Όταν ο Καζαντζάκης CULTURE έκανε τον γύρο των Κυκλάδων

CULTURE Τα γράμματά του αναδίνουν γνώριμες ευωδιές που συναντάμε κι εμείς σήμερα στις διακοπές μας, έναν αιώνα μετά. Την ίδια ζεστή ανάσα της θάλασσας, της συκιάς, του αμπελιού. Τα ίδια τοπία που γαληνεύουν τον νου μας. Παραθέτουμε μερικά χαρακτηριστικά αποσπάσματα, που ελπίζουμε να σας ταξιδέψουν και να σας κάνουν να ονειροπολήσετε.

Τήνος – 9 Αυγούστου. «Η θάλασσα καλή. […] Στεγνό, καθάριο ελληνικό νησί, χωρίς νερά, χωρίς δέντρα, με καθαρά σπίτια, βαμμένα με ασβέστη, λουλάκι. Καθίζουμε στο καφενείο, τύποι Αθηναίικοι, σε διακοπές.

Σπίτι δε βρήκαμε, γιομάτα τα ξενοδοχεία. Πήγαμε σε μιαν αμμουδιά και βρήκαμε πού θα κοιμηθούμε το βράδυ. Το φεγγάρι θ’ αργήσει να βγει, και θα ’χουμε άστρα. Θεία σύκα, άσπρα. Είμαι ευτυχής, κρατώντας τα γλυκύτατα τούτα δώρα της γης. Αύριο φεύγουμε μ’ ένα καΐκι για τη Μύκονο. Έτσι στην τύχη θα πηγαίνουμε.

Τα βουνά είναι εδώ όπως τ’ αγαπώ: γυμνά, λιοψημένα, βυθισμένα σε κατάμπλαβο ουρανό. […] Στην αμμουδιά βρήκα δύο νέους ψαράδες και μιλήσαμε για τα χταπόδια, για τις γοργόνες και για τις μάγισσες.»

Μύκονος – 11 Αυγούστου. «Θάμα είναι η Μύκονος. Σπάνια χάρηκα τόσο βαθιά, όσο τη στιγμή που αντίκρυσα τη μικρή πολιτεία κάτασπρη, χιονάτη, με τις ασβεστωμένες ίσες ταράτσες, λάμποντας σαν πολιτεία φεγγαριού, απάνου από μια θάλασσα σκούρα γαλάζια και πράσινη.

Κι όταν μπήκα στα στενά σοκάκια, ήταν άφραστη χαρά η αποκάλυψη κάθε γωνιάς: σκάλες όλασπρες, κολόνες, καμάρες, πηγάδια σε μικρές πλατεΐτσες, συκιές, πλατάνια κι ολόγυρα ανεμόμυλοι που σαλεύουν αργά, κουρασμένα, ήσυχα τα φτερά τους. Θάμα είναι όλη η πολιτεία, ο αέρας, το χώμα, το ξερό βουνό, οι απλοί άνθρωποι, η μιλιά τους, τα σύκα, τα σταφύλια, το θυμάρι, η μέντα…

Κοιμήθηκα εξαίσια. Ο ουρανός γύριζε πάλι γύρα από το κεφάλι μου, το καΐκι χόρευε αλαφρά στο λιμάνι κι ένας καραβόσκυλος γαύγιζε δίπλα σε μια πλώρα. […] Ανέβηκα τα βουνά για να πάω στο μοναστήρι της Πανωμεριάς∙ βρήκα μες στην εκκλησία πέντε κοπελιές του χωριού να στολίζουν την Παναγία -της έβαζαν κέρινους ανθούς, λουλούδια και κορδέλες. Και γελούσαν και σιγοτραγουδούσαν, σα να στολίζουν νύφη.»

Νάξος – 15 Αυγούστου. (Σημείωση: Ο Νίκος Καζαντζάκης είχε μείνει στο νησί από το 1897 μέχρι το 1899, ως μαθητής στη Γαλλική Εμπορική Σχολή του Τιμίου Σταυρού.)

«Έτρεμε η καρδιά μου ως αντίκρυσα το μεσαιωνικό καστέλι της Νάξος. Γυρίζω τους παλιούς γνώριμους δρόμους και θυμούμαι τα πάντα -διακρίνω γνωστές φυσιογνωμίες, πολλά σπίτια έχουν γκρεμιστεί, πολλές βρύσες στέρεψαν, πλήθος συκιές που γνώριζα ξεπατώθηκαν. Η πολιτεία πεθαίνει. Πολλοί γέροι και γριές, ελάχιστοι νέοι. Τη νύχτα ελάχιστα φώτα άναψαν, όλα τα σπίτια σφαλίζουν ενωρίτατα.

Είδα το σπίτι που μέναμε, τη Σχολή, τα παραθύρια μερικών κοριτσιών -της Αυγουστίνας, της Κλειώς, της Ιακώβας. Η καρδιά μου είναι βαριά και χαρούμενη, σαν του Οδυσσέα, σα γύρισε στην Ιθάκη. Πλήθος χαρακτηριστικά θα μπούνε στην «Οδύσεια».

Σαν τον ήλιο είμαστε κι εμείς οι άνθρωποι. Κάθε μέρα στο ίδιο αυλάκι κι ολοένα ανανεούμενοι με νέους πόθους κι ελπίδες, έτοιμοι να δημιουργήσουμε νέους κόσμους άγνωρους και σε μας τους ίδιους.»

Αμοργός – Μέχρι αρχές Σεπτεμβρίου. «Το κρανίο μου γιομίζει φως, θάλασσα, βουνά, νησιά, φωνές, χρώματα. Είδα, χάρηκα με σιωπή, θάμα είναι αυτός ο κόσμος, μα χρειάζεται πολύς αγώνας για να τον δούμε. Υπόφερα πολύ, υποφέρω, μάχουμε μα δοξάζω το «θεό μου», γιατί κάποτε κατορθώνω να μετουσιώνω τον αγώνα σε αγάπη.

Ξάφνου βλέπω: Βλέπω για πρώτη φορά τα άστρα, τη θάλασσα, τις γυναίκες, τα δέντρα και το ζεστό τούτο λιοψημένο κορμί μου, που δέχεται κι επεξεργάζεται όλα τούτα τα θάματα και μάχεται να τα σώσει.

Όλα τούτα τα θεία οράματα των νησιών -φως, χρώμα, γραμμή, γαλήνη, ισορροπία, μέτρο, αρμονία- είναι για την εποχή μας τούτη που ζούμε πολυτέλεια, στολίδι, φτερό φανταχτερό, σοφία δασκαλική.»


Ανακαλύψτε όλο το έργο του μεγάλου Έλληνα συγγραφέα Νίκου Καζαντζάκη στον εκδοτικό οίκο Δίοπτρα 

 
Διαβάστε επίσης:
Η ιστορία του ανθρώπου που έψαχνε για το τέλειο κοχύλι
Μαγικές διαδρομές
Δημητριάδης: Ιθάκη

 

εμφάνιση σχολίων