«Αν θέλουμε ένα αληθινό χαμόγελο, πρέπει πρώτα να οικοδομήσουμε τη βάση για να έρθει αυτό το χαμόγελο»
DOC TV
18 Φεβρουαρίου 2014
ΠΙΣΤΕΥΩ ΟΤΙ ΥΠΑΡΧΕΙ ΕΝΑΣ ΨΥΧΙΚΟΣ ΠΑΡΑΓΟΝΤΑΣ ΚΑΙ ΕΝΑΣ ΣΩΜΑΤΙΚΟΣ ΠΑΡΑΓΟΝΤΑΣ. Και οι δύο είναι πολύ σημαντικοί. Αν όμως τους συγκρίνουμε μεταξύ τους, ο ψυχικός παράγοντας είναι ανώτερος από τον σωματικό. Αυτό το γνωρίζουμε μέσα από την καθημερινή ζωή μας. Εφόσον ο ψυχικός παράγοντας είναι πιο σημαντικός, θα πρέπει να εξετάσουμε σοβαρά τις εσωτερικές μας ιδιότητες.
ΠΙΣΤΕΥΩ ΟΤΙ Η ΣΥΜΠΟΝΙΑ ΚΑΙ Η ΑΓΑΠΗ ΕΙΝΑΙ ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΕΣ ΓΙΑ ΝΑ ΑΠΟΚΤΗΣΟΥΜΕ ΤΗΝ ΕΥΤΥΧΙΑ Ή ΤΗΝ ΗΡΕΜΙΑ. Τι είναι η συμπόνια; Στη βουδιστική κοσμοθεωρία υπάρχουν διάφορα είδη συμπόνιας. Η βασική έννοια της συμπόνιας δεν είναι απλώς ένα αίσθημα εγγύτητας ή ένα αίσθημα οίκτου. Περισσότερο πιστεύω ότι με την αληθινή συμπόνια δεν συναισθανόμαστε μόνο τα δεινά και τον πόνο των άλλων, αλλά νιώθουμε και μια αποφασιστικότητα να ξεπεράσουμε αυτόν τον πόνο. Μια πλευρά της συμπόνιας είναι ένα είδος αποφασιστικότητας και ευθύνης. Έτσι η συμπόνια μάς φέρνει ηρεμία αλλά και εσωτερική δύναμη. Η εσωτερική δύναμη είναι η απώτατη πηγή ευτυχίας.
ΟΤΑΝ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΖΟΥΜΕ ΚΑΠΟΙΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ, ΠΟΛΛΑ ΕΞΑΡΤΩΝΤΑΙ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΡΟΣΩΠΙΚΗ ΜΑΣ ΣΤΑΣΗ απέναντι σε αυτό το πρόβλημα. Σε ορισμένες περιπτώσεις, όταν κάποιος βρίσκεται αντιμέτωπος με μια τραγωδία, χάνει την ελπίδα του, αποθαρρύνεται και καταλήγει να απογοητεύεται. Αντιθέτως, αν κάποιος έχει μια συγκεκριμένη ψυχική στάση, η τραγωδία και η οδύνη τού δίνουν περισσότερη ενέργεια, περισσότερη αποφασιστικότητα.
ΣΥΝΗΘΩΣ ΛΕΩ ΣΤΗ ΓΕΝΙΑ ΜΑΣ ΟΤΙ ΓΕΝΝΗΘΗΚΑΜΕ ΣΤΗΝ ΠΙΟ ΣΚΟΤΕΙΝΗ ΠΕΡΙΟΔΟ ΤΗΣ ΜΑΚΡΑΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΜΑΣ. Υπάρχει μια μεγάλη πρόκληση. Είμαστε πολύ άτυχοι. Αν όμως υπάρχει μια πρόκληση, τότε υπάρχει και η ευκαιρία να την αντιμετωπίσουμε, μια ευκαιρία να δείξουμε τη θέλησή μας και την αποφασιστικότητά μας. Από αυτή την άποψη λοιπόν νομίζω ότι η γενιά μας είναι τυχερή. Αυτά τα πράγματα εξαρτώνται από τις εσωτερικές ιδιότητες, την εσωτερική δύναμη. Η συμπόνια είναι πολύ ευγενική, πολύ ειρηνική και πολύ ήπια στη φύση της, όχι απότομη. Δεν μπορείς να την καταστρέψεις εύκολα, γιατί είναι πολύ ισχυρή. Επομένως η συμπόνια είναι πολύ σημαντική και χρήσιμη.
ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΛΛΗ ΠΛΕΥΡΑ, ΑΝ ΚΟΙΤΑΞΟΥΜΕ ΤΗΝ ΑΝΘΡΩΠΙΝΗ ΦΥΣΗ, Η ΑΓΑΠΗ ΚΑΙ Η ΣΥΜΠΟΝΙΑ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΘΕΜΕΛΙΑ της ανθρώπινης ύπαρξης. Σύμφωνα με ορισμένους επιστήμονες, το έμβρυο έχει αισθήματα όταν είναι μέσα στην κοιλιά της μητέρας του και επηρεάζεται από την ψυχική κατάστασή της. Στη συνέχεια, οι λίγες εβδομάδες μετά τη γέννηση είναι καθοριστικές για την ανάπτυξη του εγκεφάλου του παιδιού. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου η σωματική επαφή του με τη μητέρα είναι ο σημαντικότερος παράγοντας για την υγιή ανάπτυξη του εγκεφάλου του. Αυτό δείχνει ότι το σώμα χρειάζεται την τρυφερότητα για να αναπτυχθεί σωστά.
ΟΤΑΝ ΓΕΝΝΙΟΜΑΣΤΕ, Η ΠΡΩΤΗ ΜΑΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΕΙΝΑΙ ΝΑ ΒΥΖΑΙΝΟΥΜΕ ΓΑΛΑ ΑΠΟ ΤΗ ΜΗΤΕΡΑ. Φυσικά το παιδί μπορεί να μη γνωρίζει τίποτε περί συμπόνιας ή αγάπης, το φυσικό αίσθημα όμως είναι αυτό της εγγύτητας προς το αντικείμενο που δίνει το γάλα. Αν η μητέρα είναι θυμωμένη ή αν νιώθει εχθρότητα, το γάλα μπορεί να μην παράγεται κανονικά. Αυτό δείχνει ότι από την πρώτη μας ημέρα ως ανθρώπινα πλάσματα η συμπόνια είναι καθοριστική.
ΑΝ ΣΥΜΒΑΙΝΟΥΝ ΔΥΣΑΡΕΣΤΑ ΠΡΑΓΜΑΤΑ ΣΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΜΑΣ ΖΩΗ, αμέσως τους δίνουμε προσοχή, δεν προσέχουμε όμως άλλα, ευχάριστα πράγματα. Τα δεύτερα τα βιώνουμε ως φυσιολογικά ή συνηθισμένα. Αυτό δείχνει ότι η συμπόνια και η τρυφερότητα αποτελούν μέρος της ανθρώπινης φύσης.
Η ΣΥΜΠΟΝΙΑ Ή Η ΑΓΑΠΗ ΕΧΟΥΝ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΑ ΕΠΙΠΕΔΑ – μερικά έχουν μεγαλύτερη σχέση από άλλα με την επιθυμία ή την αφοσίωση. Για παράδειγμα, η στάση των γονιών προς τα παιδιά τους εμπεριέχει ένα μείγμα επιθυμίας και αφοσίωσης με συμπόνια. Η αγάπη και η συμπόνια μεταξύ συζύγων -ιδιαίτερα στην αρχή του γάμου, όταν ακόμη δεν γνωρίζουν βαθιά ο ένας τον άλλον- κινούνται σε επιφανειακό επίπεδο. Μόλις η στάση του ενός συντρόφου αλλάξει, η στάση του άλλου γίνεται το αντίθετο αυτού που ήταν ως τότε. Αυτό το είδος αγάπης και συμπόνιας έχει περισσότερο την έννοια της αφοσίωσης. Αφοσίωση σημαίνει ένα είδος αισθήματος εγγύτητας που προβάλλεται από κάποιον. Στην πραγματικότητα, η άλλη πλευρά μπορεί να είναι πολύ αρνητική, εξαιτίας όμως της ψυχικής αφοσίωσης του ενός και της προβολής της φαίνεται σαν κάτι ωραίο. Επιπλέον η αφοσίωση κάνει κάποιον να διογκώνει ένα μικρό καλό χαρακτηριστικό και να το κάνει να φαίνεται 100% ωραίο ή 100% θετικό. Μόλις οι ψυχικές διαθέσεις αλλάξουν, η εικόνα αυτή αλλάζει εντελώς. Επομένως, αυτό το είδος αγάπης και συμπόνιας δηλώνει περισσότερο την αφοσίωση.
