Χειραγώγηση: Μια μορφή ΖΗΝ ψυχολογικής κακοποίησης

ΖΗΝ Όλοι χρησιμοποιούμε τη χειραγώγηση σε κάποια στιγμή της ζωής μας, όταν λέμε ένα μικρό ψέμα για να βγούμε από μια κατάσταση, όταν χρησιμοποιούμε κολακεία για να πάρουμε αυτό που θέλουμε. Για μερικούς ανθρώπους, ωστόσο, η χρήση χειραγώγησης είναι ένας τρόπος ζωής.

Τι είναι η Ψυχολογική χειραγώγηση; Ο ψυχολογικός χειρισμός είναι ένας τύπος κοινωνικής επιρροής που στοχεύει να αλλάξει τη συμπεριφορά ή την αντίληψη των άλλων μέσω καταχρηστικής ή παραπλανητικής τακτικής. Προωθώντας τα συμφέροντα του χειραγωγού, συχνά εις βάρος του άλλου. Τέτοιες μέθοδοι θα μπορούσαν να θεωρηθούν ως εκμεταλλευτικές, καταχρηστικές, υποτιμητικές και παραπλανητικές.

Σε μια κοινωνική αλληλεπίδραση η επιρροή δεν είναι απαραιτήτως αρνητική. Για παράδειγμα, οι άνθρωποι όπως οι φίλοι, η οικογένεια και οι γιατροί μπορούν να προσπαθήσουν να πείσουν να αλλάξουν σαφώς μη χρήσιμες συνήθειες και συμπεριφορές. Η κοινωνική επιρροή γενικά θεωρείται αβλαβής όταν σέβεται το δικαίωμα των επηρεαζόμενων να την αποδεχθεί ή να την απορρίψει και δεν είναι αδικαιολόγητα καταναγκαστική. Ανάλογα με το πλαίσιο και τα κίνητρα, η κοινωνική επιρροή μπορεί να συνιστά παραπλανητική χειραγώγηση.

Το ψυχολογικό προφίλ ενός χειριστικού ανθρώπου; Οι χειριστικές προσωπικότητες είναι συχνά εξαιρετικά ανασφαλείς, παρότι προσπαθούν να αποδείξουν το αντίθετο. Οι φόβοι τους για αλλαγή, απώλεια, απόρριψη ή διάβρωση της εξουσίας καλύπτονται από εγωιστικές και κυρίαρχες συμπεριφορές.

– Δεν έχουν εμπιστοσύνη στον εαυτό τους. Αισθάνονται άβολα σε κάθε είδους σχέσεις, έτσι προβάλλουν αυτή την ανασφάλεια στους άλλους και την αντισταθμίζουν προσπαθώντας να φαίνεται ότι μόνο αυτοί είναι που έχουν δίκιο.
– Δεν αντέχουν την απογοήτευση. Κάθε φορά που αντιμετωπίζουν καταστάσεις κινδύνου ή που θέτουν υπό αμφισβήτηση τη δύναμή τους,  ενεργοποιούν το χειραγωγικό τους δυναμικό.
–  Δείχνουν μισαλλοδοξία, καταστροφική κριτική και ακόμη και σωματική και λεκτική επιθετικότητα όταν η θέση τους φαίνεται να απειλείται.
– Έχουν μια σχεδόν ψυχαναγκαστική επιθυμία να ανακαλύψουν τα πάντα έτσι ώστε η κατάσταση να μην ξεφύγει από τον έλεγχό τους.
–  Αισθάνονται φόβο σε οποιαδήποτε κοινωνική αξιολόγηση. Πρέπει να δώσουν μια καλή εικόνα. Η ανασφάλεια τους αναγκάζει να είναι πολύ φοβισμένοι στις κοινωνικές τους σχέσεις. Παρόλο που φαίνεται ότι το αντίθετο, έχουν τρομερό φόβο για αξιολόγηση και γίνονται πολύ νευρικοί όταν βρίσκονται σε ευρύ κοινωνικό περιβάλλον και μπορεί να ανακαλυφθεί η χειραγώγηση τους.

Πώς λειτουργεί ένας χειριστικός άνθρωπος; Συνήθως είναι άνθρωποι που είναι πολύ κοντά μας (φίλοι, αφεντικά, γονείς, παιδιά, συνεργάτες κλπ.) και μας γνωρίζουν πολύ καλά. Ο χειραγωγός γνωρίζει τα αδύνατα σημεία μας, ακόμη και τα μυστικά μας, και αυτή η γνώση είναι που χρησιμοποιεί συνήθως για να δημιουργήσει απειλές ή να ασκήσει πίεση όταν δεν παίρνει αυτό που θέλει.

