Διαλέξαμε, με την ψυχρή μας υποκειμενικότητα, τα βιβλία των διακοπών
ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΑΚΗΣ ΛΑΚΤΑΡΙΔΗΣ [email protected]
22 Ιουλίου 2014
Ο ΗΧΟΣ ΤΩΝ ΠΡΑΓΜΑΤΩΝ ΠΟΥ ΠΕΦΤΟΥΝ, του Χουάν Γκαμπριέλ Βάσκες, μτφρ. Αχιλλέας Κυριακίδης, εκδ. Ίκαρος. Το πρόσφατα βραβευμένο με το IMPAC Dublin Literary Award μυθιστόρημα του Κολομβιανού συγγραφέα αφηγείται την ιστορία του νεαρού καθηγητή της Νομικής Αντόνιο Γιαμάρα, στην Μπογκοτά του 2009. Η εξόντωση ενός ιπποπόταμου, ο οποίος δραπέτευσε από τον ζωολογικό κήπο του Πάμπλο Εσκομπάρ, γίνεται η αιτία να ερευνήσει το παρελθόν της πολύπαθης χώρας του, γυρίζοντας πίσω στα χρόνια του πολέμου της κυβέρνησης με τα καρτέλ των ναρκωτικών της δεκαετίας του '90 και φτάνοντας μέχρι την εποχή της μέθης του εύκολου πλουτισμού από το εμπόριο κοκαΐνης των αρχών της δεκαετίας του '60. Πατώντας στην πλούσια σουρεαλιστική παράδοση, κάπου ανάμεσα στον Λιόσα και τον Μάρκες, ο Βάσκες υπογράφει ένα ιστορικό και υπαρξιακό νουάρ το οποίο, αν μη τι άλλο, εξιτάρει τη φαντασία.
Ο ΦΙΛΑΡΑΚΟΣ, του Γκι ντε Μοπασάν, μτφρ. Άρης Αλεξάνδρου, εκδ. Γκοβόστης. Το κλασικό αφήγημα του Μοπασάν, στη σημερινή του ανάγνωση, μοιάζει να προφητεύει τα ήθη της σημερινής εποχής ήδη εκατόν τόσα βάλε χρόνια πιο πριν. Η ιστορία του «φιλαράκου» Ζορζ Ντιρουά, ενός αδίστακτου αριβίστα ο οποίος χρησιμοποιεί τα ταλέντα του για να αποκτήσει χρήματα, φήμη και δύναμη στην παρισινή πραγματικότητα της Belle Epocue, δεν διαφέρει σε τίποτα από τους σημερινούς κυνηγούς των ίδιων στόχων, των οποίων οι ηθικοί φραγμοί σε ό,τι αφορά την επιδίωξη των σκοπών τους απλά δεν υπάρχουν. Δεξιοτεχνική τοιχογραφία μιας ολόκληρης εποχής, σε καινούργια μετάφραση από τον Άρη Αλεξάνδρου.
ΤΑ ΤΡΙΑ ΕΠΙΠΕΔΑ ΤΗΣ ΖΩΗΣ, του Τζούλιαν Μπαρνς, μτφρ. Θωμάς Σκάσσης, εκδ. Μεταίχμιο. 6 χρόνια μετά τον θάνατο της επί 30 χρόνια συζύγου του, Πατ Κάβανο, ο Μπαρνς αποφασίζει να αφηγηθεί το τι σου συμβαίνει όταν χάνεις τον λόγο για να χτυπάει η καρδιά σου και για το πώς διαχειρίζεσαι την απώλεια ενός ανθρώπου που ήταν κάτι παραπάνω από σύζυγος για σένα: μεγάλος έρωτας, φίλος, σύντροφος και δάσκαλος, τα πάντα στη ζωή σου. Με εντελώς ανορθόδοξο τρόπο, μετατρέπει ένα αφήγημα πένθους σε έναν χάρτη μεγάλων συναισθημάτων, έτη φωτός μακριά από οποιοδήποτε μελοδραματισμό θα περίμενε κανείς. Βραβείο Man Booker 2011.
