Kούντερα: Η αβάσταχτη Α' ΠΡΟΣΩΠΟ ελαφρότητα του είναι

Α' ΠΡΟΣΩΠΟ «ΔΕΝ ΜΠΟΡΕΙ ΚΑΝΕΙΣ ΠΟΤΕ ΝΑ ΞΕΡΕΙ αυτό που πρέπει να θέλει, γιατί έχουμε μόνο μια ζωή και δεν μπορούμε ούτε να τη συγκρίνουμε με προηγούμενες ζωές ούτε να επανορθώσουμε σε ζωές επερχόμενες.

ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ ΚΑΝΕΝΑΣ ΤΡΟΠΟΣ ΓΙΑ ΝΑ ΕΞΑΚΡΙΒΩΘΕΙ ποια απόφαση είναι η καλή, γιατί δεν υπάρχει κανένα μέτρο σύγκρισης. Όλα τα ζούμε αμέσως για πρώτη φορά και χωρίς προετοιμασία. Είναι σαν να έμπαινε ένας ηθοποιός στη σκηνή χωρίς ποτέ άλλοτε να έχει κάνει μία πρόβα. Αλλά τι μπορεί να αξίζει η ζωή αν η πρώτη πρόβα της ζωής δεν είναι παρά η ίδια η ζωή; Αυτό είναι που κάνει τη ζωή να μοιάζει πάντα με σκιαγράφημα. Αλλά ακόμα και το σκιαγράφημα δεν είναι η σωστή λέξη, γιατί ένα σκιαγράφημα είναι πάντοτε το προσχέδιο ενός πράγματος, ή προετοιμασία ενός πίνακα, ενώ το σκιαγράφημα που είναι η ζωή μας δεν είναι για τίποτα προσχέδιο, είναι ένα προσχέδιο χωρίς πίνακα.

ΜΙΑ ΦΟΡΑ ΔΕΝ ΜΕΤΡΑΕΙ, μια φορά είναι ποτέ. Το να μην μπορείς να ζήσεις παρά μόνο μια ζωή, είναι σαν να μην τη ζεις καθόλου.

Ο ΟΠΟΙΟΣΔΗΠΟΤΕ ΦΟΙΤΗΤΗΣ ΤΗΣ ΦΥΣΙΚΗΣ μπορεί πειραματικά να διερευνήσει την ακρίβεια μιας επιστημονικής υπόθεσης. Ο άνθρωπος όμως, καθώς δεν έχει παρά μία και μόνο ζωή, δεν έχει καμιά δυνατότητα να εξακριβώσει την υπόθεση μέσα από την εμπειρία, έτσι ώστε ποτέ να μην μπορεί να μάθει αν έχει δίκιο ή άδικο να υπακούσει στο αίσθημά του».

ΟΣΟ ΠΙΟ ΒΑΡΥ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΦΟΡΤΙΟ, όσο πιο κοντινή στη γη είναι η ζωή μας, τόσο είναι πιο αληθινή, πιο πραγματική. Σ' αντιστάθμισμα, η ολική απουσία του φορτίου κάνει το ανθρώπινο ον να γίνεται πιο ελαφρύ απ' τον άνεμο, να πετάει, ν' απομακρύνεται από τη γη, απ' το γήινο είναι, να μην είναι παρά μόνο κατά το ήμισυ αληθινό και οι κινήσεις του να είναι εξίσου ελεύθερες όσο και χωρίς σημασία.

Ο ΕΡΩΤΑΣ ΔΕΝ ΕΚΔΗΛΩΝΕΤΑΙ ΜΕ ΤΗΝ ΕΠΙΘΥΜΙΑ να κάνεις έρωτα (αυτή η επιθυμία ταιριάζει σε αναρίθμητο πλήθος γυναικών), αλλά με την επιθυμία του μοιρασμένου ύπνου (αυτή η επιθυμία δεν αφορά παρά μία και μόνο γυναίκα).

ΤΟ ΝΑ ΑΓΑΠΑΣ ΚΑΠΟΙΟΝ ΑΠΟ ΣΥΜΠΟΝΙΑ δεν σημαίνει ότι τον αγαπάς πραγματικά. Δεν υπάρχει τίποτα πιο βαρύ από τη συμπόνια. Ούτε ο ίδιος μας ο πόνος δεν είναι τόσο βαρύς όσο ο πόνος που μοιραζόμαστε μ' έναν άλλο, για έναν άλλο, στη θέση ενός άλλου, πολλαπλασιασμένος απ' τη φαντασία σε εκατοντάδες αντίλαλους.

