Ένα απόσπασμα από το βιβλίο «Η θεωρία του σκοπού της ζωής», του Φρίντριχ Νίτσε
DOC TV
13 Μαΐου 2014
ΠΑΡ’ ΟΛΟ ΠΟΥ ΤΑ ΚΑΤΑΦΕΡΝΟΥΜΕ ΑΡΚΕΤΑ ΓΡΗΓΟΡΑ, μπορώ να πω, με τη συνηθισμένη φυσικά μυωπία μας, να ξεχωρίζουμε από απόσταση πέντε βημάτων τους ομοίους μας, σε χρήσιμους και σε άχρηστους, σε καλούς και σε κακούς ανθρώπους, ωστόσο αν καθίσουμε και τα βάλουμε κάτω και κάνουμε έναν απολογισμό και σκεφτούμε το γενικό σύνολο αυτού του ξεχωρίσματος καταλήγουμε σε μια φοβερή δυσπιστία. Δεν μας ικανοποιεί το ξεχώρισμα, δεν είμαστε σίγουροι και στο τέλος τα παρατάμε. Στο κάτω κάτω της γραφής, ίσως ο πιο άχρηστος, ο πιο βλαβερός άνθρωπος να είναι ο πιο χρήσιμος για τη συντήρηση του είδους. Γιατί ο άνθρωπος αυτός -ο βλαβερός- συντηρεί στον εαυτό του ή στους άλλους ανθρώπους διάφορα ένστικτα που χωρίς αυτά η ανθρωπότητα θα είχε εδώ και πολύ καιρό αποχαυνωθεί και διαφθαρεί (…)
ΑΓΑΠΗ ΚΑΙ ΦΙΛΗΔΟΝΙΑ! ΑΛΗΘΕΙΑ, ΠΟΣΟ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΑ ΑΚΟΥΓΟΝΤΑΙ στις καρδιές μας οι δυο αυτές λέξεις. Κι όμως, θα μπορούσαν να εκφράζουν και οι δυο αυτές λέξεις το ίδιο ένστικτο, βαφτισμένο δυο φορές. Η πρώτη εγκωμιαστικά, απ’ την άποψη των ανικανοποίητων και των ακόρεστων που βρίσκουν «καλό» το ένστικτο αυτό· τη δεύτερη με τη χυδαία έννοια, από την άποψη εκείνων που γνωρίζουν καλά πλέον, που έχουν ένα ένστικτο κατοχής κατασιγασμένο κάπως, και που τώρα φοβούνται για τα «αγαθά» τους.
Η «ΑΓΑΠΗ ΓΙΑ ΤΟΝ ΣΥΝΑΝΘΡΩΠΟ» ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΤΑΧΑ ΕΠΙΤΑΚΤΙΚΗ ΑΝΑΓΚΗ για μια καινούργια ιδιοκτησία; Και αλήθεια, το ίδιο μήπως δεν συμβαίνει και με την αγάπη μας για τη γνώση, για την αλήθεια; Και γενικότερα για κάθε επιθυμία καινούργιου; Κουραζόμαστε με το παλιό, για ό,τι γνωρίζουμε καλά και σίγουρα, έχουμε ανάγκη να τεντώσουμε τα χέρια μας ακόμα πιο μακριά. Και το πιο όμορφο τοπίο, όταν το ζήσουμε, όταν το έχουμε μπροστά στα μάτια μας για τρεις ολόκληρους μήνες, μας κουράζει· δεν είμαστε βέβαιοι για την αγάπη μας γι’ αυτό. Κάποια άλλη μακρινή όχθη μάς τραβάει περισσότερο. Γενικότερα, μια κατοχή μειώνεται με τη χρήση.
Η ΕΥΧΑΡΙΣΤΗΣΗ ΠΟΥ ΑΙΣΘΑΝΟΜΑΣΤΕ ΓΙΑ ΤΟΝ ΕΑΥΤΟΝ ΜΑΣ ΠΡΟΣΠΑΘΕΙ να διατηρηθεί με το να μεταμορφώνει πάντοτε κάποιο καινούργιο πράγμα μέσα μας· κι αυτό ακριβώς ονομάζεται «κατοχή». Όταν κουραζόμαστε από ένα απόκτημα, κουραζόμαστε με τον ίδιο μας τον εαυτό. (Μπορούμε και να υποφέρουμε απ’ το παραπανίσιο· επίσης, και η ανάγκη του να πετάμε, να προσφέρουμε, μπορεί και αυτή να πάρει το κολακευτικό όνομα «αγάπη»).
ΟΤΑΝ ΒΛΕΠΟΥΜΕ ΚΑΠΟΙΟΝ ΝΑ ΥΠΟΦΕΡΕΙ, ΜΕ ΜΕΓΑΛΗ ΠΡΟΘΥΜΙΑ αρπάζουμε την ευκαιρία που μας προσφέρεται. Αυτό κάνει ο φιλεύσπλαχνος, ο συμπονετικός άνθρωπος· και αυτός ονομάζει «αγάπη» την επιθυμία ενός νέου αποκτήματος που έχει ξυπνήσει μέσα στη ζωή του και τη χαίρεται, όπως χαίρεται κανείς την πρόσκληση μιας καινούργιας κατάστασης.
