Πρόσφατα ο Βιντάλ έφυγε από τη ζωή. Σε αυτή τη συνέντευξη του 2003 μιλάει για τα ναρκωτικά, τη βιομηχανία του πολέμου, την άγνοια των αμερικανών…
Με την ευκαιρία της κυκλοφορίας και στα ελληνικά του βιβλίου του, Διαρκής Πόλεμος για Διαρκή Ειρήνη: πώς καταφέραμε να γίνουμε τόσο μισητοί (εκδ. Scripta) το 2003, ο Γκορ Βιντάλ είχε μιλήσει αποκλειστικά στον Δημήτρη Γαλάνη για το ΒΗmagazino.
- Στο τελευταίο σας βιβλίο γράφετε πως οι επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου οφείλονται στο μίσος εναντίον της αμερικανικής αυτοκρατορίας. Τι είναι λοιπόν αυτό που κάνει την Αμερική τόσο μισητή; Όχι μόνο το τελευταίο μου βιβλίο, αλλά και το Ονειρευόμενοι τον Πόλεμο (Dreaming War) και πολλά από τα δοκίμιά μου δίνουν απάντηση στο ερώτημά σας. Από το 1898 ανατρέψαμε κυβερνήσεις κρατών, όπως των Φιλιππίνων, τις οποίες είχαμε υπό την κατοχή μας για σχεδόν έναν αιώνα. Ανατρέψαμε κυβερνήσεις στην Αϊτή, τον Άγιο Δομίνικο, τη Νικαράγουα, τη Γουατεμάλα, τον Παναμά και πολύ συχνά εγκαταστήσαμε στις χώρες αυτές στρατιωτικούς δικτάτορες, οι οποίοι είχαν αποφοιτήσει από αμερικανικές στρατιωτικές ακαδημίες όπως το Γουέστ Πόιντ ή απομιμήσεις αυτών των ακαδημιών που είχαμε ιδρύσει σε χώρες της Λατινικής Αμερικής. Το 1846 επιτεθήκαμε στο Μεξικό και αρπάξαμε από τη χώρα αυτή την Καλιφόρνια. Δύο φορές εισβάλαμε στον Καναδά, την πρώτη το 1776 και τη δεύτερη το 1813. Στη συνέχεια επιτεθήκαμε στα νησιά της Καραϊβικής. Κι όλα αυτά μόνο στο δυτικό ημισφαίριο... Στις αρχές του 20ού αιώνα αμερικανοί πεζοναύτες έκαναν περιπολίες στο Σινικό Τείχος στην Κίνα. Μέσω του ΝΑΤΟ, ασκούσαμε άμεσο έλεγχο στη Δυτική Ευρώπη κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, τον οποίο ξεκίνησε ο πρόεδρος Τρούμαν προκειμένου να μετατρέψει την αμερικανική οικονομία σε μιλιταριστική - ο διαρκής πόλεμος είναι η δική του κληρονομιά. Ρίξαμε τις ατομικές βόμβες στην Ιαπωνία τον Αύγουστο του 1945, αν και από το Μάιο του ίδιου χρόνου οι Ιάπωνες είχαν εκφράσει την πρόθεσή τους να παραδοθούν. Στις μέρες μας, προκειμένου να ελέγξουμε τα παγκόσμια αποθέματα πετρελαίου, επιτεθήκαμε σε δύο χώρες χωρίς να μας προκαλέσουν (δεν υπήρχαν όπλα μαζικής καταστροφής στο Ιράκ, δεν αποδείχτηκαν ποτέ οι σχέσεις των Ταλιμπάν με τον Οσάμα Μπιν Λάντεν). Όλα αυτά θα έλεγα πως είναι παραπάνω από αρκετά για να γίνουμε μισητοί. Παραδόξως το πάθος των ευρωπαίων για την ποπ κουλτούρα μας παραμένει αμείωτο.
