2310: Οδός Αλεξάνδρου ΖΗΝ Σβώλου

ΖΗΝ
Κλείστε τραπέζι. Δηλαδή μαγειρέψτε κι ελάτε. «Να ξαναγίνουμε γειτονιά». Αυτό είναι το σύνθημα της ιδέας που για να γίνει δράση, έβγαλε τραπεζάκια στον δρόμο της Αλεξάνδρου Σβώλου στη Θεσσαλονίκη και αποφάσισε να κάνει ένα δείπνο για τη γειτονιά, με σκοπό τη σύσφιξη των ουσιαστικών σχέσεων των κατοίκων της. Ο δημοσιογράφος (και μέλος της ομάδας πρωτοβουλίας) Λάζαρος Χατζηνάκος μιλά στον DOC TV για τη γειτονιά, την ιδέα και τον σκοπό της.

Πώς γεννήθηκε η ιδέα του «Δείπνου»; Το «Δείπνο της Άνοιξης» δεν ήταν αυτοσκοπός. Δανεική ιδέα είναι από αντίστοιχες Γιορτές των Γειτόνων που γίνονται στη Σιένα, στα ελβετικά χωριά, ενώ και στην Ελλάδα -πέρα από τις παραδόσεις μας, όπως το Κουρμπάνι- το έχουν επιχειρήσει πόλεις και γειτονιές, όπως η Πυλαία στη Θεσσαλονίκη.

Στη Σβώλου, μια χαλαρή συζήτηση μεταξύ καταστηματαρχών και κατοίκων καρποφόρησε τελικά χάρη στη νεανική πρωτοβουλία της Σβώλου TV, που ξεκίνησε τα γυρίσματά της πρόσφατα. Τότε αναρτήθηκε στους τοίχους του Facebook το ερώτημα «Πώς νιώθετε διασχίζοντας την Αλεξάνδρου Σβώλου;» κι έκπληκτοι είδαμε έναν καταιγισμό απόψεων. Γράφηκαν ωραία κείμενα και κάπου εκεί έπεσε η ιδέα για το "Δείπνο": Μια φωτογραφία από τη Βαρκελώνη πυροδότησε το ενδιαφέρον και η Ομάδα Πρωτοβουλίας δημιουργήθηκε στις 21 Δεκεμβρίου.

Από τις πρώτες της αποφάσεις ήταν να μη γίνει μια ακόμη Τσικνοπέμπτη, να υπάρχουν κανόνες και να απευθύνεται κυρίως στους γείτονες. Το «Δείπνο» είναι σήμερα ένα κοινωνικό πείραμα, ο απολογισμός του είναι που θα δείξει το τι συμβαίνει στη γειτονιά. Είναι κι ένα βήμα για να συντονιστούν νεανικές κινήσεις που ξεφυτρώνουν σαν μανιτάρια στην πόλη.

Περιγράψτε μας τη ζωή σήμερα στην οδό Αλεξάνδρου Σβώλου. Για όσους δεν γνωρίζουν τη Θεσσαλονίκη, Σβώλου και Ερμού είναι ο άξονας ανάμεσα στην κοσμοπολίτικη Τσιμισκή και τη… βαλκανική Εγνατία. Αν γυρνούσαμε στο 1970, θα βλέπαμε έναν δρόμο με αστικές οικογένειες: γιατροί, δικηγόροι, μηχανικοί. Σήμερα, κι αυτό διαπιστώθηκε μοιράζοντας πόρτα-πόρτα τις προσκλήσεις για το «Δείπνο», είναι σε παρακμή. Τα παιδιά του ’70 έφυγαν για το Πανόραμα, την Καλαμαριά, την Αθήνα, το εξωτερικό κι απόμειναν οι γέροντες. Πολλά τα άδεια διαμερίσματα, λίγα νοικιάζονται από φοιτητές. Ωστόσο, αν στις πολυκατοικίες υπάρχει μια θλίψη, δεν συμβαίνει το ίδιο στα πεζοδρόμια.

