Γιατί oi Φινλανδοί ΚΟΣΜΟΣ προτιμούν την τιμιότητα;

ΚΟΣΜΟΣ Στο τεστ του χαμένου πορτοφολιού ή "Lost Wallet Test", του περιοδικού Reader's Digest, το Ελσίνκι ήταν η πιο ειλικρινής πόλη από εκείνες που δοκιμάστηκαν. «Το να είσαι ειλικρινής είναι ένα χαρακτηριστικό του φινλανδικού πολιτισμού –τουλάχιστον αν συγκρίνουμε με άλλους», λέει ο Johannes Kananen, λέκτορας στη Σουηδική Σχολή Επιστημών του Πανεπιστημίου του Ελσίνκι. «Στα αγγλικά υπάρχει ένα ρητό ότι η αλήθεια είναι τόσο πολύτιμη, που θα πρέπει να χρησιμοποιείται με φειδώ. Αλλά στη Φινλανδία, οι άνθρωποι μιλούν την αλήθεια όλη την ώρα.»

Πριν από λίγα χρόνια, το Reader's Digest έκανε το ρεπορτάζ «Lost Wallet Test», όπου οι δημοσιογράφοί τους «έχασαν» 192 πορτοφόλια σε πόλεις σε όλο τον κόσμο. Κάθε πορτοφόλι είχε 50 δολάρια με στοιχεία επικοινωνίας, οικογενειακές φωτογραφίες και επαγγελματικές κάρτες. Έντεκα από τα 12 πορτοφόλια στη φινλανδική πρωτεύουσα επιστράφηκαν στους ιδιοκτήτες τους, καθιστώντας το Ελσίνκι την πιο «έντιμη» πόλη από αυτούς που δοκιμάστηκαν.

Άλλη συνήθεια είναι τα χαμένα γάντια: «Είναι μια πολύ περίεργη συνήθεια εδώ, να αφήνουμε τα χαμένα γάντια στα δέντρα», λέει η Natalie Gaudet, που εργάζεται στο Πανεπιστήμιο Aalto, εξηγώντας ότι έτσι είναι πιο εύκολο να εντοπιστούν από απόσταση. «Τα παιδιά χάνουν πάντα γάντια και οι άνθρωποι τα κρεμούν σε ένα κοντινό δέντρο, ώστε ο χαμένος να μπορεί να τα βρει στο δρόμο της επιστροφής.»

Αλλά τι κάνει τη Φινλανδία μια τόσο έντιμη χώρα; Η πολιτεία της Φινλανδίας δεν είναι πολύ παλιά. για αιώνες ήταν υπό το σουηδικό βασίλειο. Ενώ τα Σουηδικά ήταν η γλώσσα της ανώτερης τάξης, τα Φινλανδικά συσχετίστηκαν με τις κατώτερες τάξεις και την αγροτιά. Μόνο το 1809 η Φινλανδία έγινε αυτόνομο καθεστώς από τον Αλέξανδρο Α' της Ρωσίας. Τότε ήταν που άρχισε να χτίζεται μια ισχυρή φινλανδική ταυτότητα και η φινλανδική γλώσσα άρχισε να ανθίζει. Το Sisu θα μπορούσε να θεωρηθεί ως μια κοινωνική κόλλα που βοήθησε στον καθορισμό του έθνους μετά την ανεξαρτησία της Φινλανδίας από τη Ρωσία.

Διαβάστε επίσης:
Φινλανδία: Σπίτι σε κάθε άστεγο
Τέσσερις μήνες σε ένα Φινλανδικό Σχολείο
Οι ανοιχτές φυλακές της Φινλανδίας
Φινλανδία: Το No 1 σχολείο


Η φινλανδική λέξη «sisu» περιγράφει την έννοια της ανθεκτικότητας που ενσωματώθηκε στην εθνική ταυτότητα και τα πολιτιστικά χαρακτηριστικά. Το απέραντο αγροτικό τοπίο, σε συνδυασμό με τους σκοτεινούς σκληρούς χειμώνες της Αρκτικής, θεωρήθηκε ότι απαιτούσε την υιοθέτηση αυτής της στάσης προκειμένου να αναπτυχθεί.