- Γνωρίζουμε πως η τρομοκρατία βασίζεται στο μίσος. Γιατί λοιπόν η αμερικανική κυβέρνηση δεν κάνει τίποτα για να μειώσει το μίσος αυτό και κάνει σχεδόν τα πάντα για να το υποδαυλίσει; Όταν ο κομμουνισμός κατέρρευσε σαν θρησκεία, μαζί με το Βατικανό του, το Κρεμλίνο, οι ΗΠΑ χρειάζονταν ένα νέο παγκόσμιο εχθρό για να αντικαταστήσει τον κομμουνισμό. Στην αρχή εξαπολύσαμε τον πόλεμο εναντίον των ναρκωτικών, αλλά αυτός δεν πέτυχε και πολλά πράγματα, επειδή πολλοί αμερικανοί έκαναν περιουσίες από τα ναρκωτικά, συμπεριλαμβανομένης της CIA. Στη συνέχεια εξαπολύσαμε τον πόλεμο εναντίον της τρομοκρατίας, μιας αφηρημένης έννοιας που κάνει τον πόλεμο εναντίον της αδύνατο, αφού για να ξεκινήσεις έναν πόλεμο χρειάζεσαι μια χώρα για αντίπαλο και όχι μια αφηρημένη έννοια. Το ζήτημα είναι πως έχουμε ανάγκη έναν πόλεμο, επειδή από το 1950 ο πλούτος της χώρας μας διοχετεύεται στη βαριά πολεμική βιομηχανία και τους εξοπλισμούς. Δεν έχουμε Εθνικό Σύστημα Υγείας για τη βαρέως φορολογούμενη μεσαία τάξη, έχουμε ανεπαρκές σύστημα δημόσιας εκπαίδευσης. Με λίγα λόγια είμαστε μια τριτοκοσμική χώρα που διαθέτει ένα στρατό χώρας του ανεπτυγμένου κόσμου. Αυτό λοιπόν που διαθέτουμε το χρησιμοποιούμε εναντίον του νέου «εχθρού». Με τον καιρό κάτι θα καταρρεύσει, και φοβάμαι πως αυτό το κάτι θα είναι η αδύναμη οικονομία μας.
- Ο Ντόναλντ Ράμσφελντ είχε δηλώσει πως «είναι πιθανόν να μη βρούμε όπλα μαζικής καταστροφής στο Ιράκ». Πώς είναι δυνατόν οι αμερικανοί πολίτες να στηρίζουν μια κυβέρνηση η οποία ψεύδεται τόσο εμφανώς; Τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης ανήκουν στους ίδιους ανθρώπους οι οποίοι κατασκευάζουν τα όπλα, οι οποίοι ελέγχουν όλες τις πηγές ενέργειας και οι οποίοι πληρώνουν τους πολιτικούς: το 2001 έδωσαν 3 δις δολάρια στον Μπους και τον Γκορ για την προεκλογική τους εκστρατεία. Οι αμερικανοί πολίτες έχουν ελάχιστη αν όχι καθόλου ενημέρωση για τη δική τους χώρα και τις αποφάσεις της κυβέρνησής τους, πολύ λιγότερη δε για τον υπόλοιπο κόσμο. Νομίζω πως αυτό απαντά το ερώτημά σας.
- Πιστεύετε πως η κυβέρνηση του προέδρου Μπους γνώριζε εκ των προτέρων για τις επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου και αν ναι, γιατί δεν έκαναν τίποτα για να τις αποτρέψουν; Έχει αποδειχτεί ότι οι πάντες, από τον Πούτιν μέχρι τον Μουμπάρακ και τη Μοσάντ, προσπάθησαν να μας προειδοποιήσουν πως κάτι πολύ δυσάρεστο θα μας συνέβαινε, όμως η κυβέρνησή μας ούτε μας πληροφόρησε ούτε μας προστάτευσε. Οι New York Times στις 19 Σεπτεμβρίου 2001 αναφέρουν ότι από το 1996 ο Πακιστανός τρομοκράτης Αμπντούλ Χακίμ Μουράντ είχε ομολογήσει στις ομοσπονδιακές αρχές ότι «μάθαινε να πιλοτάρει αεροπλάνο προκειμένου να το ρίξει πάνω στο αρχηγείο της CIA». Στο βιβλίο μου, Διαρκής Πόλεμος..., αναφέρομαι εκτενώς στο γιατί δε μας προστάτευσε η κυβέρνησή μας.
