 1990, μετάφραση Μαρίνα Λώμη

εμφάνιση σχολίων