Ένα 6ωρο πείραμα συνύπαρξης από τον Łukasz Twarkowski, σκηνοθέτη του περίφημου Rohtko. Μια παράσταση στα όρια σινεμά, θεάτρου και rave, στα χωράφια της Μαλακάσας, που δεν έχει πρόγραμμα
«Μια «ελεύθερη» παράσταση για ελεύθερους θεατές. 1000 άνθρωποι, 1000 εμπειρίες»: Μπορείς να περιπλανιέσαι ανάμεσα στους 6 διαφορετικούς χώρους, καθώς δεν χρειάζεται να κάθεσαι! Ένα σκηνικό-εγκατάσταση που αλλάζει καθώς περνάει η ώρα, σαν κινηματογραφικό πλατώ, με σάουνες, dancefloor, φαγητό, μπαρ και lounge, όπου κοινό και περφόρμερ συμμετέχουν σε ένα 6ωρο πείραμα συνύπαρξης, υπό τους ήχους και τους χορούς της rave κουλτούρας. Από τον Πολωνό σκηνοθέτη Łukasz Twarkowski που μας συνάρπασε για δύο συνεχόμενες χρονιές με το Rohtko του στη Στέγη.ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΑΝΝΑ ΧΑΡΙΤΟΥ
22 Μαΐου 2024
«Το Respublika του Λούκας Τβαρκόβσκι δεν είναι παράσταση, είναι κατάσταση». 20 μέρες πριν από την πρεμιέρα στη Μαλακάσα και ενώ λίγες θέσεις μένουν διαθέσιμες για την Πέμπτη 13 και την Παρασκευή 14 Ιουνίου (οι θέσεις για την παράσταση του Σαββάτου 15 Ιουνίου έχουν ήδη εξαντληθεί, υπάρχει διαθεσιμότητα μόνο για το dj set μετά τις 2 τα ξημερώματα), ο σκηνοθέτης της διπλής sold-out επιτυχίας του Rohtko, έρχεται, με ανάθεση της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση, να στήσει, για πρώτη φορά σε εξωτερικό χώρο, στο Terra Vibe Park στη Μαλακάσα, μια κοινότητα.
Μπορεί να είσαι θεατής, αλλά δεν χρειάζεται να μείνεις στη θέση σου.
Στο Respublika θα πάρουμε μέρος σε μια συνθήκη που αλλάζει όσα θεωρούσαμε ότι είναι θέατρο. Μπορεί να ξεκίνησε ως πείραμα στα δάση της Λιθουανίας, αλλά ποτέ δεν έχει παρουσιαστεί ως σκηνικό γεγονός σε ανοιχτό χώρο. Μπορεί να διαρκεί 6 ώρες συνολικά, αλλά τα 45 πρώτα λεπτά ξεναγείσαι στους χώρους, δυόμισι ώρες ζεις τη δράση, ενώ μιάμιση ώρα χορεύεις όσο και όπως θες. Μπορεί να είσαι θεατής, αλλά δεν χρειάζεται να μείνεις στη θέση σου.Μπορεί το Respublika να μας μιλάει για μια ουτοπική κοινωνία, αλλά εσύ έχεις κάλλιστα την ευκαιρία να γίνεις μέρος της. Μπορείς να επιλέξεις να συνυπάρξεις με τους ηθοποιούς, μπαίνοντας μαζί τους στη σάουνα και δειπνώντας στην κοινόχρηστη κουζίνα ή να παρακολουθείς τα πάντα από μια αναπαυτική θέση. Μπορείς να περιπλανιέσαι ανάμεσα στα δωμάτια ή να κάνεις το διάλειμμά σου στο μπαρ. Μπορείς να παρατηρείς το πώς στήνονται και ξεστήνονται τα σκηνικά δίπλα σου ή να χορεύεις μέχρι τελικής πτώσης στο κλαμπ του Respublika.
Μπορούν η μουσική και ο χορός να ενδυναμώσουν ένα φοβισμένο και ανήσυχο ανθρώπινο ον με τον τρόπο που το καταφέρνουν οι ιεροτελεστίες; Να κάνουν τους ανθρώπους λιγότερο αβοήθητους; Πιο υπεύθυνους; Ευαίσθητους; Μπορεί η ιδέα της ισοπολιτείας –και όσα αυτή εμπεριέχει– να υπερβεί τις πολιτικές δομές και να αποκτήσει νέο υπαρξιακό νόημα; Και ενώ ο Τβαρκόβσκι μας κατακλύζει με τέτοια ερωτήματα, με αυθάδεια σημειώνει ότι, εντέλει, «η χαρά μετράει».