Ο ΑΓΝΟΣ ΕΡΑΣΤΗΣ, του Ντέιβιντ Πλαντ, μτφρ. Ηλίας Μαγκλίνης, εκδ. Εστία. Ο Αμερικανός συγγραφέας Ντέιβιντ Πλαντ, σε ανάλογη θέση με αυτή του Μπαρνς, μετά τον θάνατο του επί σαράντα χρόνια Έλληνα συντρόφου του Νίκου Στάγκου, ανασυνθέτει θραύσματα από τη ζωή του «αγνού εραστή» του. Απευθυνόμενος σ' αυτόν, εξιστορεί τη συγκινητική ιστορία της αγάπης τους, σε μια προσπάθεια να επουλώσει το τραύμα της απώλειας με το βάλσαμο της εξομολόγησης. Αριστοτεχνικά και χωρίς να αγιοποιεί, αναθυμούμενος και αφηγούμενος, επιστρέφει νοερά σε έναν χαμένο παράδεισο από τον οποίο πλέον έχει εκπέσει, ενώ μια αίσθηση παραδείσιας απλότητας και γαλήνης περνάει αυτούσια στον αναγνώστη, ακόμα και στις πιο θλιμμένες σελίδες του βιβλίου.
ΕΝΑ ΠΟΛΥ ΠΡΩΤΟΤΥΠΟ ΔΕΙΠΝΟ, του Φερνάντο Πεσόα, μτφρ. Κωνσταντίνος Αρμάος, εκδ. Gutenberg. Γραμμένο το 1907 στα αγγλικά, όταν ο συγγραφέας ήταν μόλις 19 χρονών και το οποίο υπέγραψε ως Αλεξάντερ Σερτς, το Ένα Πρωτότυπο Δείπνο είναι ένα από τα πρώτα έργα του, ένα διήγημα τρόμου στο οποίο αποδίδει φόρο τιμής στον Έντγκαρ Άλαν Πόε, αγαπημένο του συγγραφέα. Στο πρόσωπο του κεντρικού ήρωα της ιστορίας, του προέδρου της Γαστρονομικής Κοινότητας του Βερολίνου, Χερ Πρόζιτ, σκιαγραφεί έναν από τους πιο αξιομνημόνευτους χαρακτήρες στην παγκόσμια λογοτεχνία του Φανταστικού -και όχι μόν - ενώ παρά το νεαρό της ηλικίας του, η πρόζα του είναι λεπτοδουλεμένη, η ατμόσφαιρα υπόγεια νοσηρή και μας συστήνει μια άλλη πλευρά του πολυτάλαντου και σημαντικότατου Πορτογάλου συγγραφέα.
ΟΙ ΠΕΡΙΠΕΤΕΙΕΣ ΤΗΣ ΑΛΙΚΗΣ ΣΤΗ ΧΩΡΑ ΤΩΝ ΘΑΥΜΑΤΩΝ, του Λιούις Κάρολ, μτφρ. Μένης Κουμανταρέας, εκδ. Πατάκης. Το παλιό παραμύθι ειπωμένο σε νέα μετάφραση και με μια τολμηρά ταιριαστή, διαφορετική εικονογράφηση. Ο Μένης Κουμανταρέας μαζί με τον Πατ Αντρέα δημιουργούν ένα λογοτεχνικό και αισθητικό αποτέλεσμα πάνω στο κλασικό αφήγημα του Λιούις Κάρολ, λαμπερό, παιγνιώδες, προκλητικό. Εξαίσιος οδηγός για τους λαβύρινθους της παιδικής ηλικίας, με έντονα στοιχεία αλληγορίας τα οποία καυτηριάζουν τα γεγονότα και τις αντιλήψεις μιας εποχής (πρώτη έκδοση το 1865) η οποία δεν μοιάζει και τόσο μακρινή από τη δική μας.
