ΚΟΣΜΟΣ Οικοφοβία

ΚΟΣΜΟΣ Όπως κάθε λέξη που μπορεί να θεωρηθεί νεολογισμός, για να έχει νόημα η χρήση της πρέπει να εκφράζει και να περιγράφει μια πραγματικότητα· να μην είναι δηλαδή μια ιδεολογική επινόηση, αλλά απόρροια της ανάγκης να διατυπωθεί μια αλήθεια. Ο όρος «Οικοφοβία» (Oikophobia) δεν είναι καινούργιος, όμως χρησιμοποιήθηκε αναλυτικά – σε πολιτικό και φιλοσοφικό πλαίσιο – μόλις το 2004 από το Βρετανό φιλόσοφο Ρότζερ Σκρούτον. Κατά πάσα πιθανότητα η λέξη εμφανίστηκε για πρώτη φορά το 1808με τον ποιητή και δοκιμιογράφο Robert Southey για να περιγράψει την επιθυμία, ιδιαίτερα των Βρετανών, να φύγουν από το σπίτι και τη χώρα τους για να ταξιδέψουν μακριά. O Southey υποστήριξε ότι το φαινόμενο της οικοφοβίας ήταν το αποτέλεσμα μιας ορισμένης «κατάστασης πολυτελείας του βρετανικού πολιτισμού». Πράγματι μιλάει για τη συνήθεια των πλούσιων να επισκέπτονται λουτροπόλεις και παραθαλάσσια θέρετρα τους καλοκαιρινούς μήνες, όλο και πιο μακριά από τη βάση τους. Αναφέρεται επίσης στη μόδα της εποχής: τα γραφικά ταξίδια σε άγρια ​​και εξωτικά τοπία, όπως λ.χ. τα υψίπεδα της Σκωτίας.

Η σχέση οικοφοβίας, κατά Southey, με τον πλούτο και την αναζήτηση νέων εμπειριών, αναγνωρίστηκε και από άλλους συγγραφείς και στοχαστές με αποτέλεσμα να συμπεριληφθεί σε λεξικά και να χρησιμοποιείται ως συνώνυμο του όρου «wonderlust». Το 1829 δημοσιεύθηκε το δοκίμιο ενός ανώνυμου συγγραφέα με τις εμπειρίες του από τη Μάχη του Βατερλό. Εκεί θα γράψει: «η λατρεία της μετακίνησης είναι τόσο φυσική σε έναν Άγγλο που τίποτα δεν μπορεί να τον αλυσοδέσει στο σπίτι του εκτός, από την απόλυτη αδυναμία να ζήσει στο εξωτερικό. Για εμένα, δεν υπήρξε κάτι τόσο αποτρεπτικό, έτσι υπέκυψα στην οικοφοβία μου και το καλοκαίρι του 1815 με βρήκε στις Βρυξέλλες». Το 1959 ο Αγγλοαιγύπτιος συγγραφέας Bothaina Abd el-Hamid Mohamed χρησιμοποίησε την οικοφοβία του Southey στο βιβλίο του «Oikophobia: Or, A literary craze for education through travel». Βέβαια, όπως και οι Έλληνες, έτσι και οι Άγγλοι ήταν ανέκαθεν εξερευνητές, έμποροι και θαλασσοπόροι στην ιδιοσυγκρασία τους, επομένως η τάση τους για ταξίδια δεν είναι αποκλειστικά αποτέλεσμα οικοφοβίας, αλλά και γνώρισμα του λαϊκού πολιτισμού.

Όπως γίνεται άμεσα αντιληπτό ο όρος «οικοφοβία» είναι σύνθετος και μπορεί να αφορά έναν μη φυσιολογικό φόβο (φοβία). Στη ψυχιατρική η οικοφοβία θα χρησιμοποιηθεί για να περιγράψει την αποστροφή προς το οικιακό περιβάλλον και τα περιεχόμενά του. Ειδικότερα, θα συνδεθεί με τη φοβία για τα έπιπλα, το μπάνιο, τις ηλεκτρικές συσκευές και άλλα στοιχεία του σπιτιού που γίνονται αντιληπτά ως δυνάμει επικίνδυνα. Ο όρος σχετίζεται με το φόβο για πράγματα που βρίσκονται μέσα στο σπίτι και όχι για το ίδιο το σπίτι ή τους ανθρώπους που διαμένουν σε αυτό. Ο φόβος του σπιτιού, ως δομικό όλον, χαρακτηρίζεται «Δομοφοβία». Την εποχή μετά το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, ορισμένοι αναλυτές χρησιμοποίησαν αυτόν τον όρο για να αναφερθούν σε έναν υποτιθέμενο «φόβο και αποστροφή προς τις δουλειές του σπιτιού» που βιώνουν ορισμένες γυναίκες, εργαζόμενες έξω από το σπίτι.


Kείμενο: Γιώργος Κουτσαντώνης και Μιχάλης Θεοδοσιάδης

Via enallaktikos.gr


Διαβάστε επίσης:
Το πανταχού παρόν βλέμμα της βιντεοεπιτήρησης
Το «μαύρο κουτί» της ανθρωπότητας
Oceanix City: Η πρώτη πλωτή πόλη στη Γη
 

εμφάνιση σχολίων