Ένα πολύ ενδιαφέρον ντοκιμαντέρ του ελβετού Ολιβιέ Ζισουά για τα χρόνια της εξορίας στη Μακρόνησο
Το «Σαν Πέτρινα Λιοντάρια στη Μπασιά της Νύχτας» (στίχος του Γιάννη Ρίτσου από το ποίημά του Οι Γερόντοι) είναι ένα κινηματογραφικό δοκίμιο για τη Μακρόνησο και τη χρήση της ως εθνικό αναμορφωτήριο για την καταπολέμηση του κομμουνισμού λίγο πριν από το τέλος του εμφυλίου πολέμου. Από το 1947 μέχρι το 1951, περισσότεροι από 80.000 άνδρες, γυναίκες και παιδιά εκτοπίστηκαν στο νησί με σκοπό την «αναμόρφωσή» τους, η οποία έπαιρνε τέλος μονάχα με την υπογραφή δήλωσης μετάνοιας των «ασθενών».
Ο Ζισουά αποφάσισε να κάνει την ταινία όταν διάβασε (σε μετάφραση του Pascal Neveu) τα Πέτρινα Χρόνια του Γιάννη Ρίτσου. Συγκλονισμένος από τη δραματική δύναμη των ποιημάτων, ένιωσε ν’ ανοίγει γι’ αυτόν μια πόρτα σε μια ιστορία και μια χώρα για την οποία μέχρι τότε δε γνώριζε σχεδόν τίποτε. Η αμέσως προηγούμενη ταινία του, «Μακριά από τα Χωριά» (2008), γυρισμένη στο Σουδάν, είχε το ακριβώς αντίθετο θέμα. Εκεί, σ’ ένα προσφυγικό στρατόπεδο στο Νταρφούρ, οι άνθρωποι ζητούν να κλειστούν από μόνοι τους για να προστατευτούν από τον πόλεμο.
Με αργά τράβελινγκ και στατικά πλάνα ανάμεσα στα ερείπια των εγκαταστάσεων, η ταινία αναμειγνύει τα ποιητικά κείμενα όσων κατάφεραν -παρ’ όλα όσα υπέστησαν- να γράψουν γι’ αυτόν τον εγκλεισμό (Ρίτσος, Λειβαδίτης), σε αντιπαράθεση με τις ομιλίες «επιμορφωτικής» προπαγάνδας που μετέδιδαν ακατάπαυστα τα μεγάφωνα του στρατοπέδου. Το αποτέλεσμα είναι νοσηρά μαγευτικό. Μια υπνωτιστική τελετουργία που, αντί να ναρκώνει, εξάπτει τις αισθήσεις.
Η ταινία θα προβληθεί στην Ταινιοθήκη της Ελλάδας στην Αθήνα και στην αίθουσα «Παύλος Ζάννας» στη Θεσσαλονίκη. Στις 19 και 20 Απριλίου, στην Ταινιοθήκη, ο Ζισουά θα προλογίσει την ταινία του και θα παραμείνει για ανοιχτές συζητήσεις με το κοινό μετά το τέλος των προβολών. Βραβείο Οικουμενικής Επιτροπής στο πρόσφατο φεστιβάλ ντοκιμαντέρ Λειψίας.
Info: «Σαν Πέτρινα Λιοντάρια στη Μπασιά της Νύχτας» (“Comme des Lions de pierre à l’entrée de la nuit”) -Ντοκιμαντέρ. Γαλλία, Ελβετία, Ελλάδα 2012. Πρεμιέρα: Πέμπτη 18 Απριλίου. Σκηνοθεσία, φωτογραφία, μοντάζ: Ολιβιέ Ζισουά. Λογοτεχνική έρευνα, βοηθός σκηνοθέτη: Ελένη Γιώτη. Ιστορικός σύμβουλος: Στρατής Μπουρνάζος. Με τις φωνές των: Τάσου Ράπτη, Κώστα Βασαρδάνη, Γιάννου Περλέγκα, Μάνου Βακούση, Περικλή Μουστάκη, Jean-Claude Dauphin. Παραγωγή: Prince Film, Amir, Les Films Du Melangeur, Περίπλους.