(σ.σ. Στο βιβλίο του ο Γκορ Βιντάλ αναφέρει πως η βιασύνη του προέδρου Τζορτζ Μπους να δηλώσει ότι «είμαστε σε πόλεμο με τον Μπιν Λάντεν» οφείλεται στο γεγονός ότι «οι περισότερες ασφαλιστικές εταιρείες έχουν μια ρήτρα που προβλέπει ότι δεν είναι υποxρεωμένες να αποζημιώνουν για βλάβες που έχουν προκληθεί από "πολεμική ενέργεια"... αυτό τώρα σημαίνει ότι εμείς, ο αμερικανικός λαός, με τα χρήματα που πληρώνουμε για φόρους, θα έχουμε την τιμή να ξελασπώσουμε τις ασφαλιστικές εταιρείες, προνόμιο σπάνιο που δεν το απολαμβάνει η κάθε γενιά». Αναφέρει επίσης πως το χτύπημα της 11ης Σεπτεμβρίου ήταν η τέλεια δικαιολογία για την κυβέρνηση Μπους να ξεκινήσει τον πόλεμο στο Αφγανιστάν και κατόπιν στο Ιράκ, με μοναδικό σκοπό να εξασφαλίσει τον έλεγχο των αποθεμάτων πετρελαίου της Κασπίας Θάλασσας και του Ιράκ).
- Πώς βλέπετε να διαγράφεται το μέλλον για το Ιράκ; Το Ιράκ θα παραμείνει ένα αμερικανικό προτεκτοράτο μέχρι να τελειώσουν τα αποθέματα του πετρελαίου. Αν λάβουμε υπόψη το μέγεθος των τελευταίων μοντέλων αυτοκινήτων που παράγει η αμερικανική αυτοκινητοβιομηχανία, τα αποθέματα αυτά πρόκειται να τελειώσουν σύντομα. Βέβαια υπάρχει πάντα η πιθανότητα να μας ανατρέψουν. Ποτέ κανείς δεν ξέρει.
- Με τις ΗΠΑ να απαξιώνουν τόσο ολοφάνερα το ρόλο του ΟΗΕ, ποιο νομίζεται πως θα είναι το μέλλον του Οργανισμού; Βασικά πιστεύω ότι ο Οργανισμός αυτός είναι η μοναδική ελπίδα για τον κόσμο, αν και θεωρώ πως δε θα ήταν κακή ιδέα να αποσυρθούν οι ΗΠΑ από αυτόν για λίγα χρόνια.
- Πώς βλέπετε την κρίση στη Μέση Ανατολή; Υποθέτω πως οι οπαδοί του κόμματος Λικούντ είναι αποφασισμένοι να εξοντώσουν ολοκληρωτικά τους Παλαιστίνιους. Αυτή η προσπάθεια θα πυροδοτήσει τον 3ο Παγκόσμιο Πόλεμο. Ίσως ο Μωριάς παραμείνει ένα ασφαλές μέρος για σας τους Έλληνες.