ΤΑ ΔΥΟ ΠΡΟΣΩΠΑ ΤΟΥ ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ, της Πατρίσια Χάισμιθ, μτφρ. Ανδρέας Αποστολίδης, εκδ. Άγρα. Το νουάρ της Χάισμιθ επανέρχεται στην επικαιρότητα, χάρη στη πρόσφατη κινηματογραφική του μεταφορά. Τρεις εκτός τόπου Αμερικανοί, ανάμεσα στην Αθήνα, την Κρήτη και το Παρίσι των αρχών της δεκαετίας του '60, θα βρεθούν δέσμιοι ο ένας του άλλου, σε έναν αγώνα προς τον όλεθρο, σε μια από αυτές τις ίντριγκες με την αλάνθαστη ακρίβεια της Χάισμιθ και με το καλοκουρδισμένο σασπένς που ξέρει να κλιμακώνει δεξιοτεχνικά. Ο νεαρός ξεναγός Ράινταλ γνωρίζει στην Αθήνα του 1962 ένα ζευγάρι Αμερικανών τουριστών, τον Τσέστερ και την Κολέτ. Η έλξη του για την Κολέτ θα τον μπλέξει σε μια απίστευτη περιπέτεια. Πόσο αθώος όμως είναι τελικά και ο ίδιος;
ΤΑ ΠΟΙΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΑΛΜΠΕΡΤΟ ΚΑΕΪΡΟ, του Φερνάντο Πεσόα, μτφρ. Μαρία Παπαδήμα, εκδ. Gutenberg. Ο Αλμπέρτο Καέιρο ή Φύλακας των σκέψεων ήταν μία από τις πολλές περσόνες του Φερνάντο Πεσόα, ο οποίος συνήθιζε να γράφει χρησιμοποιώντας διάφορα ψευδώνυμα. Ο Καέιρο υποτίθεται ότι γεννήθηκε το 1889 και πέθανε το 1915, φυματικός. Γεννήθηκε στη Λισαβόνα αλλά έζησε στην εξοχή. Δεν είχε επάγγελμα και σχεδόν καμία παιδεία. Ήταν απλά απόφοιτος Δημοτικού, μεσαίου αναστήματος, ανοιχτόξανθος και με γαλάζια μάτια, έχασε πολύ νωρίς τους γονείς του και ζούσε από κάποια μικρά εισοδήματα, με μια γριά θεία του, αδερφή της γιαγιάς του. Το ποιητικό έργο του απαρτίζεται από τρεις ενότητες: τον Φύλακα των Κοπαδιών, τον Ερωτευμένο Βοσκό και τα Ασύνδετα Ποιήματα. Ως ποιητική ιδιοσυγκρασία είναι, εκ πρώτης όψεως, ο πλέον απομακρυσμένος από τον δημιουργό του. Παγανιστής, πανθεϊστής, το βλέμμα του περιφέρεται στην επιφάνεια των πραγμάτων χωρίς να διεισδύει στο βάθος τους, γιατί γι' αυτόν βάθος δεν υπάρχει. Η ποίησή του έχει αποκηρύξει τα χαρακτηριστικά του είδους και αρέσκεται στην ταυτολογία ή στον δια της αρνήσεως ορισμό των πραγμάτων. Τα Ασύνδετα Ποιήματα δηλώνουν την ηρεμία, την ικανοποίηση του ποιητή να υπάρχει φυσικά, ως μέρος του Σύμπαντος, να ζει με τον τρόπο των δέντρων και των φυτών, χωρίς μεταφυσικές αγωνίες.
Η ΔΕΥΤΕΡΗ ΕΥΚΑΙΡΙΑ, του Χένρι Τζέιμς, μτφρ. Καρολίνα Μέρμηγκα, εκδ. Μελάνι. «Για να είναι πραγματικά μεγάλο ένα έργο τέχνης», είχε γράψει ο Χένρι Τζέιμς σε μια από τις πρώτες του κριτικές, «πρέπει να αναπτερώνει την καρδιά». Αυτός ήταν ο στόχος και στα δικά του γραπτά, κι αυτός είναι και ο στόχος του πρωταγωνιστή αυτής της νουβέλας του μυθιστοριογράφου Ντένκομπ. Οι προβληματισμοί του αντανακλούν σε μεγάλο βαθμό τις αγωνίες του ίδιου του Τζέιμς: το πέρασμα του χρόνου που ποτέ δεν είναι αρκετός, η αγωνία για το έργο που δεν είναι ποτέ όσο πρέπει καλό, η απελπισία ότι βρίσκεται ακόμη μακριά από το να δημιουργήσει το «αριστούργημα». Πρόκειται για ένα απόσταγμα του ταλέντου του, την «πλούσια συμπύκνωση» που αναζητούσε αγωνιωδώς στα έργα του, χωρίς σοβαροφάνεια, αλλά με χιούμορ και λεπτή ειρωνεία.
