Οι Ζαπατίστας και ο εξεγερμένος Mάρκος ο ίδιος ποτέ δεν έπαψαν να μας εκπλήσσουν. Ωστόσο, αυτό που ξέρω είναι ότι τα λόγια τους, όπως ακριβώς και οι δράσεις τους, έχουν πάντα ένα αινιγματικό κομμάτι που χρειάζεται αποκρυπτογράφηση. Αυτό θα προσπαθήσω να κάνω με αυτό το άρθρο.
Όλα ξεκίνησαν στις 2 Μαΐου 2014. Μέλη της παραστρατιωτικής οργάνωσης CIOAC – Histórica, που χρηματοδοτείται και οργανώνεται από την περιφερειακή και εθνική κυβέρνηση, σχεδίασαν και πραγμάτωσαν δειλή επίθεση στην αυτόνομη κοινότητα των Ζαπατίστας της La Realidad. Κατέστρεψαν το αυτόνομο σχολείο και την κλινική και, γνωρίζοντας ότι οι σύντροφοι/-ισσες από το κοντινό caracol θα βιαστούν να τους σταματήσουν, τους έστησαν ενέδρα. Δεκαπέντε Ζαπατίστας τραυματίστηκαν και ένας από αυτούς, ο Jose Luis Lopez Solis, ο καθηγητής στο Σχολείο των Ζαπατίστας τον Αύγουστο του 2013 και τον Δεκέμβριο/Ιανουάριο του 2014, δολοφονήθηκε άγρια.
Είχε επιλέξει για τον εαυτό του το παρατσούκλι «Γκαλεάνο», όπως ο συγγραφέας του «Οι Ανοιχτές Φλέβες της Λατινικής Αμερικής».
Η επίθεση αυτή ήταν η τελευταία από μια σειρά παρόμοιων επιθέσεων σε κοινότητες των Ζαπατίστας που έχουν λάβει χώρα από τότε που η κυβέρνηση του Enrique Peña Nieto ανέλαβε τα καθήκοντά της - σημάδι των προθέσεων του Προέδρου προς τους Ζαπατίστας.
Από εκείνη την ημέρα, έχει οργανωθεί μια διεθνής εκστρατεία για αλληλεγγύη στις κοινότητες των Ζαπατίστας, η οποία κορυφώθηκε στις 24 Μαΐου στο caracol της La Realidad με μια εκδήλωση στην οποία η Γενική Διοίκηση του EZLN συμμετείχε για να τιμήσει τη μνήμη του Γκαλεάνο και να διαβεβαιώσει ότι θα αποδοθεί δικαιοσύνη.
Ο εξεγερμένος Μάρκος ήταν επίσης παρών στην πρώτη δημόσια εμφάνισή του από το 2009, πάνω στο άλογό του, αυτή τη φορά με ένα πειρατικό κάλυμμα στο δεξί του μάτι. Στην εκδήλωση αυτή δεν μίλησε πολύ. Το EZLN μίλησε μέσω του άλλου εκπροσώπου του, που είναι ο εξεγερμένος Mόισες.
Ωστόσο, στις 2:08 π.μ., διάβασε μια ανακοίνωση μέσω του Radio Ζαπατίστας, στην οποία αποχαιρέτησε την περσόνα του εξεγερμένου Mάρκος σε ένα ανακοινωθέν που υπέγραψε ως εξεγερμένος Γκαλεάνο.
«Πιστεύουμε ότι ένας από εμάς πρέπει να πεθάνει έτσι ώστε ο Γκαλεάνο να μπορεί να ζήσει», είπε. «Όμως ο θάνατος δεν αφαιρεί μια ζωή, αλλά ένα όνομα».
Το να υιοθετείς το nom de guerre (όνομα σε καιρό πολέμου/ψευδώνυμο) των νεκρών συντρόφων δεν είναι κάτι καινούργιο στην επαναστατική ιστορία του Μεξικού, ούτε στην ιστορία του ίδιου του EZLN. Αποτελεί μια παράδοση προς τιμήν του νεκρού συντρόφου που δεν πρέπει να ξεχαστεί αλλά να «ζήσει» διαμέσου του nom de guerre που επέλεξε. Ας μην ξεχνάμε, για παράδειγμα, ότι ο Pancho Villa -για να μιλήσουμε για τη Μεξικανική Επανάσταση του 1910- γεννήθηκε ως Doroteo Arango. Ο Pancho Villa ήταν ένας σύντροφός του που σκοτώθηκε από τους φύλακες του χωριού και ο Doroteo υιοθέτησε το όνομα του φίλου του για να συνεχίσει να ζει ακόμα και στον θάνατο.