- Στο βιβλίο σας αναφέρετε πως ο Τίμοθι Μακ Βι, ο άνθρωπος που καταδικάστηκε και εκτελέστηκε για την τοποθέτηση της βόμβας στο κτίριο του FBI στην Οκλαχόμα, ήταν μέρος μιας μεγαλύτερης συνομωσίας. Γιατί νομίζετε ότι το FBI ήταν απρόθυμο να ερευνήσει αυτή τη συνομωσία και γιατί το Κογκρέσο δε διερεύνησε αυτή την απροθυμία; Η κυβέρνησή μας ενεργεί με απόλυτη μυστικότητα και δε δίνει λογαριασμό σε κανέναν. Κυβερνάει μέσω εκτελεστικών αποφάσεων. Στο Διαρκής Πόλεμος... αναφέρω μερικές από τις πληροφορίες τις οποίες το FBI αρνήθηκε να διερευνήσει σχετικά με την τοποθέτηση της βόμβας στην Οκλαχόμα. Μερικοί από τους πράκτορες του FBI που είχαν προειδοποιήσει για τα χτυπήματα της 11ης Σεπτεμβρίου προσέλαβαν ένα δικηγόρο για να τους εκπροσωπήσει στο δικαστήριο. Όμως η υπόθεση απορρίφθηκε και μπήκε στις καλένδες. Με λίγα λόγια αυτή τη στιγμή μάς κυβερνάει μια Χούντα μέσα από το Πεντάγωνο. Ο αντιπρόεδρος Ντικ Τσένι είναι ο Μπίσμαρκ, ο Καγγελάριος. Ο Ράμσφελντ είναι κάτι ανάλογο στο υπουργείο Άμυνας και ο Κόλιν Πάουελ στο στρατό. Είναι μια κυβέρνηση αφιερωμένη στην αύξηση των εξοπλισμών και στην «ανακάλυψη» νέων εχθρών. Τη μια μέρα είναι ο Οσάμα, την επόμενη ο Σαντάμ.
- Έχετε γράψει στο παρελθόν ότι ο πόλεμος εναντίον των ναρκωτικών έχει ολοκληρωτικά αποτύχει. Πιστεύετε ακόμα ότι η λύση στο πρόβλημα είναι η αποποινικοποίηση των ναρκωτικών; Φυσικά. Πιστεύω πως πρέπει να αποποινικοποιηθούν όλα τα ναρκωτικά και να πωλούνται στην τιμή κόστους σε συσκευασίες που θα αναφέρουν επακριβώς τις επιπτώσεις και τις παρενέργειες του καθενός από αυτά. Πιστεύω επίσης πως πρέπει να διαθέσουμε τα τεράστια ποσά που διαθέτουμε στον πόλεμο εναντίον των ναρκωτικών σε θεραπευτικές κοινότητες και κέντρα απεξάρτησης και σε καμπάνιες πληροφόρησης.
- Γιατί λέτε πως ο μονοθεϊσμός είναι το μεγαλύτερο κακό που συνέβη στη Δύση; Στο βιβλίο μου, Ιουλιανός, αναφέρομαι εκτενώς σ' αυτό το θέμα. Λόγου χάρη, δείτε τη διαφορά στη γλυπτική ανάμεσα στον 5ο π.Χ. αιώνα και τον 4ο μ.Χ. στη γλυπτική του οποίου μπορείτε να δείτε μια παρακμή, μια αρρωστημένη υποταγή στην εξουσία, την οποία η τέχνη του Φειδία για παράδειγμα ποτέ δεν απεικόνιζε.
- Πιστεύετε πως η υποβάθμιση των προσωπικών ελευθεριών και των πολιτικών δικαιωμάτων στις ΗΠΑ θα χειροτερέψει; Ναι. Αλλά νομίζω πως η αντίσταση στο νεο-απολυταρχικό καθεστώς που μας κυβερνά αυτή τη στιγμή όσο πάει και θα μεγαλώνει.