Οι ποιο συχνές πρακτικές που χρησιμοποιούν είναι:
1. Κατηγορούν τους άλλους στο όνομα της φιλίας, της αγάπης, του επαγγέλματος …
2. Μεταφέρουν την ευθύνη τους σε άλλους.
3. Δεν γνωστοποιούν ανοιχτά τα θέλω τους, τις ανάγκες ή τις απόψεις τους.
4. Απαντάνε με ανακρίβειες.
5. Αλλάζουν τη γνώμη και τη συμπεριφορά τους σύμφωνα με τους ανθρώπους ή τις καταστάσεις.
6. Θέλουν να κάνουν τους άλλους να πιστεύουν ότι πρέπει να είναι τέλειοι, ότι δεν χρειάζεται να αλλάξουν τη γνώμη τους, ότι πρέπει να γνωρίζουν τα πάντα και να ανταποκρίνονται αμέσως στις απαιτήσεις τους.
7. Αμφισβητούν τους άλλους, τους επικρίνουν χωρίς εμφανίσεις λογούς.
8. Σπέρνουν τη διαφωνία και δημιουργούν υποψίες
9. Ξέρουν πώς να γίνουν θύματα, ώστε να τους συμπαθήσουν (ασθένεια, εργασία …)
10. Αγνοούν τα αιτήματα που λαμβάνουν, και ισχυρίζονται ότι είναι απασχολημένοι.
11. Χρησιμοποιούν τις ηθικές αρχές των άλλων για την κάλυψη των αναγκών τους (έννοιες του ανθρωπισμού, του ρατσισμού, της «καλής» ή της «κακής» μητέρας κλπ.).
12. Έχουν την τάση να συμπεριφέρονται σαν να ήταν η κάθε διαφωνία καθοριστικός παράγοντας στη σχέση τους.
13. Κατά τη διάρκεια μιας συνομιλίας, αλλάζουν ριζικά το θέμα.
14. Αποφεύγουν συναντήσεις.
15. Χρησιμοποιούν την έλλειψη πληροφοριών από τους άλλους για να δείξουν την ανωτερότητά τους.
16. Διαδίδουν ψευδής πληροφορίες, με σκοπό να παραμορφώνουν την πραγματικότητα και να ερμηνεύουν τα γεγονότα με τον δικό τους τρόπο.
17. Είναι εγωκεντρικοί.
18. Μπορεί να είναι ζηλόφθονοι.
19. Δεν αντέχουν την κριτική και αρνούνται τα αποδεικτικά στοιχεία.
20. Δεν λαμβάνουν υπόψη τους τα δικαιώματα, τις ανάγκες ή τις επιθυμίες άλλων.
21. Περιμένουν συχνά την τελευταία στιγμή να ρωτήσουν ή να δώσουν εντολές.
22. Η ομιλία τους μπορεί να φαίνεται λογική ή συνεκτική, ενώ οι συμπεριφορές, οι πράξεις τους ή ο τρόπος ζωής τους ανταποκρίνονται σε ένα αντίθετο σχέδιο.
23. Προκαλούν δυσφορία ή αίσθημα έλλειψης ελευθερίας.
24. Σε καταστάσεις όπως διαζύγιο, συνταξιοδότηση, απόρριψη αγάπης, απώλεια εργασίας, ασθένεια, οικονομική κρίση, μεταξύ άλλων, τείνουν να ενεργοποιούν πιο εύκολα τη χειραγώγηση.

Τι είναι ο Συναισθηματικός Εκβιασμός; Ο συναισθηματικός εκβιασμός είναι μια από τις πιο καταστροφικές και επιθετικές μορφές ψυχολογικής χειραγώγησης. Αυτός ο εκβιασμός θεωρείται ένας τύπος ψυχολογικής επιθετικότητας. Λειτουργεί εγκαθιστώντας την ενοχή στο χειραγωγημένο άτομο και με αυτό τον τρόπο επιχειρεί να το κάνει να αντιδράσει με υποταγή. Για παράδειγμα, ένα άτομο συμπεριφέρεται ακατάλληλα και στη συνέχεια κατηγορεί το άλλο για τη συμπεριφορά του. Το άτομο παίρνει όλη την ευθύνη, αισθάνεται ένοχος και ανεπαρκής και θέλει να εργαστεί σκληρότερα για να ευχαριστήσει τον χειραγωγό, έτσι λαμβάνει όλες τις οδηγίες του και ευχαριστεί τις ανάγκες του.

Από τους Τζέσικα Μαργαρίτη, Ψυχοθεραπεύτρια, Ιωάννη Μαρδά


Ακολουθήστε μας στο Instagram και στο Fb για να βλέπετε τα άρθρα που σας ενδιαφέρουν


Διαβάστε επίσης:
9 συνήθειες που μας απομακρύνουν από την ευτυχία
ΕΡΕΥΝΑ: Η μοναξιά αυξάνει την εγωκεντρικότητα
Τι είναι Διαταραχή Μετατραυματικού Στρες
 

εμφάνιση σχολίων