Το nom de guerre «Μάρκος» είναι ακριβώς μια τέτοια περίπτωση. Ο Mάριο Μάρκος ήταν μέλος του FLN, τη μητέρα-οργάνωση του EZLN, ο οποίος έτυχε να είναι ένας αγαπημένος φίλος του υποδιοικητή, και σύμφωνα με τη μαρτυρία του ίδιου του υποδιοικητή ήταν ο άνθρωπος που συνήθιζε να τον διδάσκει την ιστορία του Μεξικού στα μεγάλα μυστικά τους ταξίδια. Ο Μάρκος σκοτώθηκε το 1983 στην Puebla, και ο φίλος και σύντροφός του -που μέχρι τότε ονομαζόταν «Ζακαρίας»- υιοθέτησε το όνομά του ως nom de guerre και έγινε αυτός που μέχρι τις 25 Μαΐου 2014 γνωρίζαμε ως ο εξεγερμένος Μάρκος. Και ο οποίος από τώρα και στο εξής θα είναι γνωστός ως εξεγερμένος Γκαλεάνο.
Ωστόσο, αν διαβάσουμε το τελευταίο ανακοινωθέν του Μάρκος -και το πρώτο του Γκαλεάνο-, θα δούμε ότι η αλλαγή δεν είναι μόνο στα ονόματα. Είναι επίσης στη στρατηγική και στο περιεχόμενο.
Όταν το EZLN πήρε πέντε δήμους στην Τσιάπας, την 1η Ιανουαρίου 1994, ο κόσμος γνώρισε τον μυστηριώδη μασκοφόρο εξεγερμένο Μάρκος ως εκπρόσωπό του. Αυτό ωστόσο δεν ήταν το σχέδιο.
Το EZLN δεν είχε την πρόθεση ο κόσμος να δει έναν μιγά, έναν Μεξικανό με μεικτό αίμα, ως επικεφαλής ενός στρατού ιθαγενών. Γι’ αυτό τελικά επιλέχθηκε ένας ιθαγενής Ζαπατίστας ως εκπρόσωπος. Δυστυχώς, πέθανε λίγο μετά την επίθεση και ο Μάρκoς ανέλαβε τον ρόλο του εκπροσώπου με τεράστια επιτυχία. Βλέποντας τον θαυμασμό των μεξικανικών και διεθνών μέσων ενημέρωσης για τη μυστηριώδη προσωπικότητα του Μάρκος, το EZLN αποφάσισε να εκμεταλλευτεί αυτό τον θαυμασμό για να τραβήξει όλο και περισσότερη προσοχή και να παραμείνει στο προσκήνιο.
Η στρατηγική δεν ήταν χωρίς κόστος, ωστόσο. Η ανάδειξη του Mάρκος γύρισε μπούμερανγκ: το κίνημα προσωποποιήθηκε και το μεγαλύτερο επίτευγμα του Ζαπατισμού, οι αυτόνομες και ακέφαλες κοινότητες, παρέμειναν στη σκιά.
Το EZLN συνειδητοποίησε ότι «το κίνημα έγινε ο Mάρκος» και «ο Μάρκος έγινε το κίνημα». Μάλιστα εδώ και καιρό προσπαθούν να βρουν έναν τρόπο να το αντιμετωπίσουν αυτό – σε βαθμό που τροφοδοτείται ακόμα και σκόπιμα η φήμη ότι ο Μάρκος πάσχει από σοβαρή ασθένεια που κυκλοφόρησε τα τελευταία χρόνια. Σε μια από τις τελευταίες ανακοινώσεις για ένα μελλοντικό event των Ζαπατίστας ( το οποίο έχει ανασταλεί λόγω της δολοφονίας του Γκαλεάνο), ο υποδιοικητής Mόιζες έγραψε ότι ο υποδιοικητής Μάρκος θα είναι εκεί «εάν η υγεία του το επιτρέψει».
