Μαρί Κιουρί, εφευρετικότητα TECH στη ζωή

TECH Η πρωτοπόρος επιστήμονας Μαρί Κιουρί ήταν μια παθιασμένη γυναίκα που με ζήλο και ανιδιοτέλεια καταπιανόταν με οτιδήποτε είχε σχέση με τη φυσική και τη χημεία. Το 1903 κέρδισε το Βραβείο Νόμπελ Φυσικής για τη δουλειά της πάνω στη ραδιενέργεια. Έγινε η πρώτη γυναίκα που κέρδισε Νόμπελ. Το 1911 κέρδισε ακόμη ένα Βραβείο Νόμπελ, αυτή τη φορά στη Χημεία για την ανακάλυψη δύο νέων χημικών στοιχείων, του πολώνιου και του ράδιου. Έγινε ο πρώτος επιστήμονας που κέρδιζε δύο βραβεία Νόμπελ.

Ήταν επίσης η πρώτη γυναίκα που της παραχωρήθηκε έδρα στο πανεπιστήμιο της Σορβόνης το 1906. Αν και βοήθησε αρκετά στην κατανόηση της ραδιενέργειας και ενίσχυσε με καινοτόμο ιατρικό εξοπλισμό νοσοκομεία της Γαλλίας κατά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, το σκάνδαλο που ξέσπασε για ερωτική σχέση με μικρότερο παντρεμένο συνάδελφό της, την ακολούθησε έως το τέλος της ζωής της.

Τα δύσκολα χρόνια και οι σπουδές της Κιουρί: Η Μαρία Σαλώμη Σκουοντόβσκα, όπως είναι το πραγματικό όνομα της Κιουρί, γεννήθηκε στις 7 Νοεμβρίου του 1867 στη Βαρσοβία της Πολωνίας. Το μικρότερο από τα πέντε παιδιά της οικογένειας, από μικρή ηλικία είχε έφεση στις θετικές επιστήμες. Στα 11 έχασε τη μητέρα της από φυματίωση. Με την επιτήρηση του πατέρα της, που ήταν δάσκαλος στο επάγγελμα, μελετούσε φυσική και μαθηματικά. Τελείωσε το λύκειο με εξαιρετικές και αξιοθαύμαστες επιδόσεις. Δεν της επιτράπηκε να παρακολουθήσει μαθήματα στο πανεπιστήμιο της Βαρσοβία επειδή δεχόταν μόνο άρρενες. Η Μαρία βρήκε τη λύση. Παρακολουθούσε μαθήματα στο «Ιπτάμενο Πανεπιστήμιο» στη Βαρσοβία, ένα παράνομο πανεπιστήμιο που πραγματοποιούσε διαλέξεις μυστικά.

Η οξυδερκής κοπέλα όμως ήταν ανικανοποίητη. Ονειρευόταν να σπουδάσει και να πάρει πτυχίο από πανεπιστήμιο του εξωτερικού. Παρόλο που ήταν επιμελής και πανέξυπνη φοιτήτρια, η δυσμενής οικονομική κατάσταση την εμπόδιζε να πραγματοποιήσει τα όνειρά της. Δεν το έβαλε κάτω. Μαζί με την αδερφή της, Μπρόνια, ήρθαν σε μία συμφωνία. Όσο η Μπρόνια θα σπούδαζε η Μαρία θα εργαζόταν για να πληρώσει τις σπουδές της αδερφής της. Όταν η Μρόνια θα αποφοιτούσε θα έκανε το ίδιο για τη Μαρία.

Για πέντε ολόκληρα χρόνια η Κιουρί εργαζόταν ως παιδαγωγός και κουβερνάντα και αφιέρωνε όλο τον ελεύθερο χρόνο της μελετώντας φυσική, χημεία και μαθηματικά. Η Μαρία το 1891 μετανάστευσε στο Παρίσι για να παρακολουθήσει μαθήματα στη Σορβόννη. Ζούσε σε ένα μικρό παταράκι με τα λιγοστά χρήματα που είχε καταφέρει να αποταμιεύσει. Αν και η αδερφή της τής πρότεινε να μείνει στο Παρίσι μαζί της τώρα που ήταν παντρεμένη με γιατρό, η Κιουρί θέλησε να αφοσιωθεί ολοκληρωτικά στα μαθήματα και δεν ήθελε να αποσπάται η συγκέντρωσή της από τίποτα. Μόνο όταν η υγεία της χειροτέρεψε αρκετά από την άσχημη και φτωχή διατροφή της, μετακόμισε για μικρό χρονικό διάστημα στο σπίτι της Μπρόνια.

