Α' ΠΡΟΣΩΠΟ Βατσλάβικ: Εγχειρίδιο δυστυχίας

Α' ΠΡΟΣΩΠΟ «ΣΤΗΝ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ, ΤΟ ΩΡΟΣΚΟΠΙΟ ΣΑΣ ΣΑΣ ΠΡΟΕΙΔΟΠΟΙΕΙ (μαζί με άλλα τριακόσια εκατομμύρια πρόσωπα που γεννήθηκαν κάτω από τον ίδιο αστερισμό), για την πιθανότητα ενός ατυχήματος. Και πράγματι, γλιστράτε και χτυπάτε. Ήταν να το περιμένετε! Σε τελευταία ανάλυση, η αστρολογία δεν λέει μπούρδες…

ΑΛΛΑ ΕΙΝΑΙ ΟΝΤΩΣ ΕΤΣΙ; ΠΑΙΡΝΕΤΕ ΟΡΚΟ ότι θα πέφτατε ακόμα κι αν δεν είχατε διαβάσει αυτή την πρόβλεψη; Ή αν δεν πιστεύατε καθόλου στην αστρολογία; Δυστυχώς, δεν είναι δυνατόν να απαντήσουμε σ’ αυτή την ερώτηση εκ των υστέρων.

Ο ΦΙΛΟΣΟΦΟΣ ΚΑΡΛ ΠΟΠΕΡ ΕΧΕΙ ΑΝΑΠΤΥΞΕΙ την ενδιαφέρουσα ιδέα ότι -για να απλοποιήσουμε λιγάκι- οι ενέργειες του Οιδίποδα για να αποφύγει την πραγματοποίηση της φρικτής προφητείας είναι αυτές ακριβώς που οδήγησαν στη μοιραία επιβεβαίωση του χρησμού. Βλέπουμε εδώ μια άλλη δυνατή εφαρμογή της συμπεριφοράς αποφυγής: κάτω από κάποιες συνθήκες, μπορεί να οδηγήσει εκεί ακριβώς απ’ όπου είχε σκοπό να ξεφύγει. Ποιες είναι αυτές οι συνθήκες;

ΠΡΩΤΟΝ, ΧΡΕΙΑΖΕΤΑΙ ΜΙΑ ΠΡΟΒΛΕΨΗ, με την πλατειά έννοια του όρου, δηλαδή: αναμονή, ανησυχία και πίστη ή έστω υποψία ότι τα γεγονότα θα ακολουθήσουν μία συγκεκριμένη ροή. Δεν έχει καμία σημασία αν αυτή η προσμονή θα δημιουργηθεί μέσα μας από πεποιθήσεις που μας μεταδόθηκαν από άλλους, ή εάν θα είναι προϊόν αυθυποβολής.

ΔΕΥΤΕΡΟΝ, Η ΠΡΟΣΜΟΝΗ ΑΥΤΗ ΔΕΝ ΠΡΕΠΕΙ να αντιμετωπιστεί σαν μία απλή πιθανότητα, αλλά σαν μία έγκυρη αναγγελία ενός σίγουρου γεγονότος που απαιτεί μια άμεση συμπεριφορά αποφυγής.

ΤΡΙΤΟΝ, ΑΥΤΗ Η ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΥΠΟΘΕΣΗ ΘΑ ΕΙΝΑΙ τόσο πιο προφανής όσο θα τη συμμερίζεται ο πολύς κόσμος και θα είναι τόσο πιο πιστευτή όσο περισσότερο θα είναι σε αρμονία με την κοινή λογική, τους κοινωνικούς κανόνες και τις εμπειρίες του παρελθόντος. Π.χ., αρκεί να εδραιώσουμε μέσα μας την πεποίθηση -άσχετα αν είναι δικαιολογημένη ή παράλογη- ότι οι άνθρωποι γύρω μας κουτσομπολεύουν και μας κοροϊδεύουν πίσω απ’ την πλάτη μας.

ΜΕ ΒΑΣΗ ΑΥΤΑ ΤΑ…“ΓΕΓΟΝΟΤΑ” Η ΚΟΙΝΗ ΛΟΓΙΚΗ θα μας επιβάλλει να δυσπιστούμε πλέον με τους ανθρώπους. Και, εφ’ όσον καμουφλάρουν τις ενέργειές τους κάτω από ένα λεπτό πέπλο, θα λάβουμε τα μέτρα μας και θα τους παρατηρούμε προσεκτικά, δίνοντας “σημασία στη λεπτομέρεια”.

ΜΕ ΤΕΤΟΙΕΣ ΑΦΕΤΗΡΙΕΣ, ΕΙΝΑΙ ΜΟΝΟ ΖΗΤΗΜΑ ΧΡΟΝΟΥ να τους τσακώσουμε μια μέρα να ψιθυρίζουν, να πνίγουν μικρά γελάκια, να κλείνουν το μάτι ο ένας στον άλλο και να κουνούν συνωμοτικά τα κεφάλια τους. Η προφητεία θα έχει πραγματοποιηθεί και θα μπορούμε να φωνάζουμε θριαμβευτικά όσο και πικρά: “Το ήξερα εγώ”! Η επιτυχία είναι εγγυημένη, στο βαθμό που καταφέρνουμε να αγνοούμε τελείως τη δικιά μας συμβολή στην εξέλιξη της κατάστασης αυτής.

