Covid-19, το σύμπτωμα ΚΟΣΜΟΣ ενός μεγαλύτερου προβλήματος

ΚΟΣΜΟΣ Η ασθένεια του COVID-19 είναι μια παγκόσμια τραγωδία. Εκατοντάδες χιλιάδες έχουν πεθάνει, τα συστήματα υγειονομικής περίθαλψης λυγίζουν και το μέλλον είναι αβέβαιο για εκατομμύρια ανθρώπους των οποίων τα προς το ζην καταρρέουν. Είναι απολύτως σωστό ότι το επίκεντρο σήμερα είναι να σώσουμε ζωές εδώ και τώρα. Στο ίδιο πνεύμα ώστε να κάνουμε ό, τι μπορούμε για να διαφυλάξουμε την ευημερία των ανθρώπων, δεν πρέπει να ικανοποιηθούμε με τον περιορισμό της οξείας κρίσης. Πρέπει επίσης να κοιτάξουμε μπροστά για το τι μπορούμε να μάθουμε από αυτήν την κρίση για να αποτρέψουμε μελλοντικούς κινδύνους. Το COVID-19 είναι μια υπενθύμιση για το πόσο ευάλωτες είναι και οι σύγχρονες, τεχνολογικά προηγμένες κοινωνίες μας.

Το μεγαλύτερο μάθημα είναι ότι το COVID-19 είναι κάτι περισσότερο από μια ασθένεια. Είναι ένα σύμπτωμα της ασθένειας του πλανήτη μας. Η δυσλειτουργική σχέση της ανθρωπότητας με τη φύση προκάλεσε αυτήν την ευρύτερη ασθένεια. Η κατανόηση αυτής της βασικής αιτίας είναι κρίσιμη, εάν θέλουμε να βελτιωθούμε μετά την κρίση. Το COVID-19 είναι ένας ζωονοσογόνος ιός –που σημαίνει ότι πέρασε από άγρια ζώα σε ανθρώπους– και εξελίχθηκε σε πανδημία λόγω του πλέον καθιερωμένου κοκτέιλ κινδύνου του 21ου αιώνα: καταστροφή του οικοσυστήματος, απώλεια ειδών, υπερθέρμανση του πλανήτη, σύγκρουση με επικίνδυνη ανθρώπινη συμπεριφορά όπως το παράνομο εμπόριο άγριων ζώων. Όλα αυτά έχουν συμβεί σε ένα παγκοσμιοποιημένο δίκτυο εμπορίου και ταξιδιών.
 

Καθώς προχωρούμε σε φυσικούς βιότοπους και εκμεταλλευόμαστε όλο και περισσότερη άγρια φύση, η επαφή μεταξύ ανθρώπων και ειδών που μεταφέρουν ασθένειες αυξάνεται  

Το COVID-19 δεν είναι μεμονωμένο συμβάν. Έρευνες δείχνουν ότι το 60% όλων των γνωστών μολυσματικών ασθενειών στον άνθρωπο και το 75% όλων των αναδυόμενων μολυσματικών ασθενειών είναι ζωονοσογόνοι. Καθώς προχωρούμε σε φυσικούς βιότοπους και εκμεταλλευόμαστε όλο και περισσότερη άγρια φύση, η επαφή μεταξύ ανθρώπων και ειδών που μεταφέρουν ασθένειες αυξάνεται.

Οι ζωονοσογόνοι νόσοι δεν είναι το μόνο σύμπτωμα της κακής πλανητικής υγείας. Η κλιματική αλλαγή είναι μια ακόμη πιο σοβαρή κρίση. Ενδεχομένως ενέχει υπαρξιακούς κινδύνους για τις μελλοντικές γενιές και έχει ήδη αντίκτυπο σε πραγματικό χρόνο σε εκατομμύρια παγκοσμίως, για παράδειγμα μέσω ακραίων καιρικών φαινομένων όπως κυκλώνες και πλημμύρες. Οι αλλαγές στο κλίμα έχουν πολλαπλασιαστικό αποτέλεσμα, οδηγώντας σε άλλα προβλήματα, από τη σταθερότητα του οικοσυστήματος έως την παραγωγή τροφίμων και την ανθρώπινη σύγκρουση. Η απώλεια οικοσυστήματος και βιοποικιλότητας απειλεί την ικανότητα του πλανήτη να παρέχει αγαθά και υπηρεσίες – η αποψίλωση των δασών, διαταράσσει τις καιρικές συνθήκες και τον κύκλο του νερού, συμβάλλει στην κλιματική αλλαγή και καταστρέφει τους βιότοπους σημαντικών ειδών. Τα χημικά και τα απόβλητα μολύνουν τον αέρα, το έδαφος και το νερό, σκοτώνουν εκατομμύρια κάθε χρόνο.
 