Η ΒΑΡΥΤΗΤΑ, Η ΑΝΑΓΚΗ ΚΑΙ Η ΑΞΙΑ είναι τρεις έννοιες στενά και βαθιά ενωμένες: δεν είναι βαρύ παρά αυτό που είναι αναγκαίο, δεν έχει αξία παρά μόνον ό,τι βαραίνει. Όταν όμως δεν φροντίζει κανείς καθόλου το σώμα του, γίνεται πιο εύκολα θύμα του.

ΤΟ ΤΥΧΑΙΟ ΕΙΝΑΙ ΠΟΥ ΚΑΝΕΙ ΤΕΤΟΙΑ ΜΑΓΙΑ, όχι το αναγκαίο. Για να είναι ένας έρωτας αξέχαστος, πρέπει τα τυχαία να συναντιούνται σ' αυτόν από την πρώτη στιγμή.

Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ, ΧΩΡΙΣ ΝΑ ΤΟ ΞΕΡΕΙ, συνθέτει τη ζωή του με βάση τους κανόνες της ομορφιάς μέχρι και στις στιγμές της πιο μεγάλης αναταραχής. Ο άνθρωπος είναι τυφλός στα τυχαία αυτά στην καθημερινή ζωή και στερεί  έτσι τη ζωή από τη διάσταση της ομορφιάς της.

ΑΥΤΟ ΠΟΥ ΔΙΑΚΡΙΝΕΙ ΕΚΕΙΝΟΝ ΠΟΥ ΕΧΕΙ ΚΑΝΕΙ ΣΠΟΥΔΕΣ από τον αυτοδίδακτο, δεν είναι η ευρύτητα των γνώσεων αλλά οι διαφορετικοί βαθμοί ζωτικότητας και αυτοπεποίθησης.

ΤΟ ΟΝΕΙΡΟ ΕΙΝΑΙ Η ΑΠΟΔΕΙΞΗ ότι το να φαντάζεται, το να ονειρεύεται αυτό που δεν έχει υπάρξει, είναι μια από τις βαθύτερες ανάγκες του ανθρώπου.

ΟΠΟΙΟΣ ΘΕΛΕΙ ΔΙΑΡΚΩΣ ΝΑ «ΕΞΥΨΩΘΕΙ» πρέπει να περιμένει ότι μια μέρα θα τον πιάσει ίλιγγος. Ο ίλιγγος είναι άλλο πράγμα από τον φόβο μην πέσουμε. Είναι η φωνή του κενού κάτω από εμάς που μας τραβάει και μας καταπίνει, η επιθυμία μας να πέσουμε που μετά την πολεμάμε με τρόμο.

ΟΠΟΙΟΣ ΖΕΙ ΣΤΗΝ ΞΕΝΙΤΙΑ ΔΕΝ ΕΧΕΙ κάτω από τα πόδια του αυτό το δίχτυ ασφαλείας που απλώνει σε κάθε ανθρώπινο πλάσμα η χώρα που είναι η δική του χώρα, όπου υπάρχουν η οικογένειά του, οι συνάδελφοί του, οι φίλοι του και όπου μπορεί να γίνει χωρίς κόπο κατανοητός στη γλώσσα που γνωρίζει από τα παιδικά του χρόνια.

ΑΛΛΑ ΑΚΡΙΒΩΣ Ο ΑΔΥΝΑΜΟΣ ΗΤΑΝ που έπρεπε να μάθει να είναι δυνατός και να φεύγει όταν ο δυνατός ήταν πάρα πολύ αδύναμος για να μπορεί να προσβάλει τον αδύναμο.

ΟΣΟ ΟΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΕΙΝΑΙ ΛΙΓΟ ΠΟΛΥ ΝΕΟΙ και η μουσική παρτιτούρα της ζωής τους δεν είναι παρά στους πρώτους της ρυθμούς, μπορούν να συνθέσουν μαζί και να ανταλλάξουν μοτίβα, αλλά όταν συναντιούνται σε μια πιο ώριμη ηλικία, η μουσική τους παρτιτούρα είναι λίγο πολύ συμπληρωμένη και κάθε λέξη, κάθε αντικείμενο, σημαίνουν κάτι διαφορετικό στην παρτιτούρα του καθενός.

Η ΠΡΩΤΗ ΠΡΟΔΟΣΙΑ ΕΙΝΑΙ ΑΝΕΠΙΔΙΟΡΘΩΤΗ. Προκαλεί, με αλυσιδωτή αντίδραση, άλλες προδοσίες, η καθεμιά από τις οποίες μάς απομακρύνει όλο και περισσότερο από το σημείο της αρχικής προδοσίας.

ΣΕ ΜΙΑ ΕΥΗΜΕΡΟΥΣΑ ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΟΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ δεν έχουν ανάγκη να γίνουν χειρώνακτες και αφιερώνονται σε διανοητικές δραστηριότητες. Υπάρχουν όλο και περισσότερα πανεπιστήμια όλο και περισσότεροι φοιτητές.