Σε τρία χρόνια πήρε πτυχίο στη φυσική και την επόμενη χρονιά ήταν και πτυχιούχος μαθηματικών. Σύντομα, αποφάσισε να ασχοληθεί με τις ιδιότητες ορισμένων μετάλλων. Για αυτή τη μελέτη χρειαζόταν ένα εργαστήριο. Στο εργαστήριο γνώρισε τον επίσης φυσικό Πιερ Κιουρί. Η επαφή της με τον Γάλλο ήταν καταλυτική. Αμέσως σύναψαν ερωτική σχέση και μέσα σε ένα χρόνο παντρεύτηκαν με πολιτικό γάμο. Από τότε υιοθέτησε και το επώνυμο του συζύγου της. Γιόρτασαν τον μήνα του μέλιτος πραγματοποιώντας τον γύρο της Γαλλίας με ποδήλατα.

Ο Μπεκερέλ, το πολώνιο και η ραδιενέργεια: Ο φυσικός Ανρί Μπεκερέλ το 1896 παρατήρησε ότι στο σκοτάδι, οι ενώσεις ουρανίου εκπέμπουν ακτίνες. Η Κιουρί αποφάσισε να ασχοληθεί με το φαινόμενο της ακτινοβολίας που είχε ανακαλύψει ο Μπεκερέλ. Στη διατριβή της τη βοήθησε κι ο Πιερ, που παράτησε την δική του μελέτη και συνεργάστηκε με την Κιουρί. Μαζί πήγαν την ανακάλυψη του Μπεκερέλ ένα βήμα παραπέρα. Η Μαρία υπέθεσε ότι οι ακτίνες παραμένουν σταθερές άσχετα με την κατάσταση ή το σχήμα του ουρανίου. Οι ακτίνες, φαντάστηκε, ήταν αποτέλεσμα της ατομικής δομής του χημικού στοιχείου.

Η ιδέα ήταν αρκετά πρωτοποριακή στον τομέα της ατομικής φυσικής και η Κιουρί εκείνη την περίοδο ξεκίνησε να χρησιμοποιεί τη λέξη ραδιενέργεια για να περιγράψει το νέο αυτό φαινόμενο. Το 1898 μαζί με τον Πιερ απομόνωσαν μια ουσία που εξέπεμπε 300 φορές περισσότερη ακτινοβολία από ότι το ουράνιο. Ονόμασαν το νέο στοιχείο πολώνιο, προς τιμήν της γενέτειρας της Μαρίας Κιουρί. Λίγους μήνες αργότερα ανακάλυψαν ένα ακόμη χημικό στοιχείο το οποίο είχε κοινή χημική συμπεριφορά με το χημικό στοιχείο βάριο και το ονόμασαν ράδιο. Τα επόμενα χρόνια το ζευγάρι αφιερώθηκε ολοκληρωτικά στην απομόνωση μιας σημαντικής ποσότητας του νέου στοιχείου, ικανής να αποδείξει στην Γαλλική Ακαδημία την απτή ύπαρξή του. Το 1902 το ζευγάρι ανακοίνωσε ότι είχε παραγάγει ένα δέκατο γραμμαρίου καθαρό ράδιο, αποδεικνύοντας την ύπαρξή του ως ένα μοναδικό χημικό στοιχείο.

Το 1903 η Μαρί και ο Πιερ μοιράστηκαν το Νόμπελ Φυσικής μαζί με τον Μπεκερέλ για τη μελέτη τους στο φαινόμενο της ακτινοβολίας και της ραδιενέργειας. Μάλιστα, οι Κιουρί θεωρούνται και οι πρώτοι επιστήμονες που εκτέθηκαν στην ραδιενέργεια, χωρίς να γνωρίζουν τις βλαβερές επιπτώσεις του ράδιου στον ανθρώπινο οργανισμό. Ακόμη και τώρα, όποιος επιθυμεί να διαβάσει τις σημειώσεις των δύο επιστημόνων που βρίσκονται στην Εθνική Βιβλιοθήκη του Παρισιού, χρειάζεται να υπογράψει μια δήλωση αναφέροντας ότι με δική του ευθύνη θα τα διαβάσει επειδή τα σημειωματάριο εκπέμπουν μικρή ποσότητα ραδιενέργειας!