ΕΝΑ ΑΛΛΟ ΕΙΔΟΣ ΑΓΑΠΗΣ ΚΑΙ ΣΥΜΠΟΝΙΑΣ ΒΑΣΙΖΕΤΑΙ ΣΤΟ ΓΕΓΟΝΟΣ ΟΤΙ ΤΟ ΑΛΛΟ ΠΡΟΣΩΠΟ, όπως και αυτός που την αισθάνεται, θέλει την ευτυχία και δεν θέλει τον πόνο και πραγματικά έχει κάθε δικαίωμα να είναι ευτυχισμένο και να ξεπεράσει τον πόνο. Σε μια τέτοια βάση νιώθουμε ένα αίσθημα ευθύνης, ένα αίσθημα εγγύτητας προς αυτό το πλάσμα. Αυτή είναι η αληθινή συμπόνια. Γιατί η συμπόνια βασίζεται στη λογική και όχι μόνο στο συναίσθημα. Κατά συνέπεια, δεν έχει σημασία ποια είναι η στάση του άλλου, αν είναι αρνητική ή θετική. Αυτό που έχει σημασία είναι ότι είναι ένα ανθρώπινο πλάσμα, ένα πλάσμα που αισθάνεται και έχει την εμπειρία του πόνου και της ευχαρίστησης. Δεν υπάρχει λόγος να μη νιώθει κάποιος συμπόνια, από τη στιγμή που πρόκειται για ένα πλάσμα που αισθάνεται.
ΤΑ ΕΙΔΗ ΣΥΜΠΟΝΙΑΣ ΣΕ ΠΡΩΤΟ ΕΠΙΠΕΔΟ ΕΙΝΑΙ ΑΛΛΗΛΕΝΔΕΤΑ. Μερικοί άνθρωποι έχουν την άποψη ότι ορισμένα άτομα έχουν μια πολύ αρνητική στάση απέναντι στους άλλους. Αυτού του είδους τα άτομα φαίνονται να μην έχουν συμπόνια. Εγώ όμως νιώθω ότι και αυτοί οι άνθρωποι έχουν τον σπόρο της συμπόνιας. Ο λόγος που το νιώθω αυτό είναι ότι ακόμη και αυτοί οι άνθρωποι, όταν κάποιος άλλος τους δείξει τρυφερότητα, το εκτιμούν πάρα πολύ. Η ικανότητα να εκτιμούν την τρυφερότητα των άλλων σημαίνει ότι στο βάθος του μυαλού τους υπάρχει ο σπόρος της συμπόνιας.
ΠΟΙΟΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΣΚΟΠΟΣ ΜΟΥ ΣΤΗ ΖΩΗ, ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ Η ΕΥΘΥΝΗ ΜΟΥ; Είτε μου αρέσει είτε όχι, βρίσκομαι σε αυτόν τον πλανήτη και είναι πολύ καλύτερο να κάνω κάτι για την ανθρωπότητα. Βλέπετε λοιπόν ότι η συμπόνια είναι ο σπόρος, η βάση. Αν φροντίσουμε να καλλιεργήσουμε τη συμπόνια, θα δούμε ότι αυτή φέρνει και τις άλλες καλές ανθρώπινες ιδιότητες. Το θέμα της συμπόνιας δεν είναι επ’ ουδενί θρησκευτική υπόθεση. Είναι πολύ σημαντικό να ξέρουμε ότι είναι ανθρώπινη υπόθεση, ότι είναι ζήτημα επιβίωσης, όχι ζήτημα πολυτέλειας. Το να υπάρχει η θρησκεία, είναι καλό. Είναι όμως προφανές ότι ακόμη και χωρίς τη θρησκεία μπορούμε να τα καταφέρουμε. Ωστόσο, χωρίς τη βασική ανθρώπινη ιδιότητα της συμπόνιας δεν μπορούμε να επιβιώσουμε. Είναι ζήτημα της εσωτερικής μας γαλήνης και της ψυχικής μας ισορροπίας.