Ο κάθετος άξονας από την Καμάρα, την Πλατεία Ναυαρίνου, μέχρι τον Θερμαϊκό, κι από το Σιντριβάνι ως τον Λευκό Πύργο, φέρνει εκατοντάδες νέους και πανεπιστημιακούς στα εστιατόρια και τα μπαράκια. Μαγαζιά με παράδοση, χτυπημένα βέβαια από την κρίση, αλλά δίχως ευκαιριακούς ιδιοκτήτες. Την ιδέα του «Δείπνου» την αγκάλιασαν όλοι, συνεισφέροντας φαγητά και ποτά: είναι η «Συμμαχία» μας.

«Να ξαναγίνουμε γειτονιά» είναι το σύνθημά σας. Έχουν επιδείξει οι γείτονες διάθεση συλλογικότητας; Σας είπα ήδη για τους κατοίκους και τους καταστηματάρχες: μια αντιφατική εικόνα. Το «Δείπνο» είναι μια κοινωνική «δοκιμασία». Το στοίχημα κρίνεται στο πόσοι θα αφήσουν τα τέσσερα ντουβάρια τους και θα κατέβουν στο πεζοδρόμιο με τα κουζινικά και το κέφι τους.

Τι μάθατε μέχρι στιγμής μέσα από αυτή τη δράση; Μερικά απλά πράγματα: Για να διώξεις την καχυποψία, την ανασφάλεια, τα εξατομικευμένα «δόγματα», χρειάζεται να περάσουν 2-3 μήνες. Τόσο χρειαστήκαμε για να γεμίσει ο κουμπαράς μας με 140 €, από τα οποία ξοδεύτηκαν ως τώρα (12.04) τα 82: Η διαφάνεια στη διαχείριση και του ενός ευρώ, η δημοσιοποίηση των εσόδων-εξόδων στο διαδίκτυο, ανατρέπει τη νεοελληνική διαστροφή του «διαχειριστή κονδυλίων». Τόσο χρειαστήκαμε και για να συνθέτουμε, να παίρνουμε δημοκρατικές αποφάσεις, ακόμη και με ηλεκτρονικές ψηφοφορίες. Τόσο χρειαστήκαμε για να κερδίσουμε την εμπιστοσύνη των νεανικών ομάδων και των γκρουπ που οργανώνουν τα δικά τους δρώμενα στο «Δείπνο»: μια μουσική συναυλία στον δρόμο (Deep in the Top, Swing till you Drop, AN.AN.AS.), εικαστικές παρεμβάσεις για την ελεύθερη έκφραση, ελεύθερη διανομή βιβλίων (Πρωτοβουλίες της FEED) κ.ά.

Ακόμη κι αν η αξιολόγηση στις 29 Απριλίου δείξει ότι αποτύχαμε, έχουμε κερδίσει τον αλληλοσεβασμό, την αναγνώριση του άλλου, τις «καλημέρες» μας στον δρόμο, την ύπαρξη ενός κύκλου ανθρώπων που θα συνεχίσουν να συνδημιουργούν. Σας είπα ότι το «Δείπνο» είναι απλώς ένας σταθμός στην πορεία της Σβώλου TV, που δεν είναι μια προσπάθεια επαγγελματιών του χώρου. Είναι ο συνδετικός ιστός της γειτονιάς, που θυμάται τις μικρές της ιστορίες, αναδεικνύει τους σκεπτόμενους ανθρώπους της, αυτοσαρκάζεται κι επιχειρεί μια... Svolution μέσα από τη νεανική έκφραση.

