To πολυσυζητημένο ντοκιμαντέρ The Cleaners, που κατέγραψε τη δράση της Χρυσής Αυγής εκ των έσω, βγαίνει στις αίθουσες. Ο σκηνοθέτης του μας δίνει αποκλειστική συνέντευξη
ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΑΚΗΣ ΛΑΚΤΑΡΙΔΗΣ [email protected]
11 Δεκεμβρίου 2013
-Πόσο δύσκολο ήταν να κερδίσετε την εμπιστοσύνη των μελών της Χ.Α.; Ποια ήταν η μέθοδος προσέγγισής σας; Την εμπιστοσύνη τους δε νομίζω ότι την κέρδισα ποτέ, αλλά κατάφερα με επιμονή να τους ακολουθήσω σε ένα μέρος της προεκλογικής τους εκστρατείας στην περιοχή του Αγίου Παντελεήμονα. Η μέθοδος προσέγγισής μου ήταν αρκετά εθνογραφική, που σημαίνει ότι αφιέρωσα αρκετό χρόνο στους χαρακτήρες, ζώντας κατά κάποιον τρόπο μαζί τους για ένα διάστημα.
-Επικοινώνησαν μαζί σας μετά την προβολή της ταινίας; Ποια ήταν η στάση τους μετά από το θόρυβο που προκλήθηκε; Δεν επικοινώνησαν άμεσα μαζί μου μετά την προβολή των αποσπασμάτων στο Channel4. Προσπάθησαν απλά να υποβαθμίσουν το θέμα, ισχυριζόμενοι ότι αστειεύονταν στις περισσότερες σκηνές. Αργότερα είπαν ότι η ταινία γυρίστηκε με κρυφή κάμερα, πράγμα αδύνατον όπως καταλαβαίνετε.
-Ποιες ήταν οι εντυπώσεις του μη ελληνικού κοινού, στην προβολή της ταινίας στα φεστιβάλ του κόσμου; Το ξένο κοινό ενδιαφέρθηκε πολύ περισσότερο για την ταινία και οι αντιδράσεις ήταν εντυπωσιακές. Στα περισσότερα μέρη όπου προβλήθηκε, οι θεατές σοκάρονταν από τις δηλώσεις των χρυσαυγιτών και απορούσαν πώς ένας τέτοιος πολιτικός λόγος χρησιμοποιείται με τόση ευκολία στους δρόμους της Αθήνας.
-Ποια ήταν η ατμόσφαιρα που επικράτησε στην ειδική προβολή της στο μουσείο τρόμου των SS, στο Βερολίνο; Η εκδήλωση στη Γερμανία ήταν εξαιρετική, καθώς εκεί είναι αυτονόητη η επαγρύπνηση για το νεο-ναζισμό. Μπορώ να πω ότι η πλειοψηφία των γερμανών δεν είχαν κατανοήσει τι συμβαίνει με τη Χρυσή Αυγή. Απορούσαν γιατί το ελληνικό κράτος δεν τους περιόρισε εγκαίρως.
-Ποια πιστεύετε πως είναι η αιτία της ανόδου του ναζιστικού αυτού μορφώματος στη χώρα μας; Γιατί δεν έχουν την ίδια ανταπόκριση ανάλογα μορφώματα και στις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες που μαστίζονται από την οικονομική κρίση των τελευταίων χρόνων; Οπωσδήποτε η οικονομική κρίση βοήθησε τη Χρυσή Αυγή, αλλά η τελευταία κεφαλαιοποίησε όλον τον εθνικισμό των τελευταίων ετών, που είχε χτιστεί με πολλούς τρόπους. Δεν αρκεί η ανάλυση περί οικονομικής κρίσης για την κατανόηση του φαινομένου. Ο ελληνικός εθνικισμός έχει πολλές ιδιαιτερότητες και στηρίχτηκε από πολλούς παράγοντες, πριν εκτοξευτεί η Χρυσή Αυγή. Η ευρωπαϊκή ακροδεξιά ενισχύεται τελευταία, αλλά κάθε κοινωνία είναι διαφορετική. Έχουμε και σε άλλες χώρες πολλά κόμματα, άλλα περισσότερο φιλοναζιστικά και άλλα λιγότερο. Απλά, άλλες ευρωπαϊκές κοινωνίες έχουν αναπτύξει περισσότερη επαγρύπνηση στα θέματα αυτά. Πάντως, μην ξεχνάμε ότι ο ναζισμός είναι βαθιά ευρωπαϊκό φαινόμενο, όπως και ο σκληρός αντισημιτισμός, που είναι η μήτρα του.
