Το χωριό που ΚΟΣΜΟΣ τα έβαλε με τον κολοσσό Shell

ΚΟΣΜΟΣ Αν περπατήσει κανείς σήμερα στο εγκαταλελειμμένο χωριό Γκόι (Goi) στο Δέλτα του Νίγηρα, θα δει μόνο τα λίγα απομεινάρια μιας κοινότητας που κάποτε έσφυζε από ζωή. Το παρακείμενο δάσος έχει γίνει στάχτη, τα νεκρά ψάρια επιπλέουν στα νερά του κόλπου, το σχολείο κυριεύτηκε από τα αγριόχορτα και η μούχλα έχει απλωθεί στους τοίχους. Υπεύθυνος της καταστροφής αυτής είναι ο πετρελαϊκός κολοσσός Shell και γι΄αυτό θα αντιμετώπιζε την οργή των ντόπιων.

Όλα ξεκίνησαν στις 10 Οκτωβρίου 2004, όταν ο Εric Dooh, γιός του αρχηγού του χωριού, ενημερώθηκε από υπαλλήλους ότι η πλωτή οδός γύρω από τα σπίτια τους ήταν μαύρη από το πετρέλαιο. Ο Dooh υποψιάστηκε ότι ο αγωγός, που είχε κατασκευάσει ήδη από τη δεκαετία του 1960 η Royal Dutch Shell για να μεταφέρει πετρέλαιο από την ενδοχώρα σε έναν υπεράκτιο τερματικό σταθμό, είχε διαρροή.

Παρά την ενημέρωση της εταιρείας η Shell αδιαφόρησε και έτσι στις 11 Οκτωβρίου όταν το πετρέλαιο έφτασε στο σπίτι ενός ντόπιου αγρότη και ήρθε σε επαφή με φωτιά έπιασε μεγάλη πυρκαγιά στο χωριό, στον κολπίσκο και στο δάσος. Όταν ειδικοί αξιωματούχοι πέταξαν με ελικόπτερο πάνω από τις πληγείσες περιοχές διαπίστωσαν πράγματι αυτό που φώναζαν οι χωρικοί.

Στις 12 Οκτωβρίου, μια ομάδα ερευνητών -αποτελούμενη από ντόπιους, κυβερνητικούς αξιωματούχους και υπαλλήλους της νιγηριανής θυγατρικής της Shell, Shell Petroleum Development Company (SPDC)- εντόπισε την πηγή της διαρροής: μια τρύπα 18 ιντσών σε ένα εκτεθειμένο τμήμα του αγωγού. Μπορεί να έκλεισαν προσωρινά τον αγωγό με ροκανίδια και να το σφράγισαν με σφιγκτήρα, αλλά στη διάρκεια της τριήμερης διαρροής, οι χειριστές δεν έκλεισαν ποτέ τη ροή στην πηγή της. Μέχρι τότε, περισσότερα από 23.000 λίτρα πετρελαίου είχαν χυθεί και σχεδόν 40 στρέμματα δασικής έκτασης είχαν καεί, δηλητηριάζοντας τη γη και τις ιχθυοθήκες που ήταν η πηγή ζωής του χωριού.

Αν και η εταιρεία ισχυρίστηκε ότι η τρύπα οφείλεται σε σαμποτάζ, λόγω των συχνών βανδαλισμών στη περιοχή, ωστόσο, ο αρχηγός του χωριού Barizaa Dooh–πατέρας του Eric- επιβεβαίωσε ότι η πετρελαιοκηλίδα ήταν το αποτέλεσμα κακοσυντήρησης.

Έπρεπε να περάσουν δύο χρόνια για να ξεκινήσουν οι κυβερνητικές υπηρεσίες τις προσπάθειες καθαρισμού στο Γκόι. «Τρώγαμε, πίναμε, αναπνέαμε το πετρέλαιο», είπε ο Dooh. Μέχρι το 2010, έξι χρόνια μετά την αρχική διαρροή, το Γκόι ήταν ακόμα πολύ μολυσμένο για να συντηρήσει τους κατοίκους του. Έτσι, η κυβέρνηση έδωσε εντολή οριστικής εκκένωσης του Γκόι.

