«Tο όνειρο είναι μια πραγματικότητα»
Ο Οδυσσέας Ελύτης έγραψε το Ήλιος ο πρώτος, σε μια σκληρή εποχή που ήθελε να αντιπαραθέσει στο ζόφο ένα σύμπαν φανταστικό, επαναλαμβάνοντας: «το όνειρο είναι μια πραγματικότητα». Στη συλλογή συμπεριλαμβάνεται και το Σώμα Καλοκαιριού.DOCTV.GR
23 Ιουλίου 2020
Πάει καιρός που ακούστηκεν η τελευταία βροχή
Πάνω από τα μυρμήγκια και τις σαύρες
Τώρα ο ουρανός καίει απέραντος
Τα φρούτα βάφουνε το στόμα τους
Της γης οι πόροι ανοίγουνται σιγά σιγά
Και πλάι απ' το νερό που στάζει συλλαβίζοντας
Ένα πελώριο φυτό κοιτάει κατάματα τον ήλιο.
Ποιος είναι αυτός που κείτεται στις πάνω αμμουδιές
Ανάσκελα φουμέρνοντας ασημοκαπνισμένα ελιόφυλλα
Τα τζιτζίκια ζεσταίνονται στ' αυτιά του
Τα μυρμήγκια δουλεύουνε στο στήθος του
Σαύρες γλιστρούν στη χλόη της μασχάλης
Κι από τα φύκια των ποδιών του αλαφροπερνά ένα κύμα
Σταλμένο απ' τη μικρή σειρήνα που τραγούδησε:
Ω σώμα του καλοκαιριού, γυμνό, καμένο
Φαγωμένο από το λάδι κι από το αλάτι
Σώμα του βράχου και ρίγος της καρδιάς
Μεγάλο ανέμισμα της κόμης λυγαριάς
Άχνα βασιλικού πάνω από το σγουρό εφηβαίο
Γεμάτο αστράκια και πευκοβελόνες
Σώμα βαθύ πλεούμενο της μέρας!
Έρχονται σιγανές βροχές ραγδαία χαλάζια
Περνάν δαρμένες οι στεριές στα νύχια του χιονιά
Που μελανιάζει στα βαθιά μ' αγριεμένα κύματα
Βουτάνε οι λόφοι στα πηχτά μαστάρια των νεφών
Όμως και πίσω απ' όλα αυτά χαμογελάς ανέγνοια
Και ξαναβρίσκεις την αθάνατη ώρα σου
Όπως στις αμμουδιές σε ξαναβρίσκει ο ήλιος
Όπως μες στη γυμνή σου υγεία ο ουρανός.
Τον Νοέμβριο του 1943 βγαίνει σε εξακόσια αντίτυπα το ολιγοσέλιδο βιβλίο Ήλιος ο πρώτος μαζί με τις Παραλλαγές πάνω σε μιαν αχτίδα. Βρισκόμαστε στην καρδιά της Κατοχής. Το βιβλίο παρουσιάζει μια χτυπητή αντίθεση με το όλο κλίμα της ξενικής καταπίεσης και της γενικής κακουχίας. Ο τίτλος μιλά για τη βασιλεία του ήλιου και για τη διάθλαση μιας ακτίνας του. Το εξώφυλλό του είναι κίτρινο λεμονί. Η μέσα όψη του γαλάζια. Ο Ελύτης, γράφοντας και δημοσιεύοντας το Ήλιος ο πρώτος μέσα στην Κατοχή, αρνείται να υποταχτεί στη μηχανή θανάτου, αντιστέκεται στην «Ανάγκη». Αντισταθμίζει στο κακό, αντιπαραθέτοντας στο ζόφο ένα σύμπαν φανταστικό, που είναι καρπός της μυθοπλαστικής δύναμης του ποιητή. Σε όσους θα θεωρήσουν την πράξη αυτή σαν μια «φυγή από την πραγματικότητα», ο Ελύτης μπορεί να απαντήσει με όσα επιχειρήματα προσκομίζει προς υπεράσπιση του υπερρεαλισμού, το 1944, υπενθυμίζοντας ότι «υπερπραγματικότητα σημαίνει ολοκληρωτική πραγματικότητα, όπου έχουνε θέση όχι μονάχα το χώμα ή το τσαπί αλλά, ισότιμα πάντοτε, και το όνειρο και η σκιά και το ρίγος κι ο όρκος των ερωτευμένων, αφού και αυτά όλα υπάρχουνε, συγκροτούνε τον κόσμο κι έχουν το δικαίωμα στην ποιητική έκφραση. Και επαναλαμβάνει με επιμονή: «το όνειρο είναι μια πραγματικότητα».(Mario Vitti, Οδυσσέας Ελύτης. Κριτική μελέτη, Ερμής, Αθήνα 1991)
O Οδυσσέας Ελύτης (2 Νοεμβρίου 1911 - 18 Μαρτίου 1996) ήταν ποιητής από το Ηράκλειο της Κρήτης. Το πραγματικό του επίθετο ήταν Αλεπουδέλης. Έγινε γνωστός για τα ποιητικά του έργα Άξιον Εστί, Ήλιος ο Ηλιάτορας, Το Μονόγραμμα, Ο Μικρός Ναυτίλος, Τα Ρω του Έρωτα, Προσανατολισμοί. Τιμήθηκε με το Κρατικό Βραβείο Ποίησης το 1960 και το Νόμπελ Λογοτεχνίας το 1979.
Διαβάστε επίσης:
Ελύτης: Τα μπλε ποιήματα
Ελύτης: Γυμνός, Iούλιο μήνα
ΣΑΝ ΣΗΜΕΡΑ: Κείμενα, απόψεις, στίχοι του Ελύτη
εμφάνιση σχολίων