ΑΥΤΕΣ ΟΙ ΠΡΟΒΛΕΨΕΙΣ ΠΟΥ ΠΡΑΓΜΑΤΟΠΟΙΟΥΝΤΑΙ, διαθέτουν μια αληθινά μαγική δύναμη για να δημιουργούν μια “πραγματικότητα” και γι’ αυτό είναι πολύ σημαντικές για τον σκοπό μας. Έχουν επίλεκτη θέση στο οπλοστάσιο όλων αυτών που κυνηγούν τη δυστυχία, είτε σε καθαρά ατομικό επίπεδο, είτε σε κοινωνικό -συνολικό.

Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΔΕΙΧΝΕΙ, ΓΙΑ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ, ΠΩΣ ΟΤΑΝ ΟΙ ΕΘΝΙΚΕΣ ή κοινωνικές μειοψηφίες δεν μπορούν, στα πλαίσια μίας απαγορευτικής κοινωνίας, να ασχοληθούν με “νόμιμες” δραστηριότητες (γεωργία, βιοτεχνία κ.λπ.) επειδή η πλειοψηφία τούς θεωρεί πολίτες β' κατηγορίας, τεμπέληδες, πλεονέκτες, και, προ πάντων, “διαφορετικούς”, θα προσαρμοστούν και θα εξασφαλίσουν την επιβίωσή τους δουλεύοντας σαν ρακοσυλλέκτες, τοκογλύφοι, λαθρέμποροι κ.λπ. Μ’ αυτές τις δραστηριότητες, γίνονται τα αποβράσματα της “καλής κοινωνίας”, που φυσικά, έχει όλα τα δίκαια όταν τους κρατάει στο περιθώριο!

ΟΣΟ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΑΠΑΓΟΡΕΥΤΙΚΑ ΣΗΜΑΤΑ ΒΑΛΕΙ ΣΤΟΥΣ ΔΡΟΜΟΥΣ η τροχαία, τόσες παραβάσεις θα γίνουν κι αυτό θα δικαιολογήσει τη λήψη περισσότερων ακόμα απαγορευτικών μέτρων, αφού οι οδηγοί είναι τόσο κακοί. [...]

ΟΣΟ ΘΑ ΑΥΞΑΝΟΥΝ ΟΙ ΦΟΡΟΙ ΓΙΑ ΝΑ ΚΑΛΥΨΟΥΝ ΤΗ ΦΟΡΟΔΙΑΦΥΓΗ (είτε αυτή είναι αληθινή είτε φανταστική), τόσοι περισσότεροι τίμιοι πολίτες θα γίνονται φοροφυγάδες. Κάθε πρόβλεψη για μελλοντική έλλειψη (σωστή ή όχι) ενός καταναλωτικού αγαθού παρασύρει τις νοικοκυρές να αγοράσουν τόσα αποθέματα, ώστε στο τέλος να δημιουργηθεί όντως η έλλειψη που είχε προαναγγελθεί. Η πρόβλεψη κάθε γεγονότος έχει ένα τελικό αποτέλεσμα: αυτό ακριβώς που είχε προβλεφθεί.

ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΗ ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΗ ΕΙΝΑΙ, ΟΠΩΣ ΕΧΟΥΜΕ ΤΟΝΙΣΕΙ επανειλημμένα, να πεισθούμε ή ν’ αφήσουμε να μας πείσουν για ένα αναπόφευκτο μελλοντικό γεγονός και να θεωρήσουμε ότι η πραγματοποίησή του είναι ανεξάρτητη από τη θέλησή μας. (Γι’ αυτό, ίσως, οι πνευματιστικές συγκεντρώσεις με μέντιουμ αποτυγχάνουν όταν παρευρίσκεται ένας άπιστος.)

ΣΑΝ ΝΕΟΙ ΟΙΔΙΠΟΔΕΣ, μπορούμε να πετύχουμε με σιγουριά το αποτέλεσμα που θέλαμε να αποφύγουμε».


Απόσπασμα από το βιβλίο του Πολ Βατσλάβικ, Φτιάξε τη δυστυχία σου μόνος σου, εκδόσεις Αλήστου Μνήμης.

Ο Πολ Βατσλάβικ (25 Ιουλίου 1921-31 Μαρτίου 2007) ήταν Αυστροαμερικανός οικογενειακός σύμβουλος, ψυχολόγος, θεωρητικός της επικοινωνίας και φιλόσοφος. Πίστευε ότι οι άνθρωποι δημιουργούν τον δικό τους πόνο προσπαθώντας να διορθώσουν τα συναισθηματικά τους προβλήματα. Ήταν ένα από τα πιο σημαίνοντα πρόσωπα στο Ινστιτούτο Ψυχικής Έρευνας του Πάλο Άλτο στην Καλιφόρνια, όπου έζησε και εργάστηκε.

Πηγή: Το 23ο Γράμμα

εμφάνιση σχολίων