Η γειτονιά μπορεί να υποκαταστήσει, κατά τη γνώμη σας, κάποιους από τους δυσλειτουργικούς θεσμούς του κράτους; Σε ποιες περιπτώσεις; Ανοίγετε μεγάλη κουβέντα. Αλλά ναι, αυτό είναι το πιο κρίσιμο ερώτημα. Όπως το διατυπώσατε, μας οδηγεί σε μια «από πάνω προς τα κάτω» προσέγγιση: να δούμε δηλαδή σε ποιους τομείς δυσλειτουργεί το κράτος και να σκεφτούμε τι μπορούμε να κάνουμε για να καλύψουμε τις αδυναμίες του. Προσωπικά (και προφανώς τα όσα ακολουθούν δεν εκφράζουν την Ομάδα, παρά μόνον εμένα), δεν ανήκω πλέον σε αυτούς που θέλουν να εκσυγχρονίσουν δομές και λειτουργίες ενός σάπιου οικοδομήματος. Αρκετές εταιρείες συμβούλων διαθέτει η χώρα και κάποιες εκατοντάδες νεόκοποι «αστέρες» εργάζονται σε αυτή την (κερδοφόρο) κατεύθυνση.

Ας ξεχάσουμε το κράτος. Η κοινωνική καινοτομία μάς ενδιαφέρει: αυτά που θα κτιστούν «από τα κάτω προς τα πάνω» και θα επιβληθούν ως νέοι θεσμοί. Σε αυτό τον οργασμό αυτοοργάνωσης βρίσκεται η χώρα θέλω να πιστεύω, η Θεσσαλονίκη σίγουρα. Πέρα από κόμματα και παρατάξεις, άνθρωποι που έχουν καθαρό κούτελο, ανοιχτή σκέψη κι έξυπνες ιδέες δεν βρίσκουν απλώς ακροατήριο, αλλά ομοϊδεάτες σε μικρές συσπειρώσεις. Πολλές από αυτές δικτυώνονται μεταξύ τους, αποκτούν κοινά σημεία αναφοράς και συγκλίνουν σε μεγαλύτερες πρωτοβουλίες.

Η έννοια της κοινωνικής αλληλεγγύης έχει αρχίσει να λειτουργεί αποπροσανατολιστικά; Ναι, βουλώνονται οι «τρύπες» που αφήνει η συρρίκνωση των δημόσιων δαπανών. Αυτό δεν σημαίνει ότι θα αδιαφορήσουμε για τον νεόπτωχο και καταθλιπτικό γείτονα, που έχει φθάσει στο όριο από την αιφνίδια ανεργία, την απειλή της έξωσης, το «δεν βγάζω τον μήνα». Αλλά έχει φοβερή σημασία το πώς θα εκδηλώσουμε τη συμπαράστασή μας, για να είναι κόσμια και αποτελεσματική.

Στη γειτονιά τα πράγματα είναι αλλιώς: δεν είναι τα σκουπίδια κι αυτά που «ζητάμε από τον Δήμαρχο» εκείνα τα στοιχεία που θα δυναμώσουν την κοινωνική της συνοχή. Είναι τα δρώμενά της, η δικτύωση των ανθρώπων στον δρόμο. Είναι αυτό που θα λέγαμε ανακατάληψη του δημόσιου χώρου από τους κατοίκους, αλλά με ποιοτικά και δημοκρατικά δεδομένα κι όχι ως μπουλούκια παρασυρμένα από τον πρώτο δημαγωγό. Πρέπει να ωριμάσουμε για να φθάσουμε σε ζώνες μέσα στην πόλη που θα είναι ζωντανά κύτταρα ανθρωπιάς με δοκιμασμένες εναλλακτικές δομές. Αλλά θα μου επιτρέψετε να τελειώσει το «Δείπνο» στις 28 Απριλίου και τότε να πούμε περισσότερα. Με βάση πραγματικά δεδομένα, γιατί τώρα όλα ετούτα μοιάζουν θεωρητικά κι απόμακρα.

Ιnfo: Σβώλου: Το Δείπνο της Άνοιξης, Δευτέρα 28 Απριλίου, 18:00-23:00, Οδός Αλεξάνδρου Σβώλου, Θεσσαλονίκη.
 

εμφάνιση σχολίων