Α' ΠΡΟΣΩΠΟ Σώπα, μη μιλάς

Α' ΠΡΟΣΩΠΟ Σώπα, μη μιλάς, είναι ντροπή
κόψ' τη φωνή σου
σώπασε επιτέλους
κι αν ο λόγος είναι αργυρός
η σιωπή είναι χρυσός.

Τα πρώτα λόγια που άκουσα από παιδί
έκλαιγα, γέλαγα, έπαιζα μου λέγανε: «σώπα».

Στο σχολείο μού κρύψαν την αλήθεια τη μισή,
μου λέγανε: «εσένα τι σε νοιάζει; Σώπα!»
Με φιλούσε το πρώτο κορίτσι που ερωτεύτηκα και μου λέγανε:
«κοίτα μην πείς τίποτα, σσσσ... σώπα!».
Κόψε τη φωνή σου και μη μιλάς, σώπαινε.

Κι αυτό βάσταξε μέχρι τα εικοσί μου χρόνια.
Ο λόγος του μεγάλου
η σιωπή του μικρού.
Έβλεπα αίματα στο πεζοδρόμιο,
«Τι σε νοιάζει εσένα;», μου λέγανε,
«θα βρείς το μπελά σου, σώπα».

Αργότερα φωνάζανε οι προϊστάμενοι
«Μη χώνεις τη μύτη σου παντού,
κάνε πως δεν καταλαβαίνεις, σώπα».
Παντρεύτηκα, έκανα παιδιά,
η γυναίκα μου ήταν τίμια κι εργατική και
ήξερε να σωπαίνει.
Είχε μάνα συνετή, που της έλεγε «σώπα».

Σε χρόνια δίσεκτα οι γονείς, οι γείτονες με συμβουλεύανε:
«Μην ανακατεύεσαι, κάνε πως δεν είδες τίποτα. Σώπα».
Μπορεί να μην είχαμε με δαύτους γνωριμίες ζηλευτές,
με τους γείτονες, μας ένωνε, όμως, το Σώπα.

Σώπα ο ενας, σώπα ο άλλος, σώπα οι επάνω, σώπα οι κάτω,
σώπα όλη η πολυκατοικία και όλο το τετράγωνο.
Σώπα οι δρόμοι οι κάθετοι και οι δρόμοι οι παράλληλοι.
Κατάπιαμε τη γλώσα μας.
Στόμα έχουμε και μιλιά δεν έχουμε.

Φτιάξαμε το σύλλογο του «Σώπα».
και μαζευτήκαμε πολλοί,
μία πολιτεία ολόκληρη, μια δύναμη μεγάλη, αλλά μουγκή!

Πετύχαμε πολλά, φτάσαμε ψηλά, μας δώσανε παράσημα,
τα πάντα κι όλα πολύ.
Εύκολα, μόνο με το Σώπα.
Μεγάλη τέχνη αυτό το «Σώπα».

Μάθε το στη γυναίκα σου, στο παιδί σου, στην πεθερά σου
κι όταν νιώσεις ανάγκη να μιλήσεις ξερίζωσε τη γλώσσα σου
και κάν' την να σωπάσει.
Κόψ' την σύρριζα.
Πέτα την στα σκυλιά.
Το μόνο άχρηστο όργανο από τη στιγμή που δεν το μεταχειρίζεσαι σωστά.

Δεν θα έχεις έτσι εφιάλτες, τύψεις κι αμφιβολίες.
Δε θα ντρέπεσαι τα παιδιά σου και θα γλιτώσεις από το βραχνά να μιλάς,
χωρίς να μιλάς να λες «έχετε δίκιο, είμαι σαν κι εσάς».
Αχ! Πόσο θα 'θελα να μιλήσω ο κερατάς.

Και δεν θα μιλάς,
θα γίνεις φαφλατάς,
θα σαλιαρίζεις αντί να μιλάς.

Κόψε τη γλώσσα σου, κόψ' την αμέσως.
Δεν έχεις περιθώρια.
Γίνε μουγκός.
Αφού δε θα μιλήσεις, καλύτερα να το τολμήσεις. Κόψε τη γλώσσα σου.

Για να είσαι τουλάχιστον σωστός στα σχέδια και στα όνειρά μου
ανάμεσα σε λυγμούς και σε παροξυσμούς κρατώ τη γλώσσα μου,
γιατί νομίζω πως θα'ρθει η στιγμή που δεν θα αντέξω
και θα ξεσπάσω και δεν θα φοβηθώ και θα ελπίζω
και κάθε στιγμή το λαρύγγι μου θα γεμίζω με ένα φθόγγο,
με έναν ψίθυρο, με ένα τραύλισμα, με μια κραυγή που θα μου λέει:
Mίλα!

 
 Aziz Nesin, Σώπα μη μιλάς. Απόδοση: Γιάννης Ρίτσος.Ο Αζίζ Νεσίν (φιλολογικό ψευδώνυμο του Μεχμέτ Νουσρέτ Νεσίν, 20 Δεκεμβρίου 1915 - 6 Ιουλίου 1995) ήταν Τούρκος λογοτέχνης, ευθυμογράφος και πολιτικός ακτιβιστής. Μεγάλωσε σε ορφανοτροφείο. Στα 19 του φοίτησε στη σχολή Ευελπίδων της Τουρκίας και το 1939 έγινε ανθυπολοχαγός. Στα γράμματα τον βλέπουμε για πρώτη φορά το 1944 με διηγήματα και ποιήματα στην εφημερίδα “μιλιετ”. Το 1945 αποτάχθηκε από τον στρατό για τις αριστερές του πεποιθήσεις. Τις αριστερές του ιδέες τις διοχέτευε σε περιοδικά και εφημερίδες και αυτές έγιναν η αιτία το 1947 να βρεθεί στην φυλακή και μετά στην εξορία. Από το 1970 ήτανε από τούς δημοφιλέστερους συγγραφείς στην Τουρκία. Έγραψε ποίηση, διηγήματα, θέατρο, δοκίμια και ασκούσε κριτική στο Τουρκικό καθεστώς, ζητώντας την επαναφορά της Δημοκρατίας στη χώρα. Ήτανε κατά του θρησκευτικού φανατισμού και σφοδρός επικριτής του Ισλάμ. Στις αρχές του 1990 επικηρύχθηκε με 100.000 δολ. από έναν Τούρκο επιχειρηματία γιατί μετέφραζε τους «Σατανικούς στίχους» του Σαλμάν Ρούσντι, που η Ισλαμική φετφά είχε καταδικάσει σε θάνατο για προσβολή του Προφήτη Μωάμεθ. Γεννημένος σε μία εποχή όπου στην Τουρκία δεν διέθεταν επίθετα επίσημα, έπρεπε να υιοθετήσει ένα μετά την εισαγωγή του υποχρεωτικού νόμου περί επωνύμων του 1934. Αν και η οικογένειά του χρησιμοποιούσε το επίθετο «Topalosmanoğlu», μετά από την ύπαρξη ενός προγόνου ονόματι «Topal Osman», ο ίδιος ο Αζίζ επέλεξε το επίθετο Νεσίν («Nesin»). Στην τουρκική γλώσσα, Nesin? σημαίνει Τι είσαι;.

 
Διαβάστε επίσης: 
Ταρκόφσκι: «Πες της, γιατί δεν της λες»
Ένας φορητός παράδεισος
«Ούτε ένας δεν μπορεί να μάθει τι αισθάνεται»

εμφάνιση σχολίων