Ελέγξτε το θυμό Α' ΠΡΟΣΩΠΟ σας

Α' ΠΡΟΣΩΠΟ Εάν η ένταση και η συχνότητα του θυμού ξεπερνά τη σημασία των καταστάσεων που τον προκάλεσαν, επεκτείνεται σε πλαίσια άσχετα με τα αρχικά ερεθίσματα, εμπλέκει αθώους, γενικεύεται ή διαρκεί πέρα από το κανονικό, ανησυχείστε:

Το κοκτέιλ των ορμονών που εκλύονται, το άγχος, η αυξημένη πίεση και οι καλπάζοντες καρδιακοί παλμοί θα προκαλέσουν σε σας πολύ μεγαλύτερη ζημιά από ό,τι η ψυχολογική ή σωματική εκτόνωση εναντίον των αντιπάλων σας.

Πολύ βαθιά μέσα σας ξέρετε πως όλα είναι ζήτημα ελέγχου. Τα γεγονότα δεν έχουν την πορεία και την έκβαση που περιμένατε, πρόσωπα δεν συμπεριφέρονται σύμφωνα με τις προσδοκίες σας, τυχαία περιστατικά ανατρέπουν τους σχεδιασμούς.

Η ενδοσκόπηση θα αποκάλυπτε κι άλλα: Αρκετοί εξοργίζονται καλύπτοντας τους φόβους ή τη δειλία, άλλοι ωρύονται επειδή πληγώθηκαν, ζήλεψαν, ματαιώθηκαν, απορρίφθηκαν, αγχώθηκαν, απειλήθηκαν, επέτρεψαν να τους θυματοποιήσουν ή συνηθέστερα για να μην παραδεχτούν πως κοροϊδεύουν τους εαυτούς τους.

Σίγουρα, πάντως η συμπεριφορά αυτή κάποτε ενισχύθηκε. Κάποιοι ανέχτηκαν την οργή σας, άλλοι υποχώρησαν μπροστά της, μερικοί αδιαφόρησαν ή ένιωσαν περήφανοι (πχ. γονείς, που τη νόμισαν για διεκδικητικότητα), άλλοι σας έκαναν τελικά το χατήρι.

Ενίοτε επαναλαμβάνετε σκηνικά, που έχουν αποτυπωθεί βαθιά στη μνήμη: Ανακαλείτε συμμαθητές, που κέρδιζαν με το θυμό το σεβασμό και τα υλικά αγαθά που επιθυμούσαν, καθηλώνεστε σε γονείς που έλυναν τις διαφωνίες τους με την θυμική αυτή έξαψη, μηρυκάζετε ολισθήματα δασκάλων, που θύμωναν αντί να διδάσκουν.

Γενεσιουργό αίτιο του θυμού είναι και η ενοχή, αυτή η τόσο γνώριμη συναισθηματική και γνωστική πίεση, που προκαλείται, όταν υπάρχει η πίστη πως οι πράξεις ή οι προθέσεις προκαλούν βλάβη σε πρόσωπα και αντιβαίνουν στα προσωπικά και κοινωνικά κριτήρια ηθικής. Αν οι ερινύες εμφανιστούν ως οργή για τον εαυτό, παρουσιάζονται καταθλιπτικές τάσεις, εάν εξωτερικευθούν, γίνονται επιθετικότητα.

Συνώνυμο της αρρενωπότητας για αιώνες, στους άνδρες είναι πιο ανεκτό να εκδηλώνουν θυμό. Αλλά όλοι πρέπει να τρέμουν μια οργισμένη γυναίκα, που κρύβει πίσω από τα δάκρυα ή την υποχώρηση το μένος της.

Οι επιπτώσεις του θυμού πολλές φορές είναι ανεξέλεγκτες, ειδικά αν το πρόσωπο που τον δέχεται απαντήσει με το ίδιο νόμισμα ή χειρότερα, όταν ξέρει πώς να τον χειριστεί, για να τον στρέψει εναντίον του επιτιθέμενου. Η λογική δίνει τη θέση της στον πρωτόγονο εγκέφαλο, λόγια ασυνάρτητα ή αθέλητα εκστομίζονται, πληγώνουν, στιγματίζουν, εντυπώνονται ανεξίτηλα και καμιά φορά η άσκηση βίας έρχεται ως φυσικό επακόλουθο.