Δικαστική μάχη και τακτική αναστολών. Ωστόσο, οι ντόπιοι αποφάσισαν να κυρήξουν νομικό πόλεμο στην εταιρεία. Ο δικηγόρος Chima Williams, ειδικός σε ζητήματα περιβάλλοντος και ανθρωπίνων δικαιωμάτων -καθότι διευθυντής της ΝΚΟ Friends of the Earth Nigeria-, ανέλαβε για πρώτη φορά τέσσερις παρόμοιες αλλά ξεχωριστές υποθέσεις εναντίον της εταιρείας. Μία εξ’ αυτών ήταν και εκείνη  της οικογένειας Dooh για λογαριαμό του χωριού τους. 

Έτσι, στις 9 Μαΐου 2008, δικηγόροι που προσλήφθηκαν από τους Friends of the Earth Nigeria και την ολλανδική αδελφή της εταιρεία, Milieudefensie, μήνυσαν τη Royal Dutch Shell και την SPDC στην Ολλανδία. Ήταν μια μάχη Δαβίδ εναντίον Γολιάθ καθώς ομάδα Νιγηριανών αγροτών και ψαράδων και μια ΜΚΟ για τα ανθρώπινα δικαιώματα θα τα έβαζαν με έναν από τους μεγαλύτερους ομίλους πετρελαίου στον κόσμο που θα είχε έναν «στρατό» έμπειρων δικηγόρων στη διάθεσή του.

Σημειώνεται ότι η κυβέρνηση παρείχε προστασία στις εταιρείες πετρελαίου, πνίγοντας στο αίμα πορείες διαμαρτυρίας ενάντια στην πετρελαϊκή ρύπανση, όπως συνέβη το 1995, με τους Ogoni Nine.

Η Shell, δεν θα υποχωρούσε εύκολα καταφέρνοντας να κερδίζει συνεχώς αναστολή της δίκης φτάνοντας στο σημείο να έχουν πεθάνοι οι περισσότεροι ενάγοντες από ασθένειες ή γηρατειά! Οι δικηγόροι της Shell υποστήριξαν ότι ένα ολλανδικό δικαστήριο δεν είχε νομική ισχύ για να εκδικάσει μια υπόθεση σχετικά με περιστατικά που συνέβησαν σε μια ξένη χώρα. Στη συνέχεια, είπαν ότι η Shell δεν ήταν υπεύθυνη για τη διαρροή του 2004 στο Γκόι, επειδή πίστευαν ότι προκλήθηκε από τοπικούς σαμποτέρ. Οι ερευνητές βρήκαν ότι είχε σκαφτεί χώμα γύρω από τον αγωγό, πιθανώς πριν από τη διαρροή. Κυβερνητικοί αξιωματούχοι και εκπρόσωποι της Shell σημείωσαν στην αρχική τους αναφορά ότι διέρρευσε πετρέλαιο από ένα ευθύ κομμάτι του αγωγού, υποδεικνύοντας, όπως είπαν, ότι είχε πριονιστεί.

Επίσης, οι δικηγόροι Shell απέρριψε τους ισχυρισμούς ότι ο αγωγός 40 ετών δεν είχε συντηρηθεί σωστά, αλλά αρνήθηκε να παραδώσει αποδεικτικά στοιχεία που το αποδεικνύουν, υποστηρίζοντας ότι είχε χαθεί. Μόλις παρέδωσαν τελικά τα αρχεία συντήρησης, αυτά ήταν εξαιρετικά δυσανάγνωστα, σύμφωνα με την Channa Samkalden, δικηγόρο που εκπροσωπεί τους Friends of the Earth και τους ενάγοντες. Τα δικαστήρια διέταξαν τη Shell να συγκεντρώσει μια ομάδα εμπειρογνωμόνων για να ταξιδέψει στο Γκόι και να διερευνήσει την αιτία και τον αντίκτυπο της πετρελαιοκηλίδας. Για δύο χρόνια, η Shell καθυστέρησε αυτή τη διαδικασία, επικαλούμενη ανησυχίες για την ασφάλεια στο Δέλτα του Νίγηρα.

