Το υπ. Περιβάλλοντος πιέζει τις δασικές υπηρεσίες να γνωμοδοτούν υπέρ των ΑΕΠ όταν πρόκειται για διάνοιξη δασικών δρόμων, με αντιεπιστημονικά επιχειρήματα
Με εγκύκλιο από το υπ. Περιβάλλοντος προς τις δασικές υπηρεσίες ζητείται να γνωμοδοτούν θετικά για διανοίξεις δασικών οδών που σχετίζονται με ΑΠΕ, θεωρώντας πως αποτελούν αντιπυρική προστασία («Θα αναδεικνύεται, στις σχετικές γνωμοδοτήσεις των αρμοδίων Δασικών Υπηρεσιών, η διττή αποστολή και ο ρόλος της διάνοιξης δασικών οδών στο πλαίσιο συνοδών έργων ΑΠΕ...» ).
Αυτό όμως είναι κάτι που δεν ισχύει επιστημονικά. Ως απάντηση έρχεται το άρθρο «Οι δασικοί δρόμοι αυξάνουν τον κίνδυνο δασικών πυρκαγιών» από την Βασιλική Κατή, Καθηγήτρια Πανεπισημίουυ Ιωαννίνων (Τμήμα ΒΕΤ, Εργαστήριο BCL) που μας πληροφορεί ανάμεσα σε άλλα ότι σύμφωνα με νέα δεδομένα «οι δασικές εκτάσεις στις Περιοχές Άνευ Δρόμων καίγονται 2,7 φορές λιγότερο».
Οι δασικές εκτάσεις σε περιοχές χωρίς δρόμους καίγονται 2,7 φορές λιγότερο
«Γνωρίζουμε σήμερα πως τα αίτια έναρξης των δασικών πυρκαγιών είναι κυρίως ανθρωπογενή στα Μεσογειακά οικοσυστήματα. Αυτό που δεν είναι ευρέως γνωστό είναι πως οι δασικοί δρόμοι αυξάνουν τις πυρκαγιές. Έχει αποδειχθεί για όλη την περιοχή της Μεσογείου, την Ισπανία, τη Ν. Ιταλία, ή τη Σαρδηνία.
Το ίδιο ισχύει και για υγρότερα δάση στη Ρωσία και στις Δυτικές ΗΠΑ. Η δε διάνοιξη δρόμων σε πιο αδιατάρακτα φυσικά οικοσυστήματα χαμηλής ανθρωπογενούς όχλησης έχει αποδειχθεί πως εντείνει ακόμη περισσότερο τον κίνδυνο πυρκαγιάς.
«Τα δάση μας είναι πολυτιμότατα ως φυσικές αποθήκες άνθρακα και τα πλέον σημαντικά όπλα μας στην αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης. Πρόσφατη παγκόσμια έρευνα κατέδειξε πως τα δάση απορροφούν 31% περισσότερο CO2 από ότι θεωρούσαμε μέχρι σήμερα (παγκόσμια πρωτογενής παραγωγή 157 Ptgr/έτος).Η προστασία όλων των δασών πρέπει επομένως να αποτελεί πρώτη προτεραιότητα στις στρατηγικές αντιμετώπισης της κλιματικής κρίσης. Η επικρατούσα άποψη είναι πως οι δασικοί δρόμοι συνεισφέρουν στην αντιπυρική θωράκιση των δασών, λειτουργώντας ενίοτε ως αντιπυρικές ζώνες, και παρέχοντας πρόσβαση στο εσωτερικό του δάσους για να την άμεση καταστολή των πυρκαγιών από τις δυνάμεις της πυρόσβεσης. Ισχύει;
Πότε οι δασικοί δρόμοι βοηθούν στην αντιμετώπιση των δασικών πυρκαγιών; Μόνο οι σωστά σχεδιασμένοι δρόμοι μπορούν να έχουν θετικό ρόλο στην πυρασφάλεια/πυρόσβεση. Σήμερα εφαρμόζονται σύγχρονα πολυπαραγοντικά μοντέλα που συνυπολογίζουν το ιστορικό της φωτιάς, την τοπική τοπογραφία, τον τύπο της δασικής βλάστησης, τη διαθεσιμότητα της καύσιμης ύλης, την υγρασία του εδάφους, τις τοπικές μετεωρολογικές συνθήκες, τις χρήσεις γης (π.χ. βόσκηση) και το υπάρχον οδικό δίκτυο πρόσβασης. Τα μοντέλα αυτά μπορούν: (α) να προβλέψουν τις δασικές περιοχές υψηλού κινδύνου πυρκαγιάς, (β) να προσομοιώσουν το πρότυπο εξάπλωσης της φωτιάς σε διαφορετικά σενάρια καιρικών συνθηκών, (γ) να εκτιμήσουν και να μεγιστοποιήσουν τη συνεισφορά του υπάρχοντος οδικού δικτύου στην αντιμετώπιση των πυρκαγιών και τέλος (δ) να προτείνουν επιπλέον δασικούς οδούς εάν απαιτούνται για την αποτελεσματική κατάσβεση.