Δεν αρκεί να επικεντρωθούμε μόνο στην οικονομική ανάκαμψη. Η οικοδόμηση της ανθεκτικότητας βάσει μιας προσέγγισης πλήρους συστήματος είναι θεμελιώδης  

Όλα αυτά τα συμπτώματα καθιστούν σαφές ότι η υγεία του πλανήτη και επομένως η υγεία μας επιδεινώνεται γρήγορα. Και η φύση, όπως και ο άνθρωπος, μπορεί αντέξει ως ένα σημείο πριν τα πράγματα φτάσουν στο σημείο της κατάρρευσης.

Γνωρίζουμε εδώ και πολύ καιρό ότι αντιμετωπίζουμε μια κλιματική κρίση και μια οικολογική κρίση. Και τώρα βρισκόμαστε εν μέσω μιας άλλης κρίσης, μιας στενά διασυνδεδεμένης πανδημίας. Δεν αρκεί να επικεντρωθούμε μόνο στην οικονομική ανάκαμψη. Η οικοδόμηση της ανθεκτικότητας βάσει μιας προσέγγισης πλήρους συστήματος είναι θεμελιώδης. Αυτό σημαίνει ότι η προστασία και η βιώσιμη διαχείριση των παγκόσμιων κοινών μας - όπως η ατμόσφαιρα και η πλούσια γη της ποικιλίας φυτικών και ζωικών ειδών - πρέπει να είναι το επίκεντρο του καθορισμού προτεραιοτήτων στις κοινωνίες μας.

Αυτή η χρονιά προοριζόταν να είναι «σούπερ έτος για τη φύση» – ο κόσμος έπρεπε να συμφωνήσει σε ένα παγκόσμιο σχέδιο προστασίας και αποκατάστασης της βιοποικιλότητας μετά το 2020. Η επόμενη παγκόσμια συνάντηση για το κλίμα είχε προγραμματιστεί να πραγματοποιηθεί στη Γλασκόβη, με φυσικές λύσεις για την κλιματική αλλαγή ένα βασικό ζήτημα για συζήτηση. Οι χώρες αναμένεται να προτείνουν νέες δεσμεύσεις για τη μείωση των εκπομπών τους, σύμφωνα με τη Συμφωνία του Παρισιού. Η διεθνής κοινότητα επρόκειτο επίσης να ορίσει ένα πλαίσιο για την καλύτερη διαχείριση των χημικών ουσιών και των αποβλήτων.
 

Η εξάπλωση αυτού του ιού έχει αποδείξει μια για πάντα ότι, σε αυτόν τον παγκοσμιοποιημένο κόσμο, δεν υπάρχουν τοπικά προβλήματα  

Το COVID-19 κατέστησε ξεκάθαρο ότι πρέπει να υλοποιήσουμε αυτές τις ατζέντες. Είναι τα μέσα για να διαμορφωθεί ένα προσχέδιο για ένα οικονομικό και κοινωνικό μέλλον που θα επηρεάζει τη φύση σε όλα όσα σχεδιάζουμε και κατασκευάζουμε, από σπίτια σε πόλεις έως συστήματα τροφίμων.

Αλλά δεν μπορούμε να αντιμετωπίσουμε αποτελεσματικά κοινές παγκόσμιες ανησυχίες, όπως το περιβάλλον, μεμονωμένα. Η εξάπλωση αυτού του ιού έχει αποδείξει μια για πάντα ότι, σε αυτόν τον παγκοσμιοποιημένο κόσμο, δεν υπάρχουν τοπικά προβλήματα – η ρύπανση και τα παθογόνα δεν γνωρίζουν σύνορα. Αντιμέτωποι με τις πολύπλευρες επιπτώσεις του COVID-19, η πολυμέρεια πρέπει να εξελιχθεί. Οι κυβερνήσεις, οι επιχειρήσεις, τα Ηνωμένα Έθνη, οι διεθνείς οργανισμοί, οι επιστήμονες και οι μεμονωμένοι πολίτες πρέπει να ενωθούν σε μια ενιαία παγκόσμια κοινότητα για να προστατεύσουν τους ανθρώπους από κινδύνους που μπορούν να αποφευχθούν.
 