ΑΛΛΑ ΕΚΕΙΝΟ ΠΟΥ ΠΑΡΟΥΣΙΑΖΕΤΑΙ ΣΑΝ ΕΠΙΘΥΜΙΑ ΑΠΟΚΤΗΣΗΣ είναι η φυλετική αγάπη. Αυτός που αγαπά θέλει να γνωρίζει αποκλειστικά το πρόσωπο που επιθυμεί, θέλει να εξουσιάζει απόλυτα, τόσο την ψυχή του όσο και το σώμα του, θέλει να αγαπιέται μονάχα αυτός, να κυριαρχεί και να βασιλεύει μέσα στην άλλη ψυχή, σαν το υψηλότερο και πιο επιθυμητό αγαθό.
ΑΝ ΚΑΘΙΣΟΥΜΕ ΚΑΙ ΣΚΕΦΤΟΥΜΕ ΠΡΟΣΕΚΤΙΚΑ ΟΛΑ ΤΑ ΠΑΡΑΠΑΝΩ, θα δούμε πως αυτό, ούτε λίγο ούτε πολύ, δεν φανερώνει τίποτ’ άλλο παρά απ’ το να αποκλείουμε ολόκληρο τον κόσμο απ’ την απόλαυση ενός αγαθού και μιας πολυτιμότατης ευτυχίας, αν σκεφτούμε πως αυτός που αγαπά προσπαθεί να κάνει φτωχούς και να στερήσει όλους τους άλλους αντιπάλους, και να γίνει ο δράκουλας του θησαυρού του σαν τον πιο αδιάκριτο «κατακτητή» και τον πιο εγωιστή εκμεταλλευτή· αν, τέλος, υποθέσουμε πως ολόκληρος ο υπόλοιπος κόσμος τού είναι τελείως αδιάφορος, χωρίς χρώματα και χωρίς καμιά άξια, και πως είναι έτοιμος να κάνει κάθε θυσία, να διαταράξει κάθε καθιερωμένη τάξη, να βγάλει στο περιθώριο κάθε ενδιαφέρον, θα μείνουμε κατάπληκτοι!… Ναι! Θα μείνουμε κατάπληκτοι και θα αναρωτηθούμε: Πώς αυτή η άγρια φιληδονία, αυτή η παράφρονη αδικία της σεξουαλικής αγάπης, υμνήθηκε και θεοποιήθηκε τόσο πολύ σε όλες τις εποχές της ιστορίας, και ακόμα, πώς έβγαλαν από την αγάπη αυτή την ιδέα της αγάπης σαν αντίθετο του εγωισμού, ενώ ίσως αντιπροσωπεύει την πιο αυθόρμητη έκφρασή του.
Η ΣΥΝΗΘΕΙΑ, Σ’ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ, ΘΑ ΔΗΜΙΟΥΡΓΗΘΗΚΕ ΑΠΟ ΑΥΤΟΥΣ που δεν είχαν τίποτα και που επιθυμούσαν να αποκτήσουν κάτι. Είναι σίγουρο πως πάντα θα υπήρχαν και οι παραπανίσιοι. Όσοι άνθρωποι είχαν την τύχη να γνωρίσουν πολλά, να κορεστούν δηλαδή, πετούσαν κάπου κάπου τη λέξη «μανιασμένος δαίμονας», όπως ο αρχαίος Σοφοκλής, ο πιο αξιαγάπητος στους Αθηναίους. Αλλά ο Έρωτας πάντα κοροϊδεύει κάτι τέτοιους βλάσφημους· είναι οι μεγαλύτεροι ευνοούμενοί του.
ΒΕΒΑΙΑ, ΥΠΑΡΧΕΙ ΕΔΩ ΚΙ ΕΚΕΙ ΠΑΝΩ Σ’ ΟΛΟΚΛΗΡΗ ΤΗ ΓΗ ΚΙ ΕΝΑ ΕΙΔΟΣ ΕΠΕΚΤΑΣΗΣ του έρωτα, όπου η φιλήδονη επιθυμία που αισθάνονται δυο άνθρωποι ο ένας για τον άλλον παραχωρεί τη θέση της σε μια καινούργια επιθυμία, σ’ έναν καινούργιο πόθο, σε μια ύψιστη, κοινή επιθυμία, την επιθυμία ενός ιδανικού που να τους υπερβάλλει και τους δυο τους. Αλλά ποιος γνωρίζει αυτή την αγάπη; Ποιος άνθρωπος την έζησε; Το όνομά της, το αληθινό της όνομα, είναι ΦΙΛΙΑ.
«Η θεωρία του σκοπού της ζωής», Φρίντριχ Νίτσε (μετάφρ. Χρύσα Αντωνίου, εκδ. Δαμιανός).
O Φρίντριχ Βίλχελμ Νίτσε (15 Οκτωβρίου 1844 - 25 Αυγούστου 1900) ήταν σημαντικός Γερμανός φιλόσοφος, ποιητής, συνθέτης και φιλόλογος. Έγραψε κριτικά δοκίμια πάνω στη θρησκεία, στην ηθική, στον πολιτισμό, στη φιλοσοφία και στις επιστήμες. Οι κεντρικές ιδέες της φιλοσοφίας του περιλαμβάνουν τον «θάνατο του Θεού», την ύπαρξη του υπερανθρώπου, την ατέρμονη επιστροφή, καθώς και τη θεωρία της ηθικής κυρίων - δούλων. Αναφέρεται συχνά ως ένας από τους πρώτους υπαρξιστές φιλοσόφους. Η ριζική αμφισβήτηση από μέρους του της αξίας και της αντικειμενικότητας της αλήθειας έχει οδηγήσει σε αμέτρητες διαμάχες και η επίδρασή του παραμένει ουσιαστική κυρίως στους κλάδους του υπαρξισμού, του μεταμοντερνισμού και του μεταστρουκτουραλισμού.
εμφάνιση σχολίων