ΑΥΤΟ ΠΟΥ ΔΙΝΕΙ ΚΑΠΟΙΟ ΝΟΗΜΑ στη συμπεριφορά μας μας είναι πάντοτε απόλυτα άγνωστο.

Η ΦΙΛΑΡΕΣΚΕΙΑ ΕΙΝΑΙ ΜΙΑ ΥΠΟΣΧΕΣΗ συνουσίας, αλλά μια υπόσχεση χωρίς εγγυήσεις.

Η ΣΤΙΓΜΗ ΠΟΥ ΓΕΝΝΙΕΤΑΙ Ο ΕΡΩΤΑΣ: η γυναίκα δεν αντιστέκεται στη φωνή που καλεί την τρομαγμένη της ψυχή, ο άντρας  δεν αντιστέκεται στη γυναίκα που η ψυχή της ξέρει να προσέχει τη φωνή του.

ΣΕ ΜΙΑ ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΠΟΥ ΚΥΒΕΡΝΑ ο τρόμος, οι δηλώσεις δεν σε δεσμεύουν σε τίποτα γιατί τις αποσπούν με τη βία κι ένας έντιμος άνθρωπος έχει το χρέος να μην τους δίνει σημασία, να μην τις ακούει.

Ο ΕΡΩΤΑΣ ΑΡΧΙΖΕΙ ΑΠΟ ΜΙΑ ΜΕΤΑΦΟΡΑ. Μ’ άλλα λόγια: Ο έρωτας αρχίζει από τη στιγμή που μια γυναίκα εγγράφεται με μια από τις κουβέντες της στην ποιητική μας μνήμη.

ΟΛΟΙ ΕΧΟΥΜΕ ΑΝΑΓΚΗ ΝΑ ΜΑΣ ΚΟΙΤΑΝΕ. Ανάλογα με τι είδους είναι το βλέμμα κάτω απ' το οποίο θέλουμε να ζούμε, μπορούμε να καταταγούμε σε 4 κατηγορίες: α) Η πρώτη αναζητάει το βλέμμα ενός ατέλειωτου αριθμού ανώνυμων ματιών, μ’ άλλα λόγια το βλέμμα του κοινού. β) Στη δεύτερη κατηγορία εκείνοι που δεν μπορούν να ζήσουν χωρίς το βλέμμα ενός πλήθους γνώριμων ματιών. γ) Τρίτη η κατηγορία  αυτών που έχουν ανάγκη να βρίσκονται κάτω από το βλέμμα του αγαπημένου προσώπου. δ) Τέλος, η τέταρτη, η πιο σπάνια, αυτών που ζουν κάτω απ' τα φανταστικά βλέμματα πλασμάτων που είναι απόντα. Είναι οι ονειροπόλοι.

ΚΑΠΟΙΑ ΜΕΡΑ, ΠΑΙΡΝΕΙ ΚΑΝΕΙΣ μια απόφαση χωρίς καλά-καλά να ξέρει πως κι αυτή η απόφαση έχει τη δική της δύναμη αδράνειας. Κάθε χρόνος που περνάει κάνει ακόμα δυσκολότερο το να αλλάξει κανείς.

ΕΙΝΑΙ ΜΙΑ ΤΕΡΑΣΤΙΑ ΑΝΑΚΟΥΦΙΣΗ να διαπιστώνει κανείς πως είναι ελεύθερος, πως δεν έχει αποστολή».


Ο Μίλαν Κούντερα είναι Τσέχος συγγραφέας με γαλλική υπηκοότητα. Γεννήθηκε την 1η Απριλίου του 1929 στο Μπρνο της πρώην Τσεχοσλοβακίας και ζει στη Γαλλία από το 1975. Έγινε ιδιαίτερα γνωστός με τα έργα του Η Αβάσταχτη Ελαφρότητα του Είναι, Το Βιβλίο του Γέλιου και της Λήθης και Το Αστείο. Έχει συγγράψει τόσο στην τσεχική όσο και στη γαλλική γλώσσα, ενώ επιμελείται προσωπικά όλες τις γαλλικές μεταφράσεις των βιβλίων του, προσδίδοντάς τους ισχύ πρωτοτύπου και όχι μεταφρασμένου έργου. Κατόπιν λογοκρισίας, η κυκλοφορία των έργων του ήταν απαγορευμένη στη γενέτειρά του έως και την πτώση της Κομμουνιστικής κυβέρνησης κατά τη Βελούδινη επανάσταση του 1989.


Διαβάστε επίσης: 
Κούντερα: Το Εγώ
Κούντερα: Το παράδοξο της νοσταλγίας

εμφάνιση σχολίων