ΦΑΚΕΛΟΣ ΣΝΟΟΥΝΤΕΝ, Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ Νο 1 ΚΑΤΑΖΗΤΟΥΜΕΝΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΣΤΟΝ ΚΟΣΜΟ, του Λουκ Χάρτινγκ, μτφρ. Αντώνης Καλοκύρης, εκδ. Καστανιώτης. Η ιστορία του είναι λίγο πολύ γνωστή σε όλους μας: ο Έντουαρντ Σνόουντεν, ένας νεαρός άσος της πληροφορικής που εργαζόταν στην Υπηρεσία Εθνικής Ασφάλειας της Αμερικής, αποκάλυψε με ποιον τρόπο ο ισχυρός αυτός οργανισμός χρησιμοποιεί τις νέες τεχνολογίες για να κατασκοπεύει ολόκληρο τον πλανήτη. Πρόκειται για την πραγματική ιστορία των ενεργειών του Σνόουντεν και των δημοσιογράφων που δέχτηκαν πιέσεις από τις κυβερνήσεις των ΗΠΑ και της Βρετανίας προκειμένου να θάψουν αυτή την εκπληκτική αποκλειστικότητα. Η ιστορία του Σνόουντεν θυμίζει θρίλερ που εξελίσσεται σε παγκόσμιο επίπεδο, αρχίζοντας από τη μέρα που εγκατέλειψε την εντυπωσιακή φίλη του στη Χαβάη, κουβαλώντας τέσσερις φορητούς υπολογιστές γεμάτους μυστικά, έως τις ημέρες της διαρροής πληροφοριών στο Χονγκ Κονγκ και του αγώνα του για τη χορήγηση πολιτικού ασύλου στο αεροδρόμιο της ρωσικής πρωτεύουσας. Τι οδήγησε τον Σνόουντεν να θυσιαστεί; Ο βραβευμένος δημοσιογράφος του Guardian Λουκ Χάρντινγκ απαντά στο ερώτημα που οφείλει να μας προβληματίσει σαν πολίτες του κόσμου και σαν χρήστες του διαδυκτίου και της «έξυπνης» κινητής τηλεφωνίας.
MIDDLESEX, του Τζέφρι Ευγενίδης, μτφρ. Άννα Παπασταύρου, εκδ. Πατάκη. Πρόκειται για καινούργια μετάφραση, σε διαφορετικό εκδοτικό οίκο, του εμβληματικού έργου του ελληνικής καταγωγής Αμερικανού κατοίκου Βερολίνου, Τζέφρι Ευγενίδης. Ο συγγραφέας αφηγείται τη συνταρακτική ιστορία της Καλλιόπης Στεφανίδη και τριών γενεών της ελληνοαµερικανικής οικογένειας Στεφανίδη, οι οποίοι ταξίδεψαν από ένα µικρό χωριουδάκι απέναντι από τον Όλυµπο της Μικράς Ασίας στο Ντιτρόιτ της ποτοαπαγόρευσης, έζησαν τις ένδοξες ηµέρες στην πόλη της αυτοκινητοβιοµηχανίας και τις φυλετικές ταραχές του 1967, προτού µετακοµίσουν στις δεντροφυτεµένες λεωφόρους του Γκρος Πουέντ, στο Μίσιγκαν. Για να καταλάβει η Καλλιόπη τον λόγο που δεν είναι σαν τα άλλα κορίτσια, αναγκάζεται να αποκαλύψει ένα µεγάλο οικογενειακό µυστικό και την εκπληκτική γενετική ιστορία που µεταµορφώνει την Κάλι σε Καλ, έναν από τους πιο τολµηρούς και υπέροχους αφηγητές στη σύγχρονη µυθιστορία. Το Middlesex είναι µια απολαυστική και λυρική αναβίωση του λεγόμενου «αµερικανικού έπους».