Το σκηνικό είναι μια προσομοίωση της κοινότητας που δημιούργησε η ομάδα του Respublika στο πείραμα συμβίωσής της, το οποίο είχε διάρκεια σχεδόν ενός χρόνου, το 2020. Ηθοποιοί διαφορετικών φύλων, εθνικοτήτων και ηλικιών αποφασίζουν τότε, εν μέσω της πανδημίας, να ζήσουν για ένα διάστημα στη φύση, κόντρα στις έννοιες της κανονικότητας και της παραγωγικότητας, αποκομμένοι από την κοινωνία και τον βασικό κανόνα επιβίωσης σε αυτήν: την εργασία και το βασικό εισόδημα. Διερευνούν εναλλακτικές προοπτικές εργασίας που δεν εμπίπτουν στην καθιερωμένη αντίληψη της απασχόλησης των 40 ωρών την εβδομάδα, αλλά σύντομα συνειδητοποιούν πως εκείνα που πάντα τους ενώνουν είναι η rave μουσική και ο χορός. Ορκίζονται ο ένας στον άλλον: «Σου δίνω την αγάπη μου/ σου δίνω όρκους πίστης/ σου δίνω τη χαρά μου/ σου δίνω την ελευθερία μου και την ελπίδα μου. Ας χορέψουμε!»
Η παράσταση χρειάζεται πάνω από 3 εβδομάδες για να στηθεί
Η παράσταση χρειάζεται πάνω από τρεις εβδομάδες στήσιμο, έχει 40 άτομα συνεργείο, 14 ερμηνευτές, 150 τετραγωνικά μέτρα led οθόνες, έξι διαφορετικούς σκηνικούς χώρους. Με την παρουσία του κοινού ξεκινά ένα νέο πείραμα, στο οποίο οι θεατές είναι απολύτως ελεύθεροι να περιπλανηθούν στις εγκαταστάσεις του έργου. Μπροστά στα μάτια τους ξετυλίγεται η ιστορία. Κάποιες στιγμές ως ζωντανή δράση στα διάφορα δωμάτια-σκηνικά και άλλοτε ως κινηματογραφημένα πλάνα από τα δάση της Λιθουανίας, που προβάλλονται στις οθόνες του σκηνικού, αλλά και ως ζωντανό φιλμ που κινηματογραφείται επιτόπου.Καθημερινές κουβέντες αλλά και φιλοσοφικές συζητήσεις, καβγάδες, ερωτικές εξομολογήσεις, προσωπικές και συλλογικές αγωνίες του θιάσου γύρω από την εμπειρία, την αξία και την έκβαση του πειράματός τους, τα όρια της ελευθερίας, της δικαιοσύνης και της δημοκρατίας, τις συμβάσεις του δημόσιου βίου και το μέλλον της κοινωνίας, τους πολέμους, την κλιματική αλλαγή, την κοινή ευημερία και, γενικότερα, τον σκοπό και τη χαρά της ζωής, της τέχνης και της συνύπαρξης εναλλάσσονται με τα dj-sets, όπου κοινό και θίασος χορεύουν μαζί.
Καθώς οι ώρες κυλούν, χώρος και χρόνος σταδιακά χάνουν τις διαστάσεις τους, ολόκληρο το σκηνικό αποσυναρμολογείται και μεταμορφώνεται σε ένα τεράστιο dancefloor, ηθοποιοί και κοινό γίνονται μια αγκαλιά, οι αναφορές στον Διογένη και το πιθάρι του, τον Ντεκάρτ, τη Γαλλική Επανάσταση και την κοινότητα των Άμις διασταυρώνονται με μαρτυρίες από το μέλλον, μετουσιώνοντας το ιδιότυπο παραστασιακό εγχείρημα σε μια συλλογική, συμπυκνωμένη σε λίγες ώρες εμπειρία στοχασμού, μετά χορού, μια περιστασιακή αυτόνομη ζώνη, για το νόημα της ύπαρξης και, μαζί, της συνύπαρξης. Αλλιώς, του δημόσιο βίου και της δημοκρατίας, νομιμοποιώντας έτσι τον λόγο που το όλο πρότζεκτ τιτλοφορείται RESPUBLIKA.