Το 1906 ο Πιερ Κιουρί έχασε τη ζωή του με τραγικό τρόπο. Περνώντας απρόσεχτα έναν δρόμο του Παρισιού, συγκρούστηκε με ένα κάρο που το έσερναν άλογα και πέθανε ακαριαία. Με τη Μαρία είχαν αποκτήσει δύο κόρες. Η Κιουρί κλονίστηκε βαθύτατα από τον άδικο χαμό του συζύγου της. Δεν σταμάτησε όμως ούτε στιγμή να ασχολείται με το επιστημονικό της έργο.

Το 1908 έγινε η πρώτη καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο της Σορβόνης, ενώ τρία χρόνια αργότερα κέρδισε το Νόμπελ Χημείας. Κατά την παραλαβή του βραβείου δεν παρέλειψε να αναφέρει τον αγαπημένο της σύζυγο και την ομαδική δουλειά που έκαναν για την απομόνωση των δύο στοιχείων. Το ερωτικό σκάνδαλο και η συμβολή της Κιουρί στον Μεγάλο Πόλεμο «Αισθάνομαι την ανάγκη να σας πω πόσο πολύ θαυμάζω το πνεύμα σας, την ενέργειά σας και την τιμιότητά σας. Θεωρώ τον εαυτό μου ευτυχή που είχα την ευκαιρία να σας γνωρίσω προσωπικά στις Βρυξέλλες», έγραψε ο Αλβέρτος Αϊνστάιν στη Μαρί Κιουρί έπειτα από την συνάντησή τους στο Βέλγιο. Η φυσικός, μετά τη δεύτερη βράβευση της με Νόμπελ ήρθε σε επαφή με εξέχοντες επιστήμονες της εποχής. Παρευρέθηκε στο πρώτο συνέδριο Φυσικής Σολβέϋ και μοιράστηκε τις γνώσεις της με άλλους συναδέλφους της.

Την ίδια περίοδο όμως η φήμη της Κιουρί στηλιτεύτηκε. Το 1911, τα γαλλικά μέσα τής χρέωσαν παράνομη ερωτική σχέση με ένα από τους μαθητές του Πιερ, τον Πολ Λανζεβίν. Ο Πολ ήταν παντρεμένος με παιδιά και αναγκάστηκε να χωρίσει έπειτα από τη γνωστοποίησης της σχέσης. Η Μαρία για πολύ καιρό δεν μπορούσε να βγει ούτε από το σπίτι της χωρίς να την ακολουθεί ο γαλλικός Τύπος και πολλοί ενοχλημένοι πολίτες που την κατηγορούσαν για την «αμαρτωλή πράξη» της. Η ίδια επισήμανε μετά τη σχέση της με τον Πολ ότι «δεν πρέπει να φοβόμαστε την ανθρώπινη φύση, μόνο να προσπαθούμε να την κατανοήσουμε».

Στην πραγματικότητα, η παράνομη σχέση ήταν μια αφορμή. Εκείνη την περίοδο ο αντισημιτισμός και η ξενοφοβία είχαν ενταθεί αρκετά τη Γαλλία, και η Κιουρί καθώς ήταν από την Πολωνία, έγινε εύκολος στόχος. Επειδή το πατρικό της όνομα ήταν Σκουοντόβσκα και θύμιζε εβραϊκό όνομα, πολλοί την κατηγόρησαν ότι ήταν Εβραία. Το 1914 ξέσπασε ο Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος και αμέσως η Κιουρί θέλησε να βοηθήσει με κάθε τρόπο. Με τα χρήματα που είχε κερδίσει από την κατάκτηση του Νόμπελ ενίσχυσε τον στρατό της Γαλλίας με 20 κινητές και 200 σταθερές μονάδες για ακτινογραφίες.

Η Κιουρί το 1921 δημιούργησε το ίδρυμα Κιουρί ως μέρος του Ινστιτούτου Ραδίου αρμόδιο για θεραπευτικές και ιατρικές εφαρμογές. Πέθανε στις 4 Ιουλίου του 1934 από απλαστική αναιμία. Η μακρόχρονη έκθεση της στη ραδιενέργεια της κόστισε την ζωή. Πάντοτε κουβαλούσε στην τσέπη της ιατρικής της ρόμπας φιαλίδια με ράδιο...

 

εμφάνιση σχολίων