CULTURE Matisse: Οδηγός δημιουργικότητας

CULTURE Πορτοκαλί άνθρωποι, μπλε ντομάτες και πολύχρωμοι σκύλοι. Οι πίνακες του Ανρί Ματίς αποκαλύπτουν τον κόσμο, όπως τον έβλεπε ο ίδιος. Ο Henri Émile Benoît Matisse, (31 Δεκεμβρίου 1869 – 3 Νοεμβρίου 1954) ήταν ένας από τους σημαντικότερους Γάλλους ζωγράφους του 20ου αιώνα. Θεωρείται ιδρυτής του καλλιτεχνικού κινήματος του Φωβισμού (Fauvism) καθώς και μία από τις σημαντικότερες μορφές της μοντέρνας τέχνης. Τα έργα του ξεσήκωσαν πολλές φορές αρνητικές αντιδράσεις αλλά η προτεραιότητά του ήταν να βάλει τους δικούς του όρους.

Στον 20ο αιώνα, η φωτογραφία αρχίζει να διαδίδεται και μια νέα γενιά ζωγράφων στο Παρίσι αναπόφευκτα αναπτύσσει τη δική της, ξεχωριστή ματιά. Ο Ματίς και ο Πικάσσο (που έγιναν πολύ καλοί φίλοι) βοήθησαν με την ανατρεπτική τους ματιά να καθοριστεί η μοντέρνα τέχνη στην αρχή του 20ου αιώνα. Μέσα από ομιλίες, συνεντεύξεις και την αλληλογραφία του, ο Γάλλος ζωγράφος, μας άφησε ως κληρονομία αρκετά πολύτιμα κείμενα. Αυτά είναι τα δικά του σημαντικά ζητήματα σχετικά με την δημιουργικότητα.

 
Μάθημα #1: Πρώτα μαθαίνεις τους κανόνες, μετά ανατρέπεις. Ο Matisse πίστευε πως πριν την προσωπική έκφραση, ένας καλλιτέχνης πρέπει πρώτα να μάθει τα βασικά της τέχνης του. Όταν άρχισε να διδάσκει το 1908, το πρώτο που έμαθε στους μαθητές του, ήταν να ζωγραφίζουν ρεαλιστικά. «Ένας ακροβάτης εκτελεί το νούμερό του με φαινομενική ευκολία, όμως δεν πρέπει να ξεχνάμε τι έκανε για να φτάσει σε τέτοιο αποτέλεσμα. Το ίδιο συμβαίνει και στη ζωγραφική».

Μάθημα #2: Φτιάξε τους δικούς σου κανόνες. «Δεν είναι προτιμότερο να αφήνουμε χώρο στο μυστήριο;» Ο Matisse χρησιμοποίησε αβίαστα φωτεινά χρώματα στα τοπία και στα πορτρέτα του, προκαλώντας αρχικά αρνητικές αντιδράσεις στον κόσμο της τέχνης, της εποχής του. Όμως επέμεινε. Το 1912, απαντώντας στον λόγο για τον οποίο ζωγράφισε μπλε ντομάτες σε έναν καμβά, είπε: «Επειδή τις βλέπω με αυτόν τον τρόπο και δεν μπορώ να κάνω κάτι αν κανείς άλλος δεν το βλέπει».

Μάθημα #3: Περιστοιχίστε τον εαυτό σας με πράγματα που αγαπάτε. Ο Matisse κρατούσε συνεχώς κοντά στον καμβά του πράγματα που του άρεσαν και τον ενέπνεαν όπως κεραμικά, αγάλματα, φυτά, πτηνά και αντικείμενα. Δεν ήταν μόνο ελκυστικά αλλά συχνά αποτελούσαν και αντικείμενα της εργασίας του. «Το αντικείμενο είναι ουσιαστικά ένας ηθοποιός. Κι ένας καλός ηθοποιός μπορεί να πάρει μέρος σε 10 διαφορετικά έργα. Έτσι κι ένα αντικείμενο μπορεί να διαδραματίσει άλλο ρόλο σε 10 διαφορετικές εικόνες».

Μάθημα #4: Μην αφήσετε τίποτα να σας κρατήσει μακριά από την τέχνη σας. Τον Ιανουάριο του 1941, ο 72χρονος Matisse επέστρεψε από ιατρική επίσκεψη με μια δυσοίωνη διάγνωση: καρκίνο του δωδεκαδακτύλου. Αν και η χειρουργική επέμβαση για την απομάκρυνση του καρκίνου πέτυχε, ο καλλιτέχνης υπέφερε από τις επιπλοκές. Έπρεπε να περάσει τα υπόλοιπα χρόνια του στο κρεβάτι, ή σε αναπηρική καρέκλα.

Όμως, αντί να αφήσει το γεγονός να τερματίσει τη δημιουργική του παραγωγή, το είδε ως ευκαιρία για νέα αρχή. Έτσι, αναδιοργάνωσε την κρεβατοκάμαρά του έτσι ώστε να είναι περιτριγυρισμένος με ότι υλικά χρειαζόταν ώστε να κάνει τέχνη. Όταν δεν μπορούσε πια να ζωγραφίσει, ασχολήθηκε με το κολάζ, πράγμα που του επέτρεψε να δημιουργήσει τέχνη σε κλίμακα πιο μνημειώδη από ποτέ, παρά την περιορισμένη κινητικότητα του. Ορισμένα έργα του, όπως η Πισίνα (1952), φτάνουν ακόμα και τα 16 μέτρα πλάτος.
 
Πηγές: artsynet, wikiart, artnet.

εμφάνιση σχολίων