Διαβάστε επίσης: O Τβαρκόβσκι μας πάει στη Μαλακάσα για μια rave εμπειρία
Στα σαράντα ένα του χρόνια, ο Τβαρκόβσκι –επί δεκαετίας συνεργάτης του Krystian Lupa και πλέον ο πιο ανερχόμενος Ευρωπαίος σκηνοθέτης διεθνώς– διευρύνει τα όρια της τεχνολογίας και των νέων μέσων στην παραστασιακή συνθήκη, έλκοντας το ύφος των σκηνοθεσιών του από το είδος του mockumentary. Δημιουργεί, δηλαδή, έργα τέχνης που, ενώ δεν συνέβησαν ποτέ, ο ίδιος τα προσεγγίζει σαν πραγματικά συμβάντα.
Ένα τέτοιο mockumentary είναι και το Respublika: οικοδομεί σε παρόντα χρόνο ένα ουτοπικό μέλλον του θεάτρου και της κοινωνίας. Γιατί ίσως κάποτε να είμαστε όλοι ελεύθεροι, ίσοι και να χορεύουμε έως το ξημέρωμα. Κι αν όχι για πάντα, έστω για έξι μόνο ώρες.
Ένα χειραφετημένο πείραμα για χειραφετημένους θεατές. Αυτόν τον Ιούνιο, και για τρεις ημέρες μόνο, το πείραμα του Λούκας Τβαρκόβσκι μεταφέρεται από τα δάση της Λιθουανίας στη Μαλακάσα. Η παράσταση, που έχει ήδη διαπρέψει στις ευρωπαϊκές σκηνές, παρουσιάζεται για πρώτη φορά σε εξωτερικό χώρο, εκεί από όπου όλα ξεκίνησαν, στη φύση. Ετοιμαστείτε για την πιο εμβυθιστική εμπειρία της ζωής σας. Κάθε θεατής και μια διαφορετική εμπειρία.
Το Σάββατο 15 Ιουνίου, μετά το τέλος της παράστασης, στις 02:00 πριν το ξημέρωμα της Κυριακής 16 Ιουνίου, θα ακολουθήσει ένα εκρηκτικό dj-set, για το οποίο υπάρχουν ακόμα διαθέσιμα εισιτήρια, με τον σούπερ σταρ της techno μουσικής Richie Hawtin και την Παλαιστίνια dj-φαινόμενο Sama' Abdulhadi, σε συνεργασία με την Blend Music Productions. Ένα απελευθερωτικό dance party, όπου άνθρωποι, όνειρα και ιστορίες συνύπαρξης μπλέκονται σε μια δημιουργική χορογραφία απόλυτης ελευθερίας.
To Respublika με τα λόγια του Λούκας Τβαρκόβσκι
Για το έργο: Το έργο έχει ως βάση του μια κοινότητα που ζει εκτός της οργανωμένης κοινωνίας και δοκιμάζει την ιδέα του καθολικού βασικού εισοδήματος. Βλέπουμε πόσο γρήγορα αλλάζουν τα πάντα και είναι προφανές ότι σύντομα δεν θα υπάρχουν αρκετές θέσεις εργασίας για τους ανθρώπους, οπότε αρχίζεις να σκέφτεσαι, τι θα συμβεί μετά; Ίσως δεν θα χρειάζεται να δουλεύουμε πια; Ωστόσο, γρήγορα συνειδητοποιήσαμε ότι δεν ήταν τόσο απλό. Είναι πολύ πιο πολύπλοκο. Στοχαστήκαμε για τη θέση του ατόμου στον σύγχρονο κόσμο. Λαμβάνουμε συνεχώς αντιφατικά μηνύματα που μας κάνουν να αισθανόμαστε αβοήθητοι και χαμένοι. Γιατί, ό,τι κι αν κάνουμε, είμαστε επιζήμιοι. Στους άλλους, στον πλανήτη. Δεν υπάρχουν καλές επιλογές. Ό,τι κι αν κάνουμε, κάτι βλάπτουμε. Ως απάντηση, μια ομάδα ανθρώπων άρχισε να ξεσαλώνει ως έναν τρόπο αντίστασης στην απελπιστική κατάσταση. Μπορεί να ακούγεται παράλογο, όμως, από