Τελικά, ο θυμός είναι χαρακτηριστικό ανθρώπων με αδύναμη προσωπικότητα, μια έκπτωση της σύνεσης, της οποίας οι συναισθηματικές, βιολογικές και κοινωνικές κυρώσεις δεν θα αργήσουν να φανούν.

Ο θυμός εξελίσσεται σε αντικοινωνική παρέκκλιση όταν αισθάνεστε πως πάντα πρέπει να οργιζεσθε, για να αποκτήσετε εκείνα που επιθυμείτε, αν εκτονώνεσθε σε πρόσωπα που αγαπάτε ή σε όσους θεωρείτε αδύναμους, όταν δημιουργεί δυσεπίλυτες συγκρούσεις στον οικογενειακό, φιλικό και επαγγελματικό περίγυρο, όταν μετατίθεται, υπεραναπληρώνεται, απωθείται αχειραγώγητος. Η χρήση αλκοόλ ή άλλων ουσιών, αλλά και η ανησυχία των υπολοίπων για τις διαστάσεις του είναι σημάδια πως η παθολογία αυτή ενδεχομένως να υποκρύπτει μια πολλή βαθύτερη ανισορροπία.

Χαρακτηριστικό ατόμων με χαμηλή αυτοεκτίμηση, ευθύνεται για ψυχοσωματικά συμπτώματα, στρες και κατάθλιψη. Αν και οι περισσότεροι πιστεύουν πως η εκδήλωσή του αποφορτίζει και καθαίρει, στην πραγματικότητα η χωρίς όρια διοχέτευσή του έχει πολλαπλασιαστικά αποτελέσματα αυτο-διαιώνισης: Ο θυμός εκτινάσσει την επιθετικότητα, πληθύνει τις αφορμές για σύγκρουση, προκαλεί εσωτερική αναστάτωση, μολύνει τις σχέσεις, δηλητηριάζει τη σκέψη, μολεύει το συναίσθημα.

Η διαχείρισή του επίπονη, αν έχει εγκαθιδρυθεί ως ίδιον του χαρακτήρα, αλλά όχι αδύνατη.
–Αναλύστε τα βαθύτερα συναισθήματα, που βρίσκονται στο περιήλιο και στο αφήλιο του θυμού σας. Αιτία του δεν είναι οι αντιδράσεις των άλλων, αλλά ο τρόπος που εσείς ο ίδιος τις ερμηνεύετε.
–Καταγράψτε τα ερεθίσματα και τις περιστάσεις, που τον προκαλούν και αποφύγετέ τα.
–Σημειώστε τα βιολογικά σημάδια, που τον προϊδεάζουν και τις σκέψεις, που τον δυναμώνουν
–Διδάξτε στον εαυτό σας τρόπους χαλάρωσης και καταπολέμησης άγχους.
–Κάντε ασκήσεις διεκδικητικότητας και αυτοεκτίμησης
–Προβάρετε επιθυμητούς, εναλλακτικούς ρόλους σε καταστάσεις που μόνιμα σας εκνευρίζουν
–Διοχετεύστε το θυμό σας σε κοινωνικά επιθυμητές και δημιουργικές ασχολίες.

Αλλά πάνω από όλα να θυμάστε ότι αυτοί που διαθέτουν ψυχική δύναμη και συναισθηματική ευρωστία, σπάνια καταφεύγουν σε αυτόν τον τρόπο επιβολής.


Ο Ευστράτιος Παπάνης είναι επίκουρος καθηγητής του Τμήματος Κοινωνιολογίας Πανεπιστημίου Αιγαίου

 
Διαβάστε επίσης: 
Άγχος, κατάθλιψη και η ώρα που τρώμε
Κρισναμούρτι: Η ρίζα της λέξης «κάρμα» σημαίνει «δράση»
Ακρίτα: Tα πρώτα «άκακα» δείγματα της κατάθλιψης

εμφάνιση σχολίων