Και στις 25 του Μάη του 2014, εκεί ήταν, πάνω στο άλογο του, για να αποχαιρετήσει τον Mάρκος ο ίδιος. «Είναι πεποίθησή μας και πρακτική μας ότι προκειμένου να εξεγερθούμε και να αγωνιστούμε, δεν χρειαζόμαστε ούτε ηγέτες, ούτε αρχηγούς, ούτε μεσσίες, ούτε σωτήρες.
Για να αγωνιστούμε, χρειαζόμαστε μόνο ένα μικρό κομμάτι ντροπής, ένα καλό κομμάτι αξιοπρέπειας και πολλή οργάνωση. Τα υπόλοιπα είτε είναι χρήσιμα για τη συλλογικότητα ή δεν είναι», αναφέρει η τελευταία ανακοίνωση.
Και αυτό φαίνεται να είναι ο πραγματικός λόγος για τον οποίο ο εξεγερμένος Μάρκος επέλεξε να πάψει να υπάρχει.
Γιατί τώρα, στην Τσιάπας, υπάρχουν άνθρωποι που έχουν μάθει πώς να αυτοδιοικούνται με οριζόντιο τρόπο. Υπάρχουν παιδιά που έχουν σπουδάσει σε αυτόνομα σχολεία, ασθενείς που έχουν υποβληθεί σε θεραπεία σε αυτόνομες κλινικές, γυναίκες που δεν θεωρούνται πλέον κατώτερες από τους άνδρες. Και όλα αυτά πρέπει να είναι γνωστά στον κόσμο, χωρίς την απόσπαση της προσοχής από το πρόσωπο του Μάρκος.
Λοιπόν, τι θα κάνει ο εξεγερμένος Γκαλεάνο τώρα; Ποιος θα είναι ο ρόλος του στο κίνημα; Λοιπόν, κανείς δεν ξέρει, εκτός από το EZLN και τον ίδιο τον υποδιοικητή Γκαλεάνο. Και όταν επιλέξουν να το αποκαλύψουν, θα ξέρουμε και εμείς επίσης.
Έτσι ο εξεγερμένος Μάρκος φεύγει και με αυτόν φεύγουν και ο Don Durito και ο Γερο-Αντόνιο, για να του κρατούν συντροφιά. «Δεν θα λείψει από τα παιδιά που -τις παλιές μέρες- μαζεύονταν για να ακούσουν τις ιστορίες του. Τώρα είναι ενήλικες, τώρα έχουν κρίση, τώρα αγωνίζονται ακριβώς όλοι οι άλλοι, για την ελευθερία, τη δημοκρατία και τη δικαιοσύνη, όπως είναι το καθήκον του κάθε Ζαπατίστας».
Καλό δρόμο εξεγερμένε Μάρκος!
Hasta nunca, hasta siempre o!
ΥΓ1: Μερικά από αυτά τα παιδιά δεν μπορούσαν να έρθουν προς τα εδάφη σας, αλλά τους διάβαζαν όλες τις ιστορίες σας, που μεταφράζονται σε άλλες γλώσσες, κατά τις νυχτερινές ώρες στα κρεβάτια τους. Είναι επίσης μεγάλοι και τώρα αγωνίζονται για τη δημοκρατία, την ελευθερία και τη δικαιοσύνη. Σε άλλες χώρες, και σε άλλες γλώσσες ίσως, αλλά όπως είναι το καθήκον κάθε Ζαπατίστας.
ΥΓ2 Όμως θα εξακολουθούν να τους λείπεις.
Ο Λεωνίδας Οικονομάκης είναι υποψήφιος διδάκτωρ στις Κοινωνικές και Πολιτικές Επιστήμες στο Ευρωπαϊκό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο της Φλωρεντίας , όπου σπουδάζει τις οργανωτικές στρατηγικές του κινήματος των Ζαπατίστας σε σύγκριση με την Cocaleros της Βολιβίας. Είναι συντάκτης του ROAR Magazine και ράπερ με την ελληνική hip hop μπάντα Social Waste.
Τη μετάφραση έκανε ο [Θ] και επιμελήθηκε το DOC TV
Πηγή:
Roarmag