την άλλη πλευρά, τι μπορούμε να κάνουμε;Για το θέατρο: Ζούμε σε έναν κόσμο εικόνων, επικοινωνούμε μέσω εικόνων και είμαστε μονίμως συνδεδεμένοι. Ως εκ τούτου, στο θέατρο αναζητούμε διαρκώς νέους τρόπους για να αφηγηθούμε ιστορίες. Προσπαθούμε να μάθουμε και να καταλάβουμε πώς σκέφτεται και βλέπει τον κόσμο το σύγχρονο άτομο. Γινόμαστε όλο και περισσότερο διαδικτυωμένοι, δεν αποσυνδεόμαστε ποτέ: συχνά, μάλιστα, κοιτάμε δύο διαφορετικές οθόνες ταυτόχρονα. Αυτό αλλάζει την αντίληψή μας, το μυαλό μας λειτουργεί διαφορετικά. Ίσως αυτός είναι ο λόγος που αναζητώ την υπέρβαση, τόσο σε αυτή την παράσταση όσο και σε άλλα έργα μου. Και τη βρίσκω στις υποκουλτούρες του rave και στο ίδιο το rave. Έτσι, αν θέλουμε να ασχοληθούμε με τέτοια θέματα, χρειαζόμαστε νέες μορφές θεάτρου για να το κάνουμε. Το θέατρο είναι μια εμπειρία. Για μένα, το θέατρο είναι μια από τις πιο αισθησιακές μορφές τέχνης: χρησιμοποιεί το ανθρώπινο σώμα, τον ιδρώτα, τη δυνατή μουσική, τη συντροφικότητα. Όλες οι αισθήσεις μπορούν να ενεργοποιηθούν ταυτόχρονα. Συνήθως, το θέατρο δεν αξιοποιεί όλες αυτές τις δυνατότητες, αλλά δικός μας στόχος είναι να δουλεύουμε με τις αισθήσεις, ακόμα και με ριζοσπαστικούς ή επώδυνους τρόπους, καθώς το θέμα είναι πάντα η εμπειρία.
Διαβάστε επίσης: Ο Richie Hawtin και το κοινωνικό πείραμα Respublika στη Μαλακάσα
Για το rave: Το rave είναι μια δήλωση. Ακούγεται ίσως αποκρυφιστικό το να προσπαθείς να εξηγήσεις το συναίσθημα και την κατάσταση που σχετίζονται με αυτό, καθώς δεν υπάρχουν αρκετοί όροι για να το περιγράψεις, αλλά ένα πράγμα είναι σίγουρο: πρόκειται για μια πολύ σημαντική εμπειρία. Οι ερευνητές της trance μουσικής περιγράφουν την πρώτη φορά που ένιωσαν να μοιράζονται αυτό το συναίσθημα της χαράς ως κοινότητα, να χορεύουν στον ίδιο ρυθμό, αλλά και το πώς αυτό έγινε σημείο τομής στη ζωή τους. Το rave είναι εγγενώς αντικαπιταλιστικό. Απαιτεί χρόνο. Πηγαίνεις σε μια εκδήλωση ηλεκτρονικής μουσικής για να ξεφύγεις από τον κόσμο για λίγες ώρες. Tο να χορεύεις στον ρυθμό αυτό για πολλή ώρα προκαλεί ένα παράξενο αίσθημα απώλειας των ορίων ανάμεσα σε μένα και σε σένα, ανάμεσα στα φύλα και ανάμεσα στις ηλικίες. Αισθάνεσαι απόλυτη ελευθερία. Είσαι με άλλους, αλλά θα μπορούσες να είσαι και μόνος σου. Μπορείς να είσαι αυτό που είσαι και αυτό που θέλεις να είσαι. Το να χορεύεις για τόση ώρα είναι, κατά μία έννοια, αντιπαραγωγικό. Δεν καταφέρνεις τίποτα επί ώρες. Αλλά σήμερα, που πολλοί άνθρωποι φοβούνται μήπως είναι αντιπαραγωγικοί, η διάρκεια του Respublika είναι επίσης μια δήλωση: «Το αξίζω, το χρειάζομαι και τα υπόλοιπα δεν έχουν σημασία».