ΑΣ ΜΙΛΗΣΟΥΜΕ ΟΜΩΣ ΤΩΡΑ ΚΑΙ ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΝΘΡΩΠΟ ΩΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΟΝ. Ακόμη και αν δεν μας αρέσουν οι άλλοι άνθρωποι, πρέπει να ζήσουμε μαζί τους. Ο νόμος της φύσης είναι τέτοιος που ακόμη και οι μέλισσες και τα άλλα ζώα πρέπει να ζουν σε συνεργασία. Μου αρέσουν οι μέλισσες γιατί μου αρέσει το μέλι – είναι πραγματικά υπέροχο. Το προϊόν τους είναι κάτι που εμείς δεν μπορούμε να παράγουμε, πολύ ωραίο, έτσι δεν είναι; Τις εκμεταλλευόμαστε υπερβολικά νομίζω. Ακόμη και αυτά τα έντομα έχουν συγκεκριμένες ευθύνες, δουλεύουν πολύ ωραία μαζί. Δεν έχουν σύνταγμα, δεν έχουν νόμους, δεν έχουν αστυνομία, τίποτε, αλλά συνεργάζονται αποτελεσματικά. Αυτό γίνεται εξαιτίας της φύσης. Κατά τον ίδιο τρόπο, κάθε λειτουργία ενός λουλουδιού δεν ρυθμίζεται από τους ανθρώπους αλλά από τη φύση. Η δύναμη της φύσης είναι εντυπωσιακή. Εμείς οι άνθρωποι έχουμε συντάγματα, έχουμε νόμους, έχουμε αστυνομική δύναμη, έχουμε θρησκεία, έχουμε πολλά πράγματα. Στην πράξη όμως νομίζω ότι βρισκόμαστε πίσω σε σχέση με αυτά τα έντομα.
ΘΑ ΣΑΣ ΠΩ ΚΑΤΙ. ΜΟΥ ΑΡΕΣΟΥΝ ΟΙ ΦΙΛΟΙ. ΘΕΛΩ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟΥΣ ΦΙΛΟΥΣ. Μου αρέσουν τα χαμόγελα. Αυτό είναι γεγονός. Πώς να φτιάξεις χαμόγελα; Υπάρχουν πολλά χαμόγελα. Μερικά χαμόγελα είναι σαρκαστικά. Μερικά χαμόγελα είναι ψεύτικα, διπλωματικά χαμόγελα. Μερικά χαμόγελα δεν προκαλούν ικανοποίηση αλλά φόβο ή καχυποψία. Ένα αληθινό χαμόγελο όμως μας δίνει ελπίδα, φρεσκάδα. Αν θέλουμε ένα αληθινό χαμόγελο, τότε πρώτα πρέπει να οικοδομήσουμε τη βάση για να έρθει αυτό το χαμόγελο. Σε κάθε επίπεδο της ανθρώπινης ζωής, η συμπόνια είναι η έννοια-κλειδί.
Ο Tenzin Gyatso έγινε Δαλάι Λάμα (Dalai Lama XIV) το 1940, όταν ήταν μόλις 2 ετών. Είναι ο 14ος μιας σειράς ηγετών του Θιβέτ που ξεκίνησε το 1641. Οι οπαδοί του τον θεωρούν μετενσάρκωση του μακρινού προγόνου των Θιβετιανών Bodhisattva Avalokitesvara. Στις 10 Δεκεμβρίου 1989 του απονεμήθηκε στο Όσλο το Νομπέλ Ειρήνης. Κατά την απονομή έδωσε ένα λόγο. Αργότερα, όμως, το βράδυ της ίδιας ημέρας έδωσε μια ομιλία για τη φιλοσοφία του, για την ευτυχία, τη συμπόνια και τη μη βία, μέρος της οποίας είναι και το παραπάνω απόσπασμα.
Διαβάστε επίσης: VIDEO: Εκπαιδεύοντας την καρδιά
εμφάνιση σχολίων