Η δικαίωση. Μετά από πολλά χρόνια, στις 29 Ιανουαρίου 2021, οι δικαστές ανακοίνωσαν την ετυμηγορία τους.  Στην υπόθεση Dooh εναντίον Shell, το ολλανδικό δικαστήριο έκρινε τη νιγηριανή θυγατρική SPDC υπεύθυνη για ζημιές που προκλήθηκαν από την πετρελαιοκηλίδα του Οκτωβρίου 2004. Ωστόσο, τα ολλανδικά κεντρικά γραφεία της Shell δεν θεωρήθηκαν υπαίτια. Το δικαστήριο έκρινε επίσης ότι η SPDC ενήργησε παράνομα με το να μην διακόψει την παροχή πετρελαίου στον αγωγό. Η εταιρεία πετρελαίου διατάχθηκε να αποζημιώσει τον Dooh για τις ζημιές που προκλήθηκαν από τη διαρροή και τη φωτιά, ενώ την έκρινε υπεύθυνη σε δύο άλλες περιπτώσεις.

Ακτιβιστές για το περιβάλλον και τα ανθρώπινα δικαιώματα χαιρέτησαν τις ετυμηγορίες ως αποφάσεις ορόσημα που θα βοηθούσαν να ανοίξει ο δρόμος για τα θύματα της πετρελαϊκής ρύπανσης σε όλο τον κόσμο να αναζητήσουν δικαιοσύνη και αποζημίωση από εταιρείες που έχουν ενεργήσει εγκληματικά για δεκαετίες.

Τον Φεβρουάριο του 2021, το ανώτατο δικαστήριο του Ηνωμένου Βασιλείου συμφώνησε να εκδικάσει τις υποθέσεις δύο άλλων κοινοτήτων του Δέλτα του Νίγηρα, του Ogale και του Bille, οι οποίες μηνύουν τη Royal Dutch Shell και την SPDC για εκτεταμένη περιβαλλοντική ρύπανση.

«Έχει τεθεί ένα παγκόσμιο πρότυπο ότι οι εταιρείες πετρελαίου όχι μόνο θα θεωρηθούν υπεύθυνες για την καταστροφή που προκαλούν σε οποιαδήποτε από τις κοινότητες υποδοχής τους, αλλά επίσης θα υποχρεωθούν να λάβουν μέτρα για να μην καταστρέψουν περαιτέρω το περιβάλλον και τους πόρους διαβίωσης των πολιτών», είπε ο Ουίλιαμς στον Τύπο αμέσως μετά την ανακοίνωση της δικαστικής απόφασης.

Ωστόσο, ακόμα και σήμερα, το χωριό «είναι σαν "μουσείο"», λέει ο Dooh καθώς στέκεται στο ερειπωμένο πλέον αρτοποιείο του πατέρα του. Όταν λάβει την αποζημίωση του από τη Shell, σχεδιάζει να ανοικοδομήσει το αρτοποιείο, να ιδρύσει μια επαγγελματική σχολή και να προσφέρει θέσεις εργασίας στην κοινότητά του. «Θα επανιδρύσω αυτό το μέρος», λέει.

Ενώ η σειρά των επιτυχημένων αγωγών έχει δημιουργήσει ένα κύμα ελπίδας μεταξύ των κατοίκων του Δέλτα του Νίγηρα, παραμένει ασαφές εάν θα αποδοθεί πραγματική δικαιοσύνη. Δεκαεπτά χρόνια μετά την πετρελαιοκηλίδα στο Γκόι και περισσότερο από ένα χρόνο μετά την απόφαση της Χάγης στην υπόθεση του Dooh, οι νομικοί ακόμα διαπραγματεύονται ένα πακέτο αποζημίωσης για τους ενάγοντες.

Εξάλλου, όπως δήλωσε ένας από τους δικηγόρους που εκπροσώπησε τον Dooh. «Η πραγματική διαφορά πρέπει να είναι ότι η απόφαση για τα θύματα περιβαλλοντικών παραβιάσεων, παραβιάσεων ανθρωπίνων δικαιωμάτων στο εξωτερικό, μπορεί να ληφθεί εντός, αν όχι εβδομάδων ή μηνών, τουλάχιστον εντός δύο ετών, αλλά όχι όπως εδώ: 15 περίπου χρόνια. Είναι κάπως γελοίο».

Με πληροφορίες από Guardian

Via tvxs 


Διαβάστε επίσης:
Ανακαλύφθηκε το μεγαλύτερο φυτό στη Γη
Ο δημόσιος χώρος δεν είναι σταχτοδοχείο
ΕΡΕΥΝΑ: Οι μισοί Αμερικανοί έχουν μειωμένο IQ λόγω βενζίνης!

εμφάνιση σχολίων