Λίγα λόγια για τον Łukasz Twarkowski
Ο Λούκας Τβαρκόβσκι (γενν. 1983) είναι σκηνοθέτης του θεάτρου και του κινηματογράφου, σκηνογράφος και δημιουργός πολυμεσικών παραστάσεων που συνδυάζουν θέατρο και εικαστικά, καθώς επίσης συνεργάτης του διάσημου Πολωνού θεατρικού σκηνοθέτη Krystian Lupa, με τον οποίο δούλεψε σε διάφορες παραγωγές τα τελευταία δέκα χρόνια. Ο Λούκας Τβαρκόβσκι ίδρυσε επίσης την «Ομάδα Προβλημάτων Ταυτότητας» (στην οποία ανήκε μέχρι το 2017), μια πολυθεματική συλλογικότητα με σκοπό τον συνδυασμό των εικαστικών και παραστατικών τεχνών με τη λογοτεχνία, την αρχιτεκτονική και την ηχητική τέχνη. Μέχρι πρότινος συνεργαζόμενος σκηνοθέτης στο Teatr Polski στο Βρότσλαβ, είναι πλέον ανεξάρτητος σκηνοθέτης που ανεβάζει έργα σε διάφορα θέατρα σε όλη την Ευρώπη.Trivia
Ο τίτλος της παράστασης προέρχεται από τη λατινική φράση res publica, η οποία μεταφράζεται περίπου ως «δημόσια σφαίρα» ή «θέματα κοινού ενδιαφέροντος». Μπορεί επίσης να αναφέρεται σε ένα αγαθό που ανήκει σε πολλούς ανθρώπους, όπως η δημόσια περιουσία. Παραδόξως, ο όρος ταυτιζόταν επίσης στην αρχαία Ρώμη με τη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία, δηλαδή με μια μοναρχία. Παράλληλα, η αγγλική λέξη republic, η οποία προέρχεται από την ίδια φράση, μεταφράζεται ως δημοκρατία.– Ακολουθώντας τα χνάρια της έκρηξης του βρετανικού rave κινήματος στα τέλη της δεκαετίας του 1980, η ελληνική rave σκηνή εμφανίστηκε στις αρχές της δεκαετίας του 1990, με επικά, 15ωρα πάρτι για χιλιάδες εκκεντρικούς μυημένους, τα οποία διοργανώνονταν σε απομακρυσμένα μέρη έξω από την πόλη. Οι σαγηνευτικοί ρυθμοί της electro και ο ασταμάτητος χορός μέχρι το ξημέρωμα συνέβαλαν στη διαμόρφωση μιας κοινότητας και μιας συλλογικής κουλτούρας, η οποία είχε ως επίκεντρο τη «Φάρμα» στα Οινόφυτα –μια αποθήκη με αχυρένιες σκηνές και μερικά στρέμματα γης αντί για πίστα– και παρόμοια σημεία στην περιοχή της Βαρυμπόμπης. Η «Φάρμα» έκλεισε το 1996, αλλά η σκηνή συνεχίστηκε στα μεγάλα κλαμπ. Η rave σκηνή συνεχίζει να ανθίζει μέχρι και σήμερα με την έννοια της κοινότητας, της ανοιχτότητας και της ξεσηκωτικής μουσικής που την καθορίζουν, μια ευκαιρία συνύπαρξης και συλλογικού μοιράσματος.
– Η δημιουργία του Respublika ξεκίνησε με εργαστήρια στην άγρια φύση της Λιθουανίας. Όλοι οι ηθοποιοί και η δημιουργική ομάδα εγκατέλειψαν τα σπίτια τους για να περάσουν μήνες σε μια απομονωμένη κοινότητα. Καθ' όλη τη διάρκεια της παραμονής τους στο δάσος, οι ηθοποιοί του Respublika μοιράζονταν τις σκέψεις τους στην κάμερα. Οι εξομολογήσεις τους ανήλθαν σε 50 ώρες υλικού, γεγονός που δυσκόλεψε τον σκηνοθέτη κατά τη διαδικασία της επιλογής. Η τελική εκδοχή της παράστασης, η οποία περιλαμβάνει αποσπάσματα διάρκειας μίας ώρας, παρέχει αποκαλυπτικές απόψεις για την ελευθερία και θέτει καίρια ερωτήματα σχετικά με την κοινωνία μας, την κοινή ευημερία και το μέλλον του κόσμου.
– Η πρεμιέρα της παράστασης στο Βίλνιους, τον Σεπτέμβριο του 2020, έγινε δεκτή με θετικές κριτικές. «Δεν είναι η εμβυθιστική μορφή, το δάσος των εικόνων, η κατάσταση παραληρήματος ή ο μοναδικός χώρος που δίνουν αξία στο Respublika. Η ομορφιά του έγκειται στην ανθρωπιά του – γυμνό, απέριττο, αλλά και διαπεραστικά οικείο» γράφει η θεατρική ιστοσελίδα Menų Faktūra (Λιθουανία). «Ο Τβαρκόβσκι συνδυάζει τις δυνάμεις διαφορετικών μορφών τέχνης για να θέσει σύγχρονα ερωτήματα σχετικά με τις αντιφατικές σχέσεις μεταξύ του ατόμου και της κοινωνίας, της οικονομίας, της φύσης και του εαυτού μας» σημειώνει το 7 meno dienos.