ΖΗΝ Τα συναισθήματα δημιουργούνται

ΖΗΝ
«Δεν υπάρχει καμία επιστημονική απόδειξη ότι είμαστε συνδεδεμένοι εκ γενετής με τα συναισθήματα», λέει η ψυχολόγος και καθηγήτρια ψυχολογίας Λίζα Φέλντμαν Μπάρετ η οποία στο βιβλίο της How Emotions are Made: The Secret Life of the Brain, υποστηρίζει πως τα αναπτύσσουμε καθώς μεγαλώνουμε.

«Η ιστορία λέει τα εξής: όλοι έχουμε συναισθήματα που χτίστηκαν από τη γέννησή μας. Είναι ξεχωριστά, αναγνωρίσιμα φαινόμενα μέσα μας. Όταν κάτι συμβαίνει στον κόσμο, είτε πρόκειται για ένας πυροβολισμός, είτε μια ερωτική ματιά, τα συναισθήματα μας κατακλύζουν αυτόματα, σαν κάποιος να έχει γυρίσει ένα διακόπτη. Η σύγχρονη επιστήμη ταιριάζει με αυτή την ιστορία», κάτι το οποίο η Lisa Feldman Barrett, αποκαλεί ως «κλασσική άποψη του συναισθήματος».

Σύμφωνα με την άποψη αυτή, έχουμε πολλά συναισθηματικά κυκλώματα στο μυαλό μας, και το κάθε ένα από αυτά προκαλεί μια ξεχωριστή σειρά πραγμάτων, «μοναδικά όσο και το δακτυλικό αποτύπωμα. Ίσως ένας ενοχλητικός συνάδελφος πυροδοτεί τους “νευρώνες του θυμό μας”, κι έτσι αυξάνεται η αρτηριακή μας πίεση και νιώθουμε τη θερμότητα της οργής. Ή μια ανησυχητική είδηση προκαλεί τους “νευρώνες φόβου” μας, έτσι ώστε η καρδιά μας χτυπά με αγωνία ή και παγώνουμε.

Τα συναισθήματα πιστεύεται ότι είναι ένα είδος ωμoύ αντανακλαστικού, που πολύ συχνά έρχεται σε αντίθεση με τη λογική μας. Αυτή η εσωτερική μάχη μεταξύ συναισθήματος και λογικής είναι μία από τις μεγάλες αφηγήσεις του δυτικού πολιτισμού. Αυτό μας βοηθά να ορίσουμε τον άνθρωπο.  Χωρίς ορθολογισμό, θα ήταν απλώς ένα συναισθηματικό θηρίο. Η άποψη των συναισθημάτων επικρατεί εδώ και χιλιετίες. Ο Πλάτωνας πίστευε μια παρόμοια έκδοσή του. Το ίδιο έκανε και ο Ιπποκράτης, ο Αριστοτέλης, ο Βούδας, ο ο Φρόυντ, και ο Δαρβίνος.  Σήμερα, εξέχοντες στοχαστές όπως ο Steven Pinker, ο Paul Ekman και ο Δαλάι Λάμα βασίζονται επίσης στην κλασσική άποψη.

Και όμως υπάρχουν άφθονα επιστημονικά στοιχεία που αποδεικνύουν ότι η άποψη αυτή δεν μπορεί να είναι αλήθεια. Καμία έρευνα ακόμα δεν έχει αποκαλύψει μια συνεπή, φυσική εκδήλωση συναισθημάτων που να μην είναι μοναδική όσο και το αποτύπωμα του δαχτύλου. Όταν οι επιστήμονες τοποθετούν ηλεκτρόδια στο πρόσωπο και μετρούν την κίνηση των μυών ενός ατόμου κατά τη διάρκεια μιας στιγμής συγκίνησης, βρίσκουν την τεράστια ποικιλία, όχι ομοιομορφία. Μπορείτε να ζήσετε θυμό με ή χωρίς μια απότομη αύξηση της αρτηριακής πίεσης. Μπορείτε να αντιμετωπίσετε τον φόβο, με ή χωρίς αλλαγή στην αμυγδαλή, την περιοχή του εγκεφάλου που χαρακτηρίζεται ως το σπίτι του φόβου.

Όταν οι επιστήμονες να αναιρούν την κλασσική άποψη και βλέπουν τα δεδομένα, μια ριζικά διαφορετική εξήγηση για τα συναισθήματα έρχεται στο φως: Βρίσκουμε ότι τα συναισθήματα δεν είναι καθολικά, αλλά μπορεί να διαφέρουν από πολιτισμό σε πολιτισμό. Δεν ενεργοποιούνται; Μπορούμε να τα δημιουργήσουμε.  Αυτό προκύπτει ως ένας συνδυασμός των φυσικών ιδιοτήτων του σώματός μας, ενός ευέλικτου εγκεφάλου που συνδέεται με ό,τι τον περιβάλλει, καθώς και του πολιτισμού της ανατροφής μας.

Γιατί πρέπει να μας νοιάζει ποια θεωρία του συναισθήματος είναι σωστή; Επειδή η πίστη στην κλασική προβολή επηρεάζει τη ζωή μας με τρόπους που δεν συνειδητοποιούμε. Για παράδειγμα: Φανταστείτε ότι είστε στο ιατρείο, και διαμαρτύρεστε για πίεση στο στήθος και δυσκολία στην αναπνοή, τα οποία μπορεί να είναι συμπτώματα της καρδιακής προσβολής. Μια γυναίκα, έχει περισσότερες πιθανότητες να διαγνωστεί με το άγχος και τη στείλουν στο σπίτι, ενώ ένας άνδρας είναι πιθανότερο να διαγνωστεί με καρδιακή νόσο και να λάβει προληπτική θεραπεία. Ως αποτέλεσμα, οι γυναίκες άνω των 65 ετών πεθαίνουν πιο συχνά από καρδιακές προσβολές από τους άνδρες. Στις αντιλήψεις των γιατρών, των νοσηλευτών αλλά και των ίδιων των ασθενών που διαμορφώνεται από κλασικές πεποιθήσεις, συμπεριλαμβάνεται και το ότι οι γυναίκες είναι από τη φύση τους πιο συναισθηματικές - με μοιραίες συνέπειες.

Είμαστε, πιστεύω, στη μέση μιας επανάστασης στην κατανόηση του συναισθήματος. Μια επανάσταση που μπορεί να μας υποχρεώσει να επανεξετάσουμε ριζικά τη στάση μας για την ψυχική και τη σωματική ασθένεια, την κατανόηση των προσωπικών σχέσεων, τη ανατροφή των παιδιών, και τελικά την άποψή μας για τον ίδιο μας τον εαυτό».

Πηγή: The Guardian. Μετάφραση - Επιμέλεια: Μαριανίνα Πάτσα για το DOCTV.GR
 

εμφάνιση σχολίων