POE, LACAN, DERRIDA: ΣΥΝΔΕΣΜΟΛΟΓΙΕΣ, του Χάρη Ράπτη, εκδ. Σμίλη. Η διασύνδεση λογοτεχνίας, ψυχανάλυσης και φιλοσοφίας καθώς και η διερώτηση για τη φύση και τη λειτουργία της γλώσσας προσεγγίζεται από τον Χάρη Ράπτη, μέσα από την ιστορική αντιπαράθεση του Ζακ Ντεριντά με τον Ζακ Λακάν, σχετικά με το σεμινάριο του δεύτερου για το περίφημο διήγημα του Έντγκαρ Άλαν Πόε «Το Κλεμμένο Γραμμα». Μια αντιπαράθεση η οποία απασχόλησε και απασχολεί έναν μεγάλο αριθμό από ψυχαναλυτές, φιλοσόφους, θεωρητικούς της λογοτεχνίας, μέχρι και μαθηματικούς. Πρόκειται όμως κυρίως για μια μελέτη η οποία πραγματεύεται ένα από τα πλέον κεντρικά θέματα που απασχόλησαν τη σύγχρονη σκέψη: εκείνο της σύλληψης της γλώσσας όχι ως απλού αναπαραστατικού ή εκφραστικού μέσου, αλλά ως διαπλαστικής δομής της υποκειμενικότητας, η οποία καθορίζει την πραγματικότητα του υποκειμένου και την πρόσβασή του σε αυτήν. Το 608 σελίδων βιβλίο περιλαμβάνει 507 βιβλιογραφικές και ερμηνευτικές σημειώσεις (115 σελίδων) και βιβλιογραφία 286 τίτλων (20 σελίδων).
ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΣΥΜΠΤΩΜΑ, των Κώστα Δουζίνα, Μαρίας Κακογιάννη, Χάουαρντ Κέιγκιλ, Δημήτρη Κουσούρη, Ετιέν Μπαλιμπάρ, Αλαίν Μπαντιού, Τόνι Νέγκρι, Έλσας Παπαγεωργίου, Ζακ Ρανσιέρ, Γιάννη Σταυρακάκη, Μπρουνό Τερέ, Δημήτρη Χριστόπουλου, επιμέλεια. Μαρίας Κακογιάννη, εκδ. Νήσος. Η κυρίαρχη αφήγηση της κρίσης είναι αυτή των χρεοκοπημένων κρατών που γονατίζουν στα καπρίτσια των αγορών και υποχρεώνονται σε θεραπείες λιτότητας. Στο αναμφισβήτητο βασίλειο του νεοφιλελευθερισμού του οποίου η λογική ισούται με εκείνη των επιχειρηματιών, η αναγκαιότητα της κρατικής «μεταρρύθμισης» μοιάζει να παραβλέπει το γεγονός ότι το κράτος δεν είναι επιχείρηση, ενώ η ιδεολογία του παρουσιάζει σαν αυτονόητο κάτι που σε καμία περίπτωση δεν είναι. Μια ιδεολογία η οποία αντλεί τη δύναμή της από το γεγονός του ότι δεν παρουσιάζεται ως τέτοια αλλά πλασάρει τον εαυτό της ως μη ιδεολογία. Τα κείμενα του τόμου προέρχονται από το συνέδριο Το Ελληνικό Σύμπτωμα, που οργανώθηκε στο Πανεπιστήμιο Paris 8, στο Παρίσι, τον Γενάρη του 2013. Συναντήθηκαν στοχαστές από διάφορες ευρωπαϊκές χώρες, στη πλειοψηφία τους φιλόσοφοι, αλλά και οικονομολόγοι, ιστορικοί, αλλά και μέλη της κοινότητας των Ανθρωπιστικών Επιστημών, όπως και καλλιτέχνες.
