Σπινόζα: Τα ανθρώπινα Α' ΠΡΟΣΩΠΟ πάθη

Α' ΠΡΟΣΩΠΟ
«Όταν καταπιάστηκα με την πολιτική, δεν είχα πρόθεση να καταλήξω σε καινοφανή ή πρωτάκουστα συμπεράσματα, αλλά μόνο σε όσα συνάδουν κατά τον καλύτερο τρόπο με την πράξη· και επιδίωξα να τα αποδείξω με βέβαιους και αναμφίβολους συλλογισμούς, συνάγοντάς τα από την ίδια την κατάσταση της ανθρώπινης φύσης. Προκειμένου να εξετάσω ό,τι αφορά την επιστήμη αυτή με την ίδια ελευθερία πνεύματος στην οποία μάς έχουν συνηθίσει τα μαθηματικά, αντί να περιγελάσω, να οικτίρω ή να καταραστώ τις ανθρώπινες πράξεις, μερίμνησα με ιδιαίτερη φροντίδα να τις κατανοήσω.

Έτσι, θεώρησα τα ανθρώπινα πάθη ―όπως είναι η αγάπη, το μίσος, η οργή, ο φθόνος, η έπαρση, η ευσπλαχνία και οι υπόλοιπες διακυμάνσεις της ψυχής― όχι ως διαστροφές της ανθρώπινης φύσης, αλλά ως ιδιότητες που της ανήκουν, όπως ακριβώς ανήκουν στην φύση της ατμόσφαιρας η ζέστη, το κρύο, η κακοκαιρία, ο κεραυνός και άλλα παρόμοια φαινόμενα. Ακόμη και αν είναι ενοχλητικά τα πάθη, ωστόσο είναι αναγκαία και έχουν καθορισμένες αιτίες, μέσω των οποίων προσπαθούμε να κατανοήσουμε την φύση τους· και η ψυχή μας αντλεί τόση χαρά από την ορθή κατανόησή τους, όση αντλεί και από την γνώση των πραγμάτων που ευχαριστούν τις αισθήσεις».

«Tούτο είναι πάντως βέβαιο, και στην Ηθική μας αποδείξαμε του λόγου το αληθές: οι άνθρωποι υπόκεινται κατά τρόπο αναγκαίο στα πάθη και είναι έτσι φτιαγμένοι ώστε να λυπούνται όσους δυστυχούν και να φθονούν όσους ευτυχούν, και να είναι επιρρεπείς περισσότερο στην εκδίκηση παρά τη μεγαλοψυχία. O καθένας εξάλλου επιθυμεί οι άλλοι να ζουν σύμφωνα με την ιδιοσυγκρασία του, να επιδοκιμάζουν ό,τι επιδοκιμάζει ο ίδιος και να απορρίπτουν ό,τι ο ίδιος απορρίπτει. Γι’ αυτό και, καθώς όλοι επιθυμούν εξίσου να είναι πρώτοι, συγκρούονται μεταξύ τους, προσπαθούν όσο μπορούν να καταδυναστεύσουν ο ένας τον άλλο και ο νικητής δοξάζεται περισσότερο για τη ζημία που προξένησε στον άλλο παρά για το όφελος που είχε ο ίδιος.


Μπαρούχ Σπινόζα: Πολιτική Πραγματεία, μετάφραση: Άρης Στυλιανού, εκδ. Πατάκη. Ο Μπαρούχ Σπινόζα (24 Νοεμβρίου 1632 - 21 Φεβρουαρίου 1677) ήταν Ολλανδός φιλόσοφος, εβραϊκής καταγωγής. Θέτοντας τα θεμέλια για τον Διαφωτισμό του 18ου αιώνα, θεωρείται ένας από τους μεγάλους ορθολογιστές της φιλοσοφίας του 17ου αιώνα. Το αριστούργημά του, η μεταθανάτια Ηθική, με το οποίο αντιτάχθηκε στον δυϊσμό πνεύματος-σώματος του Καρτέσιου, του χάρισε την αναγνώριση ως ενός από τους σημαντικότερους διανοητές της Δυτικής φιλοσοφίας.
 

Διαβάστε επίσης: Σπινόζα: Η δύναμη του καθενός
 

εμφάνιση σχολίων