Υπάρχουν εξειδικευμένοι επιστήμονες στην Ελλάδα για να εκπονήσουν τέτοιου είδους μελέτες; Ναι. Σχεδιάζονται οι νέοι δασικοί δρόμοι αντιπυρικής προστασίας με τέτοια μοντέλα στη χώρα μας; Από όσο γνωρίζω όχι. Είναι λάθος να πιστεύουμε πως ο κάθε δρόμος είναι εκ προοιμίου καλός για την πυρόσβεση. Μάλλον το αντίθετο συμβαίνει.
Πρόσφατη έρευνά μας απέδειξε πως οι δασικές περιοχές χωρίς δρόμους είναι πολύ πιο ανθεκτικές στις πυρκαγιές. Η έρευνά χειρίστηκε τα δεδομένα των δασικών πυρκαγιών για την Ελλάδα την περίοδο 2008-2022 (European Forest Fire Information System). Αφορά στα δάση και τις ημιφυσικές περιοχές (εν συντομία δασικές εκτάσεις) με βάση την τυπολογία Corine [CLC 3: όλα τα δάση, θαμνώνες, φυσικά λιβάδια, μεταβατικές δασικές περιοχές, ανοιχτές περιοχές).Έγινε σύγκριση των πυρκαγιών στις δασικές εκτάσεις που δεν έχουν δρόμους, δηλαδή εμπίπτουν σε Περιοχές Άνευ Δρόμων (ΠΑΔ) και εκτός αυτών, δηλαδή στις δασικές εκτάσεις με οδικό δίκτυο. Βρήκαμε πως καίγονται πολύ λιγότερο: το ποσοστό των καμένων δασικών εκτάσεων ανά 100 τ.χλμ. ήταν 2.7 φορές μικρότερο εντός ΠΑΔ από ότι εκτός. Η συχνότητα εκδήλωσης της πυρκαγιάς (αριθμός πυρκαγιών ανά 100 τ.χλμ) ήταν επίσης μικρότερη στις δασικές εκτάσεις εντός των ΠΑΔ. Επομένως, έχουμε μια πρώτη ένδειξη πως νέοι δρόμοι στις ΠΑΔ μάλλον θα αυξήσουν τις δασικές πυρκαγιές στις πιο οικολογικά πολύτιμες και σημαντικές άγριες φυσικές περιοχές της χώρας. Περισσότερη έρευνα απαιτείται για την επιβεβαίωση του προτύπου με χρήση πολυπαραγοντικών μοντέλων.
Τρεις προτάσεις για τον σχεδιασμό δασικών δρόμων και τη δασική προστασία
-Κανένας νέος δρόμος δεν πρέπει να διανοιχτεί στο εξής στα αρχέγονα και παλαιά δάση
-Κανένας νέος δρόμος δεν πρέπει να διανοιχτεί στο εξής στις Περιοχές Άνευ Δρόμων ≥10 τ.χλμ
-Κάθε νέος δασικός δρόμος θα πρέπει να συνοδεύεται από ολοκληρωμένη μελέτη σκοπιμότητας
Διαβάστε όλο το άρθρο εκεί