Πρέπει να σκεφτούμε πώς μπορούμε να αποκαταστήσουμε τη φύση ζώντας τη ζωή διαφορετικά  

Μετά το COVID-19, τίποτα δεν θα είναι το ίδιο. Αλλά η ζωή μπορεί να είναι καλύτερη. Είχαμε μια στιγμή να αναλογιστούμε και να σκεφτούμε. Ίσως δεν χρειαζόμαστε τόσα αντικείμενα όσο νομίζαμε. Ίσως μπορούμε να γεμίσουμε τη ζωή μας με στενότερες σχέσεις, με στιγμές, με δημιουργικότητα. Ίσως αναγνωρίζουμε τι πραγματικά μετράει στη ζωή μας: να είμαστε ασφαλείς και να είμαστε ελεύθεροι. Όταν ξεπεράσουμε το COVID-19, δεν πρέπει να διακινδυνεύσουμε αυτό που έχουμε κερδίσει. Πρέπει να κάνουμε ό, τι μπορούμε για να σταθεροποιήσουμε το περιβάλλον μας, το σύστημα υποστήριξής μας. Πρέπει να σκεφτούμε πώς μπορούμε να αποκαταστήσουμε τη φύση ζώντας τη ζωή διαφορετικά.

Ένα πράγμα είναι σαφές. Δεν μπορούμε απλώς να αναπτύξουμε ένα εμβόλιο για το COVID-19, να το πούμε «έγινε η δουλειά μας» και να βάλουμε πάλι τους οικονομικούς κινητήρες στο φουλ. Πρέπει να χρησιμοποιήσουμε την επανεκκίνηση για να ενισχύσουμε τη βιώσιμη καινοτομία και τις πράσινες επενδύσεις. Οι πιστώσεις και οι επιδοτήσεις που πολλές κυβερνήσεις προσφέρουν τόσο γενναιόδωρα αυτή τη στιγμή δεν είναι απλώς αναγκαιότητα – είναι επίσης μια ευκαιρία να κατευθύνουν την οικονομική πρόοδο προς την αειφόρο ανάπτυξη. Αυτό είναι ένα σημαντικό ασφαλιστήριο συμβόλαιο για την αποφυγή μελλοντικών πανδημιών.
 

Η επένδυση στη βιωσιμότητα δεν είναι κάτι που κάνουμε για τη φύση ή για το κλίμα. Το κάνουμε για εμάς  

Για τη σταθεροποίηση του κλίματος, έχουμε τη Συμφωνία του Παρισιού για τη διατήρηση της παγκόσμιας θερμοκρασίας από την άνοδο άνω των 2° C πάνω από τα προ-βιομηχανικά επίπεδα. Αυτό μεταφράζεται σε μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου στο μηδέν έως το 2050. Για τη βιοποικιλότητα και τη σταθερότητα του οικοσυστήματος, χρειαζόμαστε έναν παρόμοιο δεσμευτικό στόχο για να σταματήσουμε την απώλεια της βιοποικιλότητας.

Φυσικά, ο καθορισμός στόχων από μόνος του δεν κάνει τη δουλειά. Οι κυβερνήσεις πρέπει να εργαστούν σκληρά για να τα επιτύχουν. Ωστόσο, έχουμε ένα σημαντικό παράθυρο αυτή τη στιγμή, χάρη στα προγράμματα διάσωσης και τα πακέτα οικονομικών κινήτρων που προκύπτουν από την κρίση του COVID-19.

Η σύνδεση των επιστημονικών στόχων για το κλίμα και τη φύση με αυτούς τους μηχανισμούς ανάκαμψης είναι μια βασική στρατηγική που πρέπει να αναπτύξουμε τώρα, για να κερδίσουμε δύο φορές: χτίζουμε ανθεκτικότητα έναντι μελλοντικών σοκ και δημιουργούμε υγιέστερες οικονομίες. Επειδή η επένδυση στη βιωσιμότητα δεν είναι κάτι που κάνουμε για τη φύση ή για το κλίμα. Το κάνουμε για εμάς.

Το άρθρο των Inger Andersen και Johan Rockström, δημοσιεύτηκε στο Time.


Διαβάστε επίσης:
Παγκόσμιες μηνύσεις σε επιχειρήσεις ενάντια στην κλιματική αλλαγή
Πανδημία και δικαιώματα, ο κόσμος μετά τον Covid
Το πράσινο κύμα της Ευρώπης

εμφάνιση σχολίων