ΦΩΤΟ: UNSPLASH
«Είναι αυτοί που μοιάζουν με ναρκισσιστές, αλλά είναι πιο δόλιοι» γράφει ο Guardian ενώ στο TikTok, ο όρος είναι δημοφιλής, με περισσότερες από 2,6 εκατομμύρια αναφορές. Υπάρχει ακόμη και το hashtag #darkempathtok.
Οι σκοτεινοί ενσυναισθητικοί εντοπίστηκαν για πρώτη φορά σε μια μελέτη του 2021 που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Personality and Individual Differences. Οι ερευνητές το όρισαν ως «ένα νέο ψυχολογικό κατασκεύασμα» που αφορά άτομα που έχουν υψηλό βαθμό ενσυναίσθησης ταυτόχρονα με αυτό που είναι γνωστό ως «σκοτεινά χαρακτηριστικά». Ο τρόπος με τον οποίο συμβαίνει αυτό στην πράξη είναι κάποιος που φαίνεται να είναι περιποιητικός και ευαίσθητος, αλλά στην πραγματικότητα χρησιμοποιεί αυτές τις δεξιότητες για να προωθήσει τη δική του ατζέντα.
Αποδεικνύεται ότι υπάρχουν περισσότεροι από ένας τύποι ενσυναίσθησης. Η «συναισθηματική ενσυναίσθηση είναι ο βαθμός στον οποίο νιώθω αυτό που νιώθετε», λέει στον Guardian, η Nadja Heym, συν-συγγραφέας της ερευνητικής μελέτης και Αναπληρώτρια Καθηγήτρια στην Ψυχολογία και την Ψυχοπαθολογία της προσωπικότητας στο Πανεπιστήμιο του Nottingham Trent. «Έτσι, για παράδειγμα, όταν αισθάνεσαι λυπημένος, αυτό με κάνει να νιώθω λυπημένος. Αλλά υπάρχει το άλλο σενάριο που λέει: «Ξέρω τι σκέφτεσαι. Καταλαβαίνω την ψυχική σου κατάσταση. Αλλά πραγματικά δεν με ενδιαφέρει».
Είναι άτομα που εκμεταλλεύονται την ενσυναίσθησή τους για να χειραγωγήσουν και να εκμεταλλευτούν τους άλλους. Παρά το γεγονός ότι φαίνονται ευαίσθητοι και στοργικοί, στην πραγματικότητα χρησιμοποιούν αυτές τις δεξιότητες για να προωθήσουν τα δικά τους συμφέροντα. Στην ουσία δημιουργούν συναισθηματικές εξαρτήσεις ώστε να έχουν τον έλεγχο. «Οι πληροφορίες που τους δίνετε είναι σημαντικές απλώς επειδή, αν θέλουν να προβλέψουν τη συμπεριφορά σας, πρέπει να καταλάβουν τι σκέφτεστε για να προσπαθήσουν να σας ελέγξουν» εξηγεί η Nadja Heym, Σε γενικές γραμμές έχουν αντιφατικές συμπεριφορές, επικεντρώνονται στα δικά τους συμφέροντα και χρησιμοποιούν την ενοχή.
Η «σκοτεινή ενσυναίσθηση» μας υπενθυμίζει ότι μπορεί να συνυπάρχουν απίστευτη ευαισθησία και αναισθησία ταυτόχρονα. Η αναγνώρισή τους μας επιτρέπει να προστατεύσουμε τον εαυτό μας από τη χειραγώγηση και τον συναισθηματικό πόνο. Οι σκοτεινοί ενσυναισθητικοί είναι μια επικίνδυνη κατηγορία ανθρώπων και μπορούν να προκαλέσουν σοβαρή συναισθηματική βλάβη, δεν είναι ένας αστείος νέος ψυχολογικός όρος «της μόδας». Είναι σημαντικό να είμαστε σε εγρήγορση και να αναγνωρίζουμε τα σημάδια της χειραγώγησης.