Blitz Theatre Group, Late Night. Live premiere: Κυριακή 17 Μαΐου στις 21:00. Με αγγλικούς και ελληνικούς υπότιτλους. Διάρκεια παράστασης: 96 λεπτά. Tη νύχτα... έρχονται οι blitz. Οι blitz, που γράφουν πάντα από κοινού, συμπρωταγωνιστούν και συν-σκηνοθετούν τα έργα τους, παρουσιάζουν στο ψηφιακό κανάλι του Ιδρύματος Ωνάση το Late Night, μια από τις πιο πολυταξιδεμένες ελληνικές παραγωγές του ελληνικού θεάτρου, με διεθνή περιοδεία από το 2012 έως το 2019. Το Late Night εκτυλίσσεται αργά τη νύχτα, σε μια αίθουσα χορού. Εκεί, μια ομήγυρη τραγουδά και χορεύει, μια απόκοσμη φωνή δίνει οδηγίες και παραγγέλματα, μια επιγραφή από νέον αναβοσβήνει διαρκώς κι εκείνοι, ζαλισμένοι από το ποτό, επιδίδονται σε προσωπικές εξομολογήσεις. Σκηνοθετώντας μια νύχτα πάνω από την Ευρώπη, οι blitz συνθέτουν την αποσπασματική αφήγησή τους στην αίθουσα χορού. Μια αφήγηση που δεν ολοκληρώνεται ποτέ, με τους ήρωες στο όριο μεταξύ παραίτησης και αντίστασης, και με τις προσωπικές αναμνήσεις των προσώπων να συγκρούονται με το χάος της Ιστορίας.
Η θεατρική ομάδα blitz (στα γερμανικά «κεραυνός») σχηματίστηκε στην Αθήνα, τον Οκτώβριο του 2004, από τους Γιώργο Βαλαή, Αγγελική Παπούλια και Χρήστο Πασσαλή, με βάση την κοινή πεποίθησή τους ότι το θέατρο είναι ένας χώρος ουσιαστικής συνάντησης ανθρώπων και ανταλλαγής ιδεών, καθώς και την ανάγκη τους να απαντήσουν στο ερώτημα τι ζητάει η κοινωνία από την τέχνη σήμερα και τι μπορεί να σημαίνει το θέατρο στον 21ο αιώνα. Στη Στέγη πρωτοεμφανίστηκαν το 2012 με το Late Night, μια παράδοξη αλληγορία για το τι σημαίνει να ζεις το τέλος μιας εποχής.
Simon McBurney / Complicité, The Encounter (Η συνάντηση). Με αγγλικούς και ελληνικούς υπότιτλους. Διάρκεια παράστασης: 120 λεπτά. Για να παρακολουθήσετε την παράσταση ψηφιακά, πρέπει να φορέσετε ακουστικά ώστε να βιώσετε τη 3D-audio συνθήκη ακρόασης. Ανήσυχος ερευνητής της θεατρικής αφήγησης, της νέας τεχνολογίας και της οπτικοακουστικής φόρμας, ιδρυτής της θρυλικής ομάδας Complicité, που από το 1983 ορίζει και επαναπροσδιορίζει τη σύγχρονη διεθνή σκηνή, ο δραματουργός, σκηνοθέτης και ηθοποιός Σάιμον Μακ Μπέρνυ πρόσφερε μια νέα αξεπέραστη εμπειρία με το The Encounter το 2016.
Το The Encounter είναι ένα σόλο ρεσιτάλ του Μακ Μπέρνυ, συμπαραγωγή της ομάδας με το Διεθνές Φεστιβάλ Εδιμβούργου, τη Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση και τα θέατρα Barbican (Λονδίνο), Schaubühne (Βερολίνο), Théâtre Vidy (Λοζάνη) και Warwick Arts Centre (Κόβεντρι).
Όλα ξεκίνησαν από ένα βιβλίο που διάβασε ο Μακ Μπέρνυ πριν από είκοσι χρόνια και το οποίο δεν ξέχασε ποτέ: το Amazon Beaming του Ρουμάνου συγγραφέα Petru Popescu, που περιγράφει την αληθινή ιστορία του φωτορεπόρτερ του περιοδικού National Geographic, Loren McIntyre. Σε μια αποστολή του, το 1969, ο Μακ Ιντάυρ χάθηκε στα τροπικά δάση μεταξύ Περού και Βραζιλίας, αναζητώντας τη μυθική κοίτη του Αμαζόνιου. Διασώθηκε από τους ιθαγενείς μιας άγνωστης φυλής και μυήθηκε, μέσω των τελετουργιών τους, σε μια πρωτόγνωρη εμπειρία διεύρυνσης της συνείδησης.