- Γιατί ένα τόσο μεγάλο ποσοστό αμερικανών πολιτών αδιαφορούν για την πολιτική; Δεν έχουμε καλά δημόσια σχολεία, τα μέσα ενημέρωσης προβάλλουν μια ψευδή εικόνα του τι συμβαίνει. Οι αμερικανοί που μας έδωσαν το πολίτευμά μας ήταν ιδιαίτερα ευφυείς. Μας έδωσαν, για παράδειγμα, το Χάρτη των Πολιτικών Δικαιωμάτων. Αλλά το 1950 η προεδρευομένη δημοκρατία αντικαταστάθηκε από την αυτοκρατορία. Αυτή τη στιγμή μας κυβερνάνε ολιγαρχικοί που εξυπηρετούν τα συμφέροντα των μεγάλων εταιρειών. Η λέξη «δημοκρατία» δεν υπάρχει στο σύνταγμά μας. Είμαστε μια προεδρευόμενη δημοκρατία. Η δημοκρατία δοκιμάστηκε μόνο μία φορά στην ανθρώπινη ιστορία, σε σας στην Ελλάδα, από το 510 έως το 336 π.Χ. Κανένα κράτος έκτοτε δε ριψοκινδύνευσε να τη δοκιμάσει.
Ο Γκορ Βιντάλ γεννήθηκε το 1925 στη Στρατιωτική Ακαδημία των ΗΠΑ στο Γουέστ Πόιντ και μεγάλωσε στην Ουάσιγκτον. Ο παππούς του ήταν γερουσιαστής και ένας από τους ιδρυτές της πολιτείας της Οκλαχόμα. Ο πατέρας του ήταν υπουργός αεροπορίας στην κυβέρνηση του προέδρου Ρούζβελτ. Η Τζάκι Κένεντυ Ωνάση ήταν ετεροθαλής αδελφή του και ο Αλ Γκορ μακρινός συγγενής του. Η πολιτική είναι στο αίμα του. Όπως είχε πει κάποτε στο περιοδικό Time, «το μόνο που ήθελα πολύ στη ζωή μου είναι να γίνω Πρόεδρος».
Δημοσίευσε το πρώτο του μυθιστόρημα με τίτλο Williwaw το 1946 σε ηλικία 21 ετών. Όταν δύο χρόνια αργότερα κυκλοφόρησε το μυθιστόρημά του, The city and the pillar, ο Γκορ Βιντάλ μπήκε στη μαύρη λίστα λόγω του ομοφυλοφιλικού περιεχομένου του. Στη δεκαετία του 1960 τρία βιβλία του -Ιουλιανός, Ουάσιγκτον και Μάιρα Μπρέκινριτζ- απέσπασαν πολύ καλές κριτικές και τον καθιέρωσαν διεθνώς. Το 1993 η συλλογή δοκιμίων του με τίτλο Ηνωμένες Πολιτείες κέρδισε το Εθνικό Βραβείο Βιβλίου. Το 1995 κυκλοφόρησε η αυτοβιογραφία του με τίτλο Palimpsest. Το τελευταίο του μυθιστόρημα έχει τίτλο Χρυσή Εποχή.
Η κριτική που ασκεί στα αμερικανικά κέντρα εξουσίας και τα σχόλιά του προκαλούν πάντα συζητήσεις. Έχει αποκαλέσει τις ΗΠΑ, «Ηνωμένες Πολιτείας της Αμνησίας». Αναφερόμενος στη δυσλεξία του Τζορτζ Μπους, αναρωτήθηκε «πώς είναι δυνατόν ένας νοήμων πολίτης να ψηφίσει κάποιον που δεν μπορεί ούτε να γράψει ούτε να διαβάσει;».
Το βιβλίο του, Διαρκής Πόλεμος για Διαρκή Ειρήνη: πώς καταφέραμε να γίνουμε τόσο μισητοί, που ήταν και η αφορμή γι' αυτή τη συνέντευξη, είναι μια συλλογή δοκιμίων. Κεντρική θέση στο βιβλίο αυτό καταλαμβάνει ένα δοκίμιο για τα γεγονότα της 11ης Σεπτεμβρίου, το οποίο είχε ζητήσει από τον Βιντάλ το περιοδικό Vanity Fair, αλλά δε δημοσιεύτηκε ποτέ, καθώς οι υπεύθυνοι του περιοδικού έκριναν πως παραήταν οχληρό για να δημοσιευθεί στην Αμερική.
Η συνέντευξη πρωτοδημοσιεύτηκε στο ΒΗmagazino τον Αύγουστο του 2003.