Α' ΠΡΟΣΩΠΟ Ντοστογιέφσκι: Όνειρα

Α' ΠΡΟΣΩΠΟ Ένα απόσπασμα από το «Υπόγειο»: το σύντομο έργο, αποτελεί σταθμό στη βιβλιογραφία του συγγραφέα, όχι μόνο για τον τρόπο αφήγησης αλλά και, κυρίως, για τα κεφαλαιώδη φιλοσοφικά ζητήματα που έθετε πρώτη φορά τόσο ολοκληρωμένα και άνευ περιστροφών. Ζητήματα που θα ξανατεθούν στα μεγάλα μυθιστορήματά του που ακολούθησαν και τον καταξίωσαν παγκοσμίως ως μία από τις σημαντικότερες λογοτεχνικές μορφές. Αρκετοί από τους μελετητές του Ντοστογιέφσκι, όπως ο Β. Β. Ροζάνοφ, θεωρούν τις Σημειώσεις από το Υπόγειο «ακρογωνιαίο λίθο» του λογοτεχνικού έργου του.


«Ή ήρωας ή βούρκος, μέσος όρος δεν υπήρχε. Αυτό ήταν που με κατάστρεψε, γιατί στο βούρκο παρηγοριόμουν με το να ονειρεύομαι τον εαυτό μου ήρωα σ’ άλλες στιγμές κι ο ήρωας σκέπαζε όλο το βούρκο. Ένας συνηθισμένος άνθρωπος, σκεφτόμουνα, ντρέπεται να βουτηχτεί στο βούρκο, μα ο ήρωας είναι πολύ ψηλός για να λασπωθεί ολόκληρος, επομένως μπορεί κανείς να μπαίνει στο βούρκο.

Είναι αξιοσημείωτο πως αυτές οι πλημμύρες κάθε ωραίου και υψηλού μ’ έβρισκαν και την ώρα της μικροπαρεκτροπής και κυρίως τη στιγμή που βρισκόμουν στο βυθό, μ’ έβρισκαν τμηματικά σε χωριστές μικρές αναλαμπές σα να ’θελαν να μου θυμίσουν τον εαυτό τους, δεν εξαφάνιζαν όμως την μικροπαρεκτροπή με την εμφάνισή τους.

Μα πόση αγάπη, Θεέ μου, πόση αγάπη δοκίμαζα σ’ αυτά τα όνειρά μου, σ’ αυτά τα ταξίδια μέσα στο κάθε «ωραίο και υψηλό». Κι ας ήταν αγάπη φανταστική που σε τίποτε ανθρώπινο στην πραγματικότητα δεν προσαρμοζόταν, ήταν όμως τόσο πολλή, που ύστερα στην πραγματικότητα μήτε καν αισθανόμουν την ανάγκη να την προσαρμόσω κάπου – αυτό πια θα ’ταν μια περιττή πολυτέλεια.

Όλα, άλλωστε, ωραιότατα τέλειωναν με την οκνηρή και απολαυστική μεταπήδηση στην τέχνη, δηλαδή στις ομορφότερες φόρμες της ζωής, εντελώς έτοιμες, κατακλεμμένες απ’ τους ποιητές και τους μυθιστοριογράφους και προσαρμοσμένες σε κάθε λογής παραποιήσεις κι απαιτήσεις. Εγώ, π.χ., θριαμβεύω πάνω σ’ όλους. Όλοι, εννοείται, πέφτουν μπρούμυτα κι αναγκάζονται θεληματικά ν’ αναγνωρίσουν όλες τις τελειότητές μου, κι εγώ πάλι τους συγχωρώ.

Ερωτεύομαι καθώς είμαι ένας διάσημος ποιητής και βαθμούχος. Παίρνω αμέτρητα εκατομμύρια κι αμέσως τα θυσιάζω για τους ανθρώπους και ταυτόχρονα ξομολογιέμαι μπροστά σ’ όλον τον κόσμο τα αίσχη μου, που, εννοείται, δεν είναι απλώς αίσχη, μα περικλείουν πάρα πολύ από κάθε «ωραίο και υψηλό», κάτι το Μαμφρεδικό. Όλοι κλαίνε και με φιλούν, (αλλιώς τι είδους βλάκες θα ’ταν;) κι εγώ προχωρώ ξυπόλητος και πεινασμένος να διδάξω τις νέες ιδέες».


Φιόντορ Ντοστογιέφσκι, Το υπόγειο (εκδ. Γκοβόστη). Ο Φιοντόρ Μιχάηλοβιτς Ντοστογιέφσκι (11 Νοεμβρίου 1821-9 Φεβρουαρίου 1881) ήταν Ρώσος συγγραφέας. Θεωρείται κορυφαία μορφή της παγκόσμιας λογοτεχνίας ενώ χαρακτηρίζεται ως ένας από τους σπουδαιότερους ψυχογράφους. Επηρέασε σημαντικά όχι μόνο τους Ρώσους συγγραφείς αλλά και πολλούς μελλοντικούς και σύγχρονους όπως οι T. Mann, Hemmingway, Woolf, Joyce, κ.ά. Ο Albert Camus τον αποκαλούσε ως τον σπουδαιότερο προφήτη του 20ού αιώνα, ενώ οι Νίτσε και Φρόιντ άντλησαν πολλά από το έργο του. Μερικά από τα πιο γνωστά του έργα είναι: Έγκλημα και Τιμωρία, Ο Ηλίθιος, Οι Δαιμονισμένοι, Αδελφοί Καραμαζώφ, Το Όνειρο ενός Γελοίου, Ταπεινοί και Καταφρονεμένοι, Ο Παίκτης.
 

εμφάνιση σχολίων