Από τον Γιώργο Αναστασόπουλο
Η Ισλανδία ήταν το 2008 η χώρα με το 3ο μεγαλύτερο κατά κεφαλήν εισόδημα στον κόσμο κι από τις πρώτες που χτυπήθηκαν από τη χρηματοπιστωτική κρίση. Σήμερα κυκλοφορούν οι ειδήσεις για την τύχη που είχαν οι άμεσα υπεύθυνοι για την τότε κατάρρευση της χώρας, πολιτικοί και τραπεζίτες. Και για το μουχλιασμένο σύνταγμα που ψήφισε η ελληνική βουλή.DOCTV.GR
29 Νοεμβρίου 2019
Παρά την κοινή αφετηρία της κρίσης, το μόνο κοινό που είχε η εξέλιξή της στην Ελλάδα με όσα συνέβησαν στην Ισλανδία, είναι ότι ήταν βγήκαν οι πολίτες στους δρόμους και τις πλατείες, κάποιοι λιγότεροι είπαμε ότι η κρίση είναι συστημική κι αφορά πρώτα από όλα το αντιπροσωπευτικό καθεστώς και κάποιοι, ακόμα λιγότεροι, ενεργοποιηθήκαμε για ένα νέο σύνταγμα διαμορφωμένο κι αποφασισμένο από τους ίδιους τους πολίτες.
Αντίθετα στην Ισλανδία οι πολίτες αποφάσισαν πως πρέπει να δημιουργήσουν εκ νέου την Ισλανδία. Συγκεντρώθηκαν και διαβουλεύθηκαν προτείνοντας λύσεις, ώσπου κατέληξαν σε ένα κοινό πλαίσιο, που χρησιμοποίησε την οργή του κόσμου δημιουργικά. Καθαιρέθηκε η πολιτική τάξη, αρκετοί κατέληξαν στη φυλακή, δημεύθηκαν οι περιουσίες τους και η χώρα κύρηξε στάση πληρωμών του δημόσιου χρέους.
Το δημοψήφισμα έθεσε 6 ερωτήματα-προτάσεις, για όλα τα σοβαρά ζητήματα, που θα ρύθμιζε το νέο Σύνταγμα. Από το ποιος θα ελέγχει τους φυσικούς πόρους, ως το πώς θα λειτουργεί το πολίτευμα. Και από τον ρόλο της Εκκλησίας ως την ποσόστωση γυναικών ή αναπήρων στη Βουλή και στη διοίκηση
Στην συνέχεια έβαλαν υποψηφιότητα 522 εκπρόσωποι απ’ όλα τα κοινωνικά στρώματα (αγρότες, ψαράδες, καθηγητές, επιχειρηματίες, εργάτες, υπάλληλοι και νομικοί) για να εκλεγούν σε 25μελή επιτροπή πολιτών, που θα συνέθετε και θα πρότεινε ένα νέο Σύνταγμα.Οι άνθρωποι αυτοί ΔΕΝ θα έπρεπε να ανήκουν σε ΚΑΝΕΝΑ από τα υπάρχοντα κόμματα. Το Συνταγματικό Συμβούλιο, όπως ονομάστηκε, αφού εργάστηκε πυρετωδώς επί δύο χρόνια, ανήρτησε τις προτάσεις του στο Διαδίκτυο για να κάνουν όλοι τις παρατηρήσεις τους. Συνέθεσε τις προτάσεις και στις 10 Νοεμβρίου του 2012 έστησε –κυριολεκτικά– κάλπες παντού, παραδίδοντας απλά μαθήματα δημοκρατίας. Το σχέδιο Συντάγματος εγκρίθηκε με 66,9% ψήφους «υπέρ» και 33,1% «κατά».
Οι Ισλανδοί είχαν τη δυνατότητα να προτείνουν τις ιδέες τους για το νέο Σύνταγμα μέσω των ιστοσελίδων κοινωνικής δικτύωσης. Το δημοψήφισμα έθεσε έξι ερωτήματα-προτάσεις για όλα τα σοβαρά ζητήματα που θα ρύθμιζε το νέο Σύνταγμα. Από το ποιος θα ελέγχει τους φυσικούς πόρους, ως το πώς θα λειτουργεί το πολίτευμα. Και από τον ρόλο της Εκκλησίας ως την ποσόστωση γυναικών ή αναπήρων στη Βουλή και στη διοίκηση του νησιωτικού κράτους. Κάποιες από τις διατάξεις του ήταν:
– Να τηρεί η Ισλανδία τους κανόνες των διεθνών οργανισμών στους οποίους μετέχει. Ωστόσο ειδικά για τη μεταβίβαση τμήματος της εθνικής κυριαρχίας σε κάποιον οργανισμό, όπως η Ε.Έ. και το ΔΝΤ, ο μόνος αρμόδιος θα είναι ο λαός – διά μέσου δημοψηφίσματος.
– Να κηρυχθούν εθνική περιουσία οι φυσικοί πόροι που δεν ανήκουν σε ιδιώτες.
– Να τίθεται στη δοκιμασία του δημοψηφίσματος οποιοδήποτε νομοσχέδιο, αρκεί να το επιθυμεί το 10% του εκλογικού σώματος.
– Να μπορεί το 2% των εκλογέων να υποβάλλει σχέδιο νόμου προς ψήφιση στη Βουλή.
– Να συνοδεύεται κάθε πρόταση μομφής από εισήγηση για πρόσωπο που θα αντικαταστήσει τον μεμφόμενο πρωθυπουργό.
– Να μη μπορεί κανένας υπουργός να παραμένει στο ίδιο υπουργείο για περισσότερα από οκτώ χρόνια.
– Να εκπίπτει αυτομάτως της βουλευτικής ιδιότητας όποιος βουλευτής γίνεται υπουργός.
Στην Ισλανδία, όπως και στην Ελλάδα, η οικονομική κατάρρευση έφερε μεγάλες συλλογικές κινητοποιήσεις, με τη ριζική διαφορά όμως ότι εκεί διεκδίκησαν και πέτυχαν να λογοδοτήσουν οι υπεύθυνοι της κατάρρευσης
Το «αρχαιότερο κοινοβούλιο του κόσμου», το Αλθίνγκι (ιδρύθηκε το 930 μ.Χ.) ψήφισε έναν νέο Θεμελιώδη Νόμο, ο πυρήνας του οποίου δεν συντάχθηκε από τα κόμματα αλλά από τον λαό και για τον λαό.Στην Ισλανδία, όπως και στην Ελλάδα, η οικονομική κατάρρευση έφερε μεγάλες συλλογικές κινητοποιήσεις, με τη ριζική διαφορά όμως ότι εκεί διεκδίκησαν και πέτυχαν να λογοδοτήσουν οι υπεύθυνοι της κατάρρευσης, να αποδοθεί δηλαδή Δικαιοσύνη, να διασφαλιστεί η ανεξαρτησία της χώρας, να διαμορφωθεί από τους πολίτες το πολίτευμά της, να πάρουν δηλαδή οι πολίτες τη ζωή τους στα χέρια τους και να ακμάζει σήμερα η κοινωνία τους, ξανά, σε όλους τους τομείς.
O Γιώργος Αναστασόπουλος ασχολείται με την ψυχοκοινωνική στήριξη, τη μουσική και είναι διδάκτορας κοινωνικών επιστημών. Μπορείτε να διαβάσετε σχετικά κείμενά του στο Xwroxronos
Διαβάστε επίσης:
Ισλανδία: Με νόμο η οικονομική ισότητα των φύλων
Η Ισλανδία ξέρει να προλαμβάνει τον εθισμό
εμφάνιση σχολίων