-Ποιον ρόλο έχουν παίξει τα ΜΜΕ στον «εξανθρωπισμό» των φορέων του εθνικοσοσιαλισμού; Τα ΜΜΕ στήριξαν κατά κάποιο τρόπο τη Χρυσή Αυγή, παίζοντας το παιχνίδι τους και παρουσιάζοντας τους νεο-ναζί ως ένα ενδιαφέροντα τρόπο ζωής. Βοήθησε πολύ και η άγνοια που είχαν πολλοί δημοσιογράφοι για το θέμα. Μετά βέβαια μετατράπηκαν όλοι σε πολέμιους του ναζισμού, όπως αναμενόταν.
-Ποια είναι νομίζετε η διαφορά της δουλειάς σας, από εκείνη ενός «καθαρού» τηλεοπτικού ρεπορτάζ; Τα ρεπορτάζ χρειάζονται, για να πληροφορηθούν οι μάζες γρήγορα και εύκολα. Εγώ δεν ενδιαφέρομαι γι’ αυτό και νομίζω αυτό φαίνεται από τη δουλειά μου. Δεν αποσκοπώ στο να πληροφορήσω κάποιον. Αν κάποιος μαθαίνει κάτι από την ταινία, αυτό είναι δευτερεύον. Με ενδιέφερε να παραχθεί μία ταινία για τον κινηματογράφο και όχι για να αποδείξω ή να τεκμηριώσω κάτι.
-Πόσο σας βοήθησαν σ’ αυτό οι σπουδές σας στην Κοινωνική Ανθρωπολογία; Η ανθρωπολογική μου ιδιότητα αποδεικνύεται πολύτιμη σε κάθε τέτοια περίσταση, αφού με έχει διδάξει να υπομένω και να ζω με τους χαρακτήρες μου όσο χρειαστεί. Δε μπορούν να πραγματοποιηθούν διαφορετικά αυτές οι ταινίες, με γρήγορη και δημοσιογραφική μέθοδο.
-Πώς είναι να είσαι έλληνας καλλιτέχνης στο εξωτερικό τον καιρό της κρίσης; Πώς αντιμετωπίζει κανείς τα εθνικά στερεότυπα των ξένων προς εμάς και τα δικά μας προς τους υπόλοιπους λαούς; Το να είσαι καλλιτέχνης στο εξωτερικό είναι πολύ καλύτερο από το να παραμένεις στην Ελλάδα. Εκεί υπάρχουν κρίσιμες μειοψηφίες ανθρώπων που ασχολούνται με όλες τις τέχνες. Τα στερεότυπα είναι εύκολο να τα αποφύγει κανείς, αν εστιάσει στη δουλειά του και δεν ασχολείται με αυτά.
-Ποια είναι τα μελλοντικά σχέδιά σας; Έχω στα σκαριά μια καινούρια ταινία, με προτεραιότητα στην αισθητική και στην εικόνα, που είναι και η βάση του κινηματογράφου. Δεν έχει σχέση με πολιτική, αλλά με την ποιητική του κινηματογράφου.
Ιnfo: Το CineDoc σας προσκαλεί στην προβολή των βραβευμένων ντοκιμαντέρ Τhe Cleaners του Κωνσταντίνου Γεωργούση και Little Land του Νίκου Νταγιαντά στους κινηματογράφους από τις 12 Δεκεμβρίου. Οι δύο ταινίες θα παίζονται στους κινηματογράφους Τitania Cinemax (Πανεπιστημίου & Θεμιστοκλέους, Αθήνα, τηλ.: 210.38.11.147) & Αλεξάνδρα New Star Art Cinema 2 (Κρέμου 14, Καλλιθέα, τηλ.: 210.95.60.306).
εμφάνιση σχολίων