Η ΤΡΙΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΥΟΡΚΗΣ, του Πολ Όστερ, μτφρ. Σταυρούλα Αργυροπούλου, εκδ. Μεταίχμιο. Πρόκειται για την έκδοση σε έναν τόμο της τριλογίας του Νεοϋορκέζου συγγραφέα, η οποία αποτελείται από τους τίτλους: Γυάλινη Πόλη, Φαντάσματα και Το Κλειδωμένο Δωμάτιο. Στην πρώτη ιστορία, μετά από ένα λάθος τηλεφώνημα, ο Ντάνιελ Κουίν, ένας μοναχικός συγγραφέας αστυνομικών ιστοριών, βρίσκεται μπλεγμένος σε μια σχεδόν παρανοϊκή ιστορία, όταν αναλαμβάνει από περιέργεια χρέη ντετέκτιβ, υποδυόμενος τον άγνωστό του ντετέκτιβ Paul Auster, για λογαριασμό ενός πλούσιου ζευγαριού στο Μανχάταν. Στη δεύτερη, Ο Μπλου προσλαμβάνεται από έναν άντρα ονόματι Γουάιτ για να παρακολουθήσει έναν τρίτο άντρα, τον Μπλακ. Στο Κλειδωμένο Δωμάτιο ο ήρωας της ιστορίας αναλαμβάνει να επιμεληθεί την έκδοση των έργων του καλύτερού του φίλου, Φάνσοου, ο οποίος εξαφανίζεται χωρίς ίχνη και όλοι τον νομίζουν νεκρό. Μόνο που ο Φάνσοου στην πραγματικότητα ζει. Γραμμένα όλα την δεκαετία του '80, είναι μεταμοντέρνες εκδοχές των κλασικών αστυνομικών ιστοριών μυστηρίου, φόρος τιμής σε παλαιότερους και αγαπημένους συγγραφείς όπως ο Ντάσιελ Χάμετ, ο Ρέιμοντ Τσάντλερ, ο Ρος ΜακΝτόναλντ, ο Έλμορ Λέναρντ και ο Τσαρλς Γουίλφορντ.
Α' ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ, του Hew Strachan, μτφρ. Νικόλαος Λαζαρίδης, εκδ. Γκοβόστης. Στο επίτομο συγγραφικό έργο του Hew Strachan επιχειρείται μια εντυπωσιακή, νέα καταγραφή των εχθροπραξιών, με πολλές νέες ερμηνείες και αποκαλύψεις για ένα από τα καθοριστικά ιστορικά γεγονότα του 21ού αιώνα, τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, ο οποίος εξετάζεται πρώτη φορά υπό το πρίσμα των παγκόσμιων εξελίξεων. Ο συγγραφέας υποστηρίζει με πειστικό τρόπο, ότι η εν λόγω σύρραξη, είχε λάβει τις διαστάσεις ενός παγκοσμίου πολέμου πολύ πριν από τη συμμετοχή των Ηνωμένων Πολιτειών και τη Ρωσική Επανάσταση του 1917. Ο Α' Παγκόσμιος Πόλεμος, που κάθε άλλο παρά μια ευρωπαϊκή υπόθεση ήταν, αφορούσε τις αποικιακές κτήσεις των ευρωπαϊκών δυνάμεων αλλά και απόμακρες περιοχές που χαρακτηρίζονταν από έλλειψη σταθερότητας και ισορροπίας, όπως τα Βαλκάνια, η Αφρική και η Οθωμανική Αυτοκρατορία. Προσιτό στον μέσο αναγνώστη, συναρπαστικό, άκρως αξιόπιστο και εμπλουτισμένο με πλούσιο φωτογραφικό υλικό, μεγάλο μέρος του οποίου δεν έχει δημοσιευτεί κατά το παρελθόν, το βιβλίο του Strachan αποτελεί μια υποδειγματική καταγραφή σύγχρονων ιστορικών γεγονότων.
εμφάνιση σχολίων