Μια ανάλογη εμπειρία μας πρόσφερε ο Μακ Μπέρνυ. Φοράμε ακουστικά, σε μια παιγνιώδη τελετουργία που ανήκει σαφώς στον 21ο αιώνα! Και αυτό διότι ο διακεκριμένος sound designer Gareth Fry (Ολυμπιακοί Αγώνες Λονδίνου), αξιοποιώντας την προηγμένη αμφιωτική τεχνολογία (binaural technology), δημιούργησε μια 3D-audio συνθήκη ακρόασης του ηχοτοπίου του αρχέγονου –και σήμερα απειλούμενου– οικοσυστήματος του Αμαζόνιου, σαν να βρισκόμασταν εκεί, στον πνεύμονα του πλανήτη Γη.
Στην ερώτηση «ποιοι είναι οι Complicité;», η Luyn Gardner, η σπουδαία Αγγλίδα κριτικός θεάτρου, απάντησε: «Ο λόγος για τον οποίο πηγαίνω θέατρο». Στη λίστα της βρετανικής εφημερίδας Telegraph με τους «100 πιο επιδραστικούς ανθρώπους του βρετανικού πολιτισμού», o Σάιμον Μακ Μπέρνυ φιγουράρει στην 31η θέση.
Δημήτρης Ξανθόπουλος, Ο Μοσκώβ-Σελήμ του Γεώργιου Βιζυηνού. Με αγγλικούς και ελληνικούς υπότιτλους. Διάρκεια παράστασης: 90 λεπτά. Ένα από τα πιο σπουδαία διηγήματα του Γεώργιου Βιζυηνού, «Ο Μοσκώβ-Σελήμ», μιλάει για την ανάγκη της αποδοχής, τη μοναξιά ενός ανθρώπου που η κοινωνία τον θεωρεί «τρελό», την ιστορία ενός αντιήρωα, αντίστοιχες της οποίας βρίσκουμε στις σελίδες της «ένδοξης» ιστορίας κάθε λαού. Οι ηθοποιοί της παράστασης μοιράζονται την αφήγηση, τα σώματα και οι φωνές γίνονται ένα, δίνοντας υπόσταση σε αυτό το υπέροχο κείμενο.
Το διήγημα, με φόντο τους Ρωσοτουρκικούς πολέμους του ύστερου 18ου αιώνα, αφηγείται την ιστορία ενός Τούρκου στρατιώτη, ο οποίος, μετά την απόρριψη από τον πατέρα του, επιζητεί την επιβεβαίωση και τη δικαίωσή του στα πεδία των μαχών. Όταν, μετά από χρόνια, βρίσκεται αιχμάλωτος στη Ρωσία, θα έρθει αντιμέτωπος με μια «αποκάλυψη». Η ανάγκη του για τρυφερότητα και δικαιοσύνη βρίσκει, ανέλπιστα, ανταπόκριση στον αιώνιο εχθρό. Η καρδιά του ελαφραίνει όταν μοιράζεται την ιστορία του με έναν Έλληνα στρατιώτη που επιθυμεί να τον ακούσει. «Φοβούμαι μήπως οι φανατικοί της ιδικής μου φυλής ονειδίσωσιν έναν Έλληνα συγγραφέα, διότι δεν απέκρυψε την αρετή σου, ή δεν υποκατέστησεν εν τη αφηγήσει σου έναν χριστιανικό ήρωα. Αλλά μη σε μέλη. Εξετίμησα εν σοι ουχί τον άσπονδο εχθρόν του Έθνους μου, αλλ' απλώς τον άνθρωπον. Διά τούτο μη σε μέλη. Θα γράψω την ιστορίαν σου.» Με αυτά τα λόγια αρχίζει ο Βιζυηνός να αφηγείται, σε γλώσσα που πάλλεται από ρυθμό και δύναμη, την ιστορία του Τούρκου Μοσκώβ-Σελήμ. Ο Μοσκώβ-Σελήμ είναι ένας Τούρκος που θα ήθελε να είναι Ρώσος, ένας μοναχικός άνθρωπος που όλοι αποφεύγουν και ειρωνεύονται, μέχρι που γνωρίζει έναν Έλληνα στρατιώτη, ο οποίος βλέπει στα μάτια του Σελήμ «πένθος της καρδίας». Και αποφασίζει να διηγηθεί την απίστευτη ζωή του και να μας χαρίσει ένα έργο υψηλής ψυχογραφικής ανάλυσης, βαθιά αντιπολεμικό, ένα κείμενο για την αγωνία της ταυτότητας και τις συνεχείς διαψεύσεις, ένα διήγημα που αναδεικνύει τον πλούτο και την περιπέτεια της γλώσσας μας.