Επιπλέον, όταν η Φινλανδία αποχώρησε από το σουηδικό βασίλειο, ίδρυσε την Ευαγγελική Λουθηρανική Εκκλησία (μια από τις μεγαλύτερες στον κόσμο) και απέκτησε αυστηρή Προτεσταντική ηθική. Στο βιβλίο On the Legacy of Lutheranism στη Φινλανδία, ο Klaus Helkama και η Anneli Portman εξετάζουν τις προτεσταντικές ρίζες της φινλανδικής τιμιότητας. Αυτές οι ιδιότητες είναι βαθιά ριζωμένες στη φινλανδική κουλτούρα, η αλήθεια και η ειλικρίνεια εκτιμώνται και γίνονται σεβαστά.»

Ως αναφορά υπάρχει το παράδειγμα του σκανδάλου που έπληξε τους Φινλανδούς σκιέρ όταν η χώρα φιλοξένησε το FIS Nordic Ski Championship το 2001. Έξι κορυφαίοι Φινλανδοί αθλητές πιάστηκαν για ντόπινγκ και αποκλείστηκαν. Το σκάνδαλο καλύφθηκε στον εθνικό τύπο ως ζήτημα δημόσιας ντροπής. «Για τους Φινλανδούς, το χειρότερο δεν ήταν το ίδιο το σκάνδαλο», αναφέρει ένα άρθρο που δημοσιεύθηκε στο The International Journal of the History of Sport. «Το χειρότερο ήταν ότι, μαζί με την βιτρίνα της τιμιότητας στον αθλητισμό, ένιωσαν ότι κατέρρεε ο μύθος του έντιμου, εργατικού Φινλανδού.» Το θέμα αφορούσε την εθνική υπερηφάνεια, αντίθετα, στη Νορβηγία όταν ένας από τους σκιέρ των γυναικών τους πιάστηκε για ντόπινγκ , ολόκληρη η χώρα την υπερασπίστηκε και ήθελε η τιμωρία της να είναι όσο το δυνατόν πιο ήπια».

Η αλήθεια και η ειλικρίνεια εκτιμώνται και γίνονται σεβαστά. «Το να είσαι ειλικρινής είναι ένα χαρακτηριστικό του φινλανδικού πολιτισμού -τουλάχιστον αν συγκρίνουμε με άλλους», λέει ο Johannes Kananen, λέκτορας στη Σουηδική Σχολή Επιστημών του Πανεπιστημίου του Ελσίνκι. «Στα αγγλικά υπάρχει ένα ρητό που λέει ότι η αλήθεια είναι τόσο πολύτιμη, που θα πρέπει να χρησιμοποιείται με φειδώ. Αλλά στη Φινλανδία, οι άνθρωποι λένε αλήθεια όλη την ώρα.»

Οι Φινλανδοί αντλούν επίσης υπερηφάνεια από το υψηλό επίπεδο κοινωνικής εμπιστοσύνης. «Στη Φινλανδία το κράτος είναι φίλος και όχι εχθρός», είπε ο Kananen. «Το κράτος θεωρείται ότι ενεργεί για το συλλογικό καλό – έτσι οι δημόσιοι υπάλληλοι ενεργούν προς το κοινό συμφέρον όλων. Υπάρχει μεγάλη εμπιστοσύνη προς τους συμπολίτες και τους κατόχους δημόσιων θέσεων, συμπεριλαμβανομένης της αστυνομίας. Οι Φινλανδοί είναι επίσης ευτυχείς φορολογούμενοι. Ξέρουν ότι τα χρήματα του φόρου χρησιμοποιούνται για το κοινό καλό και ξέρουν ότι κανείς δεν θα εξαπατήσει κατά την είσπραξη των φόρων.» 

Συχνά, ωστόσο, η θεωρία περί τιμιότητας καταλήγει απλά στο θέμα του μεγέθους της χώρας και της κλίμακας. Ο Gokul Srinivasan, μηχανικός ρομποτικής και επιχειρηματίας που ζει στο Ελσίνκι, λέει ότι σε μια μικρή κοινότητα εάν κάποιος πιαστεί να λέει ψέματα μία φορά, δεν θα θεωρηθεί ξανά αξιόπιστος. Αν και η Φινλανδία είναι σχεδόν τρεις φορές μεγαλύτερη από την Αγγλία, έχει μόλις το ένα δέκατο του πληθυσμού της –με τους περισσότερους από 5,5 εκατομμύρια κατοίκους της χώρας να συγκεντρώνονται στα αστικά κέντρα του νότου. Ως αποτέλεσμα, είναι πολύ πιθανό οι άνθρωποι να γνωρίζουν ο ένας τον άλλον.

«Εάν ένας Φινλανδός σας θεωρεί αναξιόπιστο, θα πρέπει να θεωρήσετε ότι η γέφυρα κάηκε», λέει ο Σριναβασάν. «Δεν έχουν τη συνήθεια να μιλάνε πίσω από την πλάτη σου, αλλά αν κάποιος αναζητήσει στοιχεία, θα έχετε πρόβλημα!».

Η χώρα ψηφίστηκε ως «η πιο ευτυχισμένη χώρα στον κόσμο» για τρεις χρονιές, και έρευνες κάνουν λόγο για το πόσο η ευτυχία συνδέεται, τελικά, με την ειλικρίνεια: η έκθεση που δημοσιεύθηκε από την American Psychological Associatio, έδειξε συσχετισμούς μεταξύ της βελτίωσης της ψυχικής και σωματικής υγείας και της τιμιότητας. Εκ πρώτης όψεως βέβαια οι Φινλανδοί είναι ζεστοί, στωικοί, τίμιοι αλλά όχι εξαιρετικά εκφραστικοί. Αλλά το άμεσο στυλ επικοινωνίας τους είναι κάτι που ο Strellman αποδίδει στις βασικές αξίες της τιμιότητας και της ειλικρίνειας.

«Είμαστε κακοί σε μικρές συζητήσεις –πάντα νιώθουμε ότι είναι καλύτερα να είμαστε σιωπηλοί από το να μιλάμε για κάτι χωρίς νόημα. Υπάρχει μια ισχυρή ιδέα ότι πρέπει να παρουσιάζεις τα πράγματα ως έχουν και να τα γυαλίζεις. Οι Φινλανδοί προτιμούν την αδιαφορία από την ευγλωττία.» Οι Φινλανδοί παίρνουν σοβαρά τις λέξεις που λένε, έτσι κάθε λέξη σημαίνει ό, τι λέει. Σε μια μελέτη ο εθνογράφος Donal Carbaugh, εξηγεί πώς οι υπερθετικές δηλώσεις ακούγονται αλαζονικές για τους Φινλανδούς. Ο μόνος κανόνας της φινλανδικής επικοινωνίας, γράφει, είναι να επενδύετε σε αυτά που λέτε.

Ο Kananen συμφωνεί: «Οι Φινλανδοί τείνουν να εκφράζονται κυριολεκτικά. Έτσι, αν πείτε ότι φάγατε κάπου το καλύτερο burger που δοκιμάσατε ποτέ, θα πρέπει να είστε έτοιμοι να εξηγήσετε και τα ακριβή κριτήρια. Εάν δεν μπορείτε να αποδείξετε ότι είναι αντικειμενικά, τότε είστε λίγο ύποπτοι και, ναι, σίγουρα αλαζονικοί!»

Φυσικά, υπάρχουν και παγίδες σε αυτό. «Το αντίθετο αυτής της κουλτούρας είναι η τάση να επιτρέπεται να υπάρχει μόνο μία« αλήθεια» κάθε φορά για πολλά πράγματα, την οικονομία, την υγεία, την τεχνολογία. Δεν είμαστε πολύ καλοί στην ανεκτικότητα της διαφορετικότητας απόψεων, καθώς υπάρχει μια βαθιά πεποίθηση ότι υπάρχει μόνο μία αλήθεια.»


Διαβάστε επίσης:
Απενοχοποίηση της αποτυχίας, τώρα!
Οι Ισλανδοί ζουν με τη φιλοσοφία ότι «όλα θα πάνε καλά»
ΓΚΑΛΕΡΙ: Ένα καλοκαίρι μέσα στον χειμώνα της Φινλανδίας!
Η νεότερη πρωθυπουργός στον κόσμο και κόρη ομόφυλου ζευγαριού

εμφάνιση σχολίων