«Ο Μοσκώβ-Σελήμ» είναι το τελευταίο διήγημα του Γεώργιου Βιζυηνού, το οποίο έγραψε έγκλειστος στο ψυχιατρείο. Δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Εστία, το 1895, εν αγνοία του συγγραφέα του. Όπως αναφέρει ο Δημήτρης Ξανθόπουλος: «Ο Βιζυηνός όμως δεν μένει μόνο σε αυτό. "Ο Μοσκώβ-Σελήμ" είναι ένα διήγημα που μιλά για την επιθυμία ενός παιδιού να αγαπηθεί, να γίνει αποδεκτό από τον πατέρα του, για τη στρεβλή έννοια της αγάπης που μπορεί να διακατέχει μια οικογένεια, για το πώς αυτό που φαίνεται δεν είναι πάντα αυτό που είναι... Για την αρετή του ανθρώπου, που δεν γνωρίζει σύνορα, φύλο, χρώμα ή εθνικότητα.»
Λεωνίδας Κωνστανταράκος (Alaska), X Apartments. Live premiere: Τετάρτη 20 Μαΐου στις 21:00. Με αγγλικούς και ελληνικούς υπότιτλους. Διάρκεια: 59 λεπτά. Το X Apartments του Λεωνίδα Κωνστανταράκου (Alaska) είναι ένα ντοκιμαντέρ για την ομότιτλη παράσταση-ντοκουμέντο της Στέγης, τον Μάιο του 2015, με επίκεντρο δεκαπέντε διαμερίσματα σε δύο διαδρομές μέσα σε ξεχασμένες γειτονιές της Αθήνας, με δύο θεατές τη φορά. Ακολουθώντας το κοινό και συζητώντας με τους επιμελητές, τους καλλιτέχνες και τους κατοίκους, η ταινία αναζητά τα όρια τέχνης και πραγματικότητας, ιδιωτικού και δημόσιου χώρου. Το φιλμ παρουσιάστηκε στο 19ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης το 2017.
Η δράση X Apartments, μια ιδέα του Matthias Lilienthal, πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο του 2ου Fast Forward Festival τον Μάιο του 2015, με καλλιτεχνικές επιμελήτριες την Κάτια Αρφαρά και την Anna Mülter. Προέτρεπε τους θεατές να γίνουν για λίγες ώρες οδοιπόροι στην άγνωστη ιδιωτική ζώνη της πόλης, περιπατητές που επισκέπτονται τα σπίτια συμπολιτών τους, σε ένα θέατρο της αυθεντικής κατάστασης, της εξοικείωσης, της συμμετοχής και της συνύπαρξης. Έλληνες και ξένοι σκηνοθέτες και κινηματογραφιστές, αρχιτέκτονες και εικαστικοί, ηθοποιοί και χορογράφοι διαμόρφωσαν τις ιδιωτικές αυτές κατοικίες σε σκηνικούς χώρους και παρουσίασαν επί τόπου τις περφόρμανς τους.
«Ποτέ άλλοτε το θέατρο δεν διακατεχόταν από τόση επιθυμία για πραγματικότητα» δήλωνε τότε ο πρωτοπόρος Γερμανός επιμελητής Ματίας Λίλιενταλ (γενν. 1959), ο οποίος στις ριζοσπαστικές παραγωγές του μεταφέρει το θέατρο από το τοπίο της ψευδαίσθησης σε εκείνο της αποκαλυπτικής εμπειρίας. Στήνοντας από το 2002 αυτή τη site-specific περιπλάνηση στα... σπίτια των άλλων, επανεξετάζει τα όρια μεταξύ ιδιωτικού και δημόσιου χώρου, αποικιοκρατικού και νομαδικού βίου, ατομικότητας και κοινότητας, αστικής εξερεύνησης και ψυχογεωγραφίας. Μετά τη Βηρυτό, το Γιοχάνεσμπουργκ, το Σάο Πάολο και πολλές ακόμη πόλεις, η ιδιότυπη αυτή περιπλάνηση μας έκανε να τρυπώσουμε στο ιδιωτικό άβατο των συμπολιτών μας, με δύο διαδρομές. Διαμερίσματα της αντιπαροχής και μεσοπολεμικά σπίτια που μαρτυρούν το πλούσιο αρχιτεκτονικό παρελθόν· χώροι κενοί και κατοικίες γεμάτες μνήμες και παλιά αντικείμενα· οικοδομές ημιτελείς και εφήμερες κατασκευές· χώροι ημι-δημόσιοι και χώροι κοινωνικού αποκλεισμού: το Χ Apartments επικεντρώνεται στις αθέατες όψεις της Αθήνας και στο σύνθετο φαινόμενο της (συγ)κατοίκησης, επιχειρώντας μια εναλλακτική ανθρωπογεωγραφική προσέγγιση του αστικού ιστού της.
George Pelecanos σε μια συζήτηση με τη Μαριλένα Αστραπέλλου. Με αγγλικούς και ελληνικούς υπότιτλους. Διάρκεια: 76 λεπτά. Ο Stephen King τον έχει αποκαλέσει «μεγαλύτερο εν ζωή συγγραφέα αστυνομικών μυθιστορημάτων στην Αμερική», όμως ο Τζορτζ Πελεκάνος διαθέτει μια πλουσιότερη γκάμα ταλέντων και δραστηριοτήτων. Είναι επίσης βραβευμένος δημοσιογράφος και παραγωγός ταινιών ανεξάρτητου κινηματογράφου, αλλά και τηλεοπτικών σειρών, ενώ το όνομά του έχει συνδεθεί με μία από τις καλύτερες σειρές που έχει βγάλει η αμερικανική τηλεόραση, το The Wire, καθώς σε επεισόδια της σειράς υπήρξε παραγωγός και σεναριογράφος.
Γεννημένος στην Ουάσιγκτον το 1957, από Έλληνες γονείς, ο Πελεκάνος δεν έχασε ποτέ του την επαφή με την καταγωγή του, όπως μαρτυρούν τα ονόματα και η ιδιοσυγκρασία ηρώων που εμφανίζονται στα μπεστ σέλερ βιβλία του. Από τον Ντιμίτρι Καράς έως τον Νικ Στεφάνος και τον Σπίρο Λούκας, ο 63χρονος συγγραφέας κινείται σταθερά στην ευρύτερη περιοχή της γενέτειρας πόλης του και κοιτάζει κατάματα το λιγότερο φωτογενές πρόσωπό της.
Στην επίσκεψή του στη Στέγη συνομίλησε με τη δημοσιογράφο Μαριλένα Αστραπέλλου για τη σχέση του με την Ελλάδα, αλλά και με την Αμερική, όπως τη σκιαγραφεί μέσα από τα βιβλία και τα σενάριά του. Εκεί δηλαδή όπου κατοικούν οι απόκληροι, οι κακότυχοι και οι αδικημένοι μιας κοινωνίας η οποία τελικά μάλλον δεν μοιράζει το περίφημο «αμερικανικό όνειρο» τόσο ακριβοδίκαια.
Αρχείο Καβάφη | «Περιμένοντας τους Βαρβάρους», Επτά Ποιήματα, Επτά Μαθήματα. Διάρκεια: 105 λεπτά. Επτά συναντήσεις με αφορμή επτά καβαφικά ποιήματα. Στις συναντήσεις, η ανάλυση του ποιήματος ακολουθείται από μια εφ' όλης της ύλης συζήτηση για την καβαφική ποίηση. Σε μία από αυτές τις επτά συναντήσεις-μαθήματα αναλύεται το ποίημα του Κ. Π. Καβάφη «Περιμένοντας τους Βαρβάρους» από την Επίκουρη Καθηγήτρια Συγκριτικής Φιλολογίας στο Πανεπιστήμιο του Λέιντεν της Ολλανδίας, Μαρία Μπολέτση.
Κάθε συνάντηση ξεκινά από την ανάλυση ενός επιλεγμένου ποιήματος του Κ. Π. Καβάφη, με σκοπό να επεκταθεί στην ανάλυση του λογοτεχνικού και πολιτισμικού περιβάλλοντος μέσα στο οποίο γράφτηκαν τα συγκεκριμένα έργα. Κάθε ποίημα γίνεται έτσι γέφυρα που οδηγεί σε μια μεγαλύτερη συζήτηση και συσχέτιση με άλλα έργα του ποιητή και άλλων Ελλήνων και ξένων λογοτεχνών και δημιουργών.
Διαβάστε επίσης:
Το κανάλι του Ιδρύματος Ωνάση εκπέμπει
Το πρώτο σημάδι πολιτισμού είναι η φροντίδα
VIDEO: Οδηγός επιβράδυνσης από τους RootlessRoot
ENTER στη Στέγη. Το διεθνές online project επιστρέφει με